13
Ἀπριλίου 1204. Ἡ πρώτη ἍλωσιςἩ ἐξάπλωσις τῶν Δυτικῶν, μὲ πρόσχημα τὶς σταυροφορίες, πρὸς τὴν Ἀνατολικὴ Ῥωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία, ποὺ σταδιακῶς ἐξέπνεε, λόγῳ τῆς φθορᾶς, ἔφθασε κι ἔξω ἀπὸ τὰ τείχη τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Μία διόλου τυχαία ὅμως ἄφιξις, ἐφ΄ ὅσον ὑπῆρξαν καὶ τότε πολλῶν ἐπιπέδων συμφωνίες, ποὺ δὲν ἐτηρήθησαν.
Οἱ Σταυροφορίες, ἐπισήμως, στόχο τους εἶχαν τὴν ἀπελευθέρωσιν τῶν κατεκτημένων, ἐκ τῶν Ἀράβων καὶ τῶν Τούρκων στὴν συνέχεια, ἐπαρχιῶν τῆς πάλαι ποτὲ κραταιᾶς Ἀνατολικῆς Ῥωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, κυρίως στὴν Μέση Ἀνατολή. Στὴν πραγματικότητα οἱ Σταυροφορίες εἶχαν σὰν στόχο (κατὰ τὸ «δρυὸς πεσούσης πᾶς ἀνὴρ ξυλεύεται») νὰ ἀποτελειώσουν τὴν Ἀνατολικὴ Ῥωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία, λαμβάνοντας τὰ δικά τους μερίδια ἀπὸ τὰ ἀπωλεσθένα βυζαντινὰ ἐδάφη, ἐφ΄ ὅσον ἤδη, ἄλλοτε μὲ τὶς πολιτικὲς ὑποχωρήσεις τους οἱ αὐτοκράτορες κι ἄλλοτε μὲ τὶς στρατιωτικές τους ἧττες, εἶχαν ἐπιτύχη νὰ συῤῥικνώσουν, σὲ μεγάλον βαθμό, τὶς ἐκτάσεις τῆς βασιλείας τους.
Οἱ Σταυροφορίες ἦσαν περισσότερες ἀπὸ εἴκοσι, ἀλλὰ γνωστὲς εἶναι κυρίως οἱ ἑπτὰ ἐξ αὐτῶν, ἐφ΄ ὅσον αὐτὲς εἶχαν ὡς κύριόν τους στόχο τὰ ἐδάφη τῆς Ἀνατολικῆς Ῥωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας. Τὴν προεργασία, χρηματοδότησιν καὶ προετοιμασίαν τους ἀνελάμβανον βασιλεῖς κι αὐτοκράτορες τῆς Εὐρώπης ἀλλὰ τὶς διακηρύξεις – ἐξαγγελίες ἔκαμαν οἱ πάπες τῆς Ῥώμης, παρουσιάζοντάς τες, συνήθως, ὡς …θέλημα θεοῦ!!! Εἶναι ἄλλως τὲ γνωστὸν τὸ ἐκκλησιαστικὸ Σκίσμα τοῦ 1054, ποὺ ἐπισήμως ἔδωσε πολλὲς ἐπὶ πλέον ἀφορμὲς σὲ βασιλεῖς κι αὐτοκράτορες τῆς Δύσεως, μὰ κυρίως στοὺς πάπες.
Οἱ πρῶτες τρεῖς Σταυροφορίες (Α΄ Σταυροφορία, πάπας Οὐρβανὸς Β΄, 1096 – 1099, Β’ Σταυροφορία, πάπας Εὐγένιος, 1147 – 1149, Γ’ Σταυροφορία, πάπας Γρηγόριος Η΄, 1189 – 1192) ἦσαν περιφερειακές, στοχεύοντας κατὰ κύριον λόγον στὰ ἐδάφη τῆς Παλαιστίνης καὶ στὴν Ἰερουσαλήμ, ἂν καἱ στρατοὶ (ἢ οἱ ὄχλοι) ἔφθασαν στὴν Κωνσταντινούπολιν, ἀπὸ ὅπου μετεφέρθησαν, κυρίως μὲ βυζαντινὰ πλοῖα, στὰ μικρασιατικὰ παράλια, προκαλώντας μεγάλες καταστροφὲς στὶς περιοχὲς ἀπὸ ὅπου περνοῦσαν. Παρ’ ὅλες ὅμως τὶς καταφανεῖς διαθέσεις τους, δὲν ὑπῆρχε οὔτε ἡ ἀναγκαία στρατιωτικὴ δύναμις, μὰ οὔτε καὶ ἡ διάθεσις νὰ ἀντιμετωπισθοῦν οἱ εἰσβολεῖς (πλὴν τῶν προσπαθειῶν τοῦ Ἀλεξίου Α΄Κομνηνοῦ, κατὰ τὴν Α΄ Σταυροφορία, ποὺ ἐπέτυχε, μερικῶς, νὰ ἀποφύγῃ τὰ χειρότερα, κυρίως μὲ διαπραγματεύσεις).
Οἱ πρῶτες τρεῖς Σταυροφορίες μποροῦν νὰ θεωρηθοῦν ἀποτυχήσασες, παρὰ τὶς καταστροφὲς ποὺ ἐπέφεραν, ἀλλ καὶ τὶς κατακτήσεις, μὰ καὶ τὶς ὅποιες περιστασιακὲς νίκες ποὺ ἐπέτυχαν οἱ σταυροφόροι. Τὰ ἐδάφη ποὺ κατεκτήθησαν ἀπὸ τοὺς σταυροφόρους δὲν ἦταν εὔκολο νὰ διατηρηθοῦν, ἀλλὰ καὶ οἱ ἔριδες, ποὺ προέκυψαν, ἐπίσης ἦσαν σημαντικές, ἀνάμεσα στοὺς κατακτητές, στρατηγοὺς κι αὐτοκράτορες. Παρ’ ὅλα αὐτὰ εἶναι εὐκόλως διακριτὸ τὸ γεγονὸς τῆς σὲ βάθος πλέον ἐπιγνώσεως τοῦ κυρίως στόχου τῶν σταυροφόρων: τῆς Ἀνατολικῆς Ῥωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, ἐφ΄ ὄσον ὅλες οἱ ἐκστρατεῖες αὐτὲς διέβησαν ἀπὸ τὰ ἐδάφη τοῦ Βυζαντίου, κατὰ κύριον λόγο ἀνενόχλητες, μὲ ἀποτέλεσμα, τοὐλάχιστον νὰ γνωρίζουν σὲ μεγάλο πλέον βαθμὸ οἱ σταυροφόροι, τὶς ἀδυναμίες τῶν βυζαντινῶν. Ἡ Δ΄ Σταυροφορία τελικῶς, ποὺ ἦταν καὶ ἡ πλέον καταστροφικὴ γιὰ τὴν Ἀνατολικὴ Ῥωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία, δὲν εἶχε λόγους νὰ διατηρήσῃ τὰ προσχήματα. Εἶχε στόχο της τὸ κέντρον τῆς αὐτοκρατορίας καὶ ἐμμέσως τὴν τιμωρία καὶ τὴν ὑποταγὴ τῶν ἀποσκισθέντων.
Στὴν Ἀνατολικὴ Ῥωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία ἤδη εἶχαν ξεκινήση νὰ λειτουργοῦν οἱ συνθῆκες διαλύσεως κι ἀποσυνθέσεως ἑνὸς ἀσθενοῦντος ὀργανισμοῦ. Πολλὲς περιοχὲς εἶχαν ἀνεξαρτοποιηθῆ ἢ προετοιμάζοντο γιὰ ἀνεξαρτησία, ἐνῷ ἡ ἴδια ἡ Κωνσταντινούπολις ἦτο πλήρης μαλθακότητος καὶ ἀδιαφορίας. Αὐτοκράτωρ τῆς περιόδου αὐτῆς, λόγῳ ὑφαρπαγῆς τοῦ θρόνου, ὁ Ἀλέξιος Γ΄ Ἄγγελος – Κομνηνός.
Ἐξαιρετικὴ σύμπτωσις τῆς περιόδου ἐπίσης ἐστάθη ἡ ἔκκλησις τοῦ ἐξεθρονισμένου αὐτοκρατορικοῦ ἀπογόνου Ἀλεξίου Δ’ Ἀγγέλου Κομνηνοῦ (υἱὸς τοῦ Ἰσαακίου Β’ Ἀγγέλου-Κομνημοῦ, νομίμου αὐτοκράτορος) ποὺ ἠξίωσε βοήθεια ἀπὸ τοὺς σταυροφόρους, γιὰ νὰ ἀνακαλαταλάβῃ τὸν θρόνο του, καθ’ ὅ,τι ὁ Ἀλέξιος Γ΄ Ἄγγελος Κομνηνός, ἀδελφὸς τοῦ Ἰσαακίου καὶ θεῖος του, εἶχε φυλακίση καὶ τυφλώσει τὸν πατέρα του. Ὅπως ἀπεδείχθη ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος, πάπας Ἰννοκέντιος καὶ Ἐνρίκο Ντάντολο (Henricus Dandulus) δόγη τῆς Βενετίας, κεντρικοὶ ἐγκέφαλοι τῆς Σταυροφορίας, σὲ συνεργασία μὲ τὸν Βονιφάτιο τὸν Μομφερατικό, αὐτοκράτορος τῶν κατεκτημένων περιοχῶν, δὲν ἐχρειάσθησαν πολὺ χρόνο γιὰ νὰ …πεισθοῦν, γιὰ τὰ ὀφέλη αὐτῆς τῆς ἐκστρατείας, ἐφ΄ ὅσον ἐπὶ πλέον θὰ ἐλάμβανον μίαν μεγάλη ἀμοιβὴ γιὰ τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ Ἀλεξίου Δ΄ στὸν θρόνο του, ἀλλὰ καὶ θὰ εὑρίσκοντο ἀκριβῶς στὸν στόχο τους. Ἡ πορεία πρὸς τὴν βασιλεύουσα ξεκίνησε.
Τὸν Ἰούλιο τοῦ 1203 ἡ Κωνσταντινούπολις, δίχως ἀντίστασιν καὶ μὲ τὰ ταμεῖα της ἄδεια (τὰ παρέλαβε ὁ Ἀλέξιος Γ’ Ἄγγελος – Κομνηνός, κατὰ τὴν προετοιμασία τῆς φυγῆς του κι ἐξηφανίσθη μὲ τὸ περιεχόμενόν τους) περεδόθη στὸν νόμιμο διάδοχο τοῦ θρόνου Ἀλέξιο Δ΄ Ἄγγελο – Κομνηνό. Μία ἀποκατάστασις ὅμως ποὺ δὲν ἐπέτρεψε στὸν Ἀλέξιο Γ΄ νὰ ἐκπληρώσῃ τὶς δεσμεύσεις του ἀπένταντι στοὺς συμμάχους του, ἐξεγείροντας ἀφ΄ ἑνὸς τοὺς συμμάχους του καὶ ἀφ΄ ἑτέρου τοὺς κατοίκους τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Παρὰ τοὺς ὑψηλοτάτους φόρους τὸ ποσὸν ποὺ ὄφειλε ὁ Ἀλέξιος Δ΄ στοὺς σταυροφόρους ἦταν ἀδύνατον νὰ συγκεντρωθῇ καὶ παραλλήλως οἱ ὑπήκοοί του ἔφθαναν στὸ ὅριο ἀνοχῆς κι ἀντοχῆς τους, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἐπαναστατήσουν, νὰ τὸν ἀνατρέψουν, ἐνᾦ τὴν θέσιν του κατέλαβε ὁ Ἀλέξιος Ε΄ Μούρτζουφλος (καὶ γαμβρὸς τοῦ Ἀλεξίου Γ΄), μὲ κυριότερόν του μέλημα τὸν ἐκτοπισμὸ τῶν εἰσβολέων, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀποκατάστασιν στὸν θρόνο τοῦ πενθεροῦ του Ἀλεξίου Γ΄(γιὰ νὰ μπορῇ νὰ θεωρηθῇ νόμιμος διάδοχος). Ἔως ἕναν βαθμὸ πράγματι ἐπέτυχε τὴν ἀπομάκρυνσιν τῶν εἰσβολέων ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἀλλὰ ὁ Ἀλέξιος Γ΄ καὶ πενθερός του δὲν εἶχε κάποιαν πρόθεσιν νὰ ἀντισταθῇ καὶ νὰ πολεμήσῃ.
Ὅλες οἱ προσπάθειες τοῦ Μούρτζουφλου τελικῶς ἀπέτυχαν καὶ κατέληξε στὰ χέρια τῶν σταυροφόρων, γιὰ νὰ θανατωθῇ.
(Ὁ Μούρτζουφλος ἐτυφλώθη προηγουμένως ἀπὸ τὸν πενθερό του!)
Ἡ ἀνατροπὴ τοῦ Ἀλεξίου Δ΄, καθὼς καὶ ἡ ἀναῤῥίχησις στὸν θρόνο τοῦ Ἀλεξίου Ε΄ Μούρτζουφλου, ὁδήγησε τὸν Ντάντολο καὶ τὸν Βονιφάτιο σὲ ἄμεσες ἀποφάσεις, ποὺ πλέον δὲν ἀπαιτοῦσαν προσχήματα. Στόχος του ἦταν πράγματι, ἐξ ἀρχῆς, ἡ Κωνσταντινούπολις καὶ οἱ γύρω περιοχές της. Ὁ Ἀλέξιος καὶ ὁ Ἰσαάκιος ἦσαν νεκροὶ κι αὐτοί, ἐπισήμως, ἤθελαν τὴν ἀμοιβή τους ποὺ ἦταν ἡ Κωνσταντινούπολις. Τὰ προσχήματα κατέπεσαν καὶ ἡ ἐπίθεσις ξεκίνησε
Ἡ πρώτη προσπάθεια καταλήψεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ξεκίνησε στὶς 9 Ἀπριλίου τοῦ 1204, ἀλλὰ ἀκόμη ὑπῆρχε ἀντίστασις. Οἱ πολιορκητὲς δὲν ἐκάμφθησαν κι ἐπανῆλθαν στὶς 12 Ἀπριλίου περισσότερο ἀποφασισμένοι. Ἡ ἡγεσία ὅμως εἶχε καὶ πάλι ἐγκαταλείψη τὴν Κωνσταντινούπολιν κι ἔτσι, ἀκέφαλοι ἀπὸ ἡγέτοι οἱ πολιορκημένοι, δὲν ἀντέδρασαν σθεναρῶς. Οἱ εἰσβολεῖς ἐπέτυχαν τὴν νύκτα τῆς 12ης Ἀπριλίου νὰ καταλάβουν δύο πύργους καὶ τὴν ἐπομένη, 13 Ἀπριλίου τοῦ 1204, νὰ προελάσουν μέσα στὴν ἀκέφαλο ἀπὸ ἡγεσία πολιτεία. Στὴν πραγματικότητα ἡ ἅλωσις ἐπραγματοποιήθη τὸ ἀπόγευμα τῆς 12ης Ἀπριλίου, μέσῳ τῆς καταλήψεως δύο πύργων τοῦ περιτειχίσματος, ἀλλὰ ἡ καταστροφὴ ξεκίνησε στὶς 13.
Ἡ Κωνσταντινούπολις, ἡ πόλις τῶν πόλεων, ἦταν πλέον ἕρμαιον τῶν σταυροφόρων. Ἡ λεηλασία κράτησε ἐπισήμως μόλις τρεῖς ἡμέρες, ἀλλὰ γιὰ πολλὲς ἡμέρες, ἑβδομάδες, χρόνια ἐξακολουθοῦσε ἀπροκάλυπτα. Ττελικῶς ὅλες οἱ πόλεις τῆς Εὐρώπης ἐπέτυχαν νὰ κοσμηθοῦν μὲ τὰ λάφυρα.
Ἀπὸ τότε καὶ στὸ ἐξῆς, ἀνεξαρτήτως τῶν πολεμικῶν γεγονότων, εἶχε σημάνη τὸ τέλος τῆς Νέας Ῥώμης.
Φιλονόη
Πληροφορίες ἀπό:
Νικήτας Χωνιάτης, χρονικὴ διήγησις
http://pirforosellin.blogspot.gr/ - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου
της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός
σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην
Ελλάδα.22.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή
εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν
υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα
αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην
συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ,
ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των
συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου