Η 5η Μαγεμένη είναι ακόμη στην Θεσσαλονίκη - Κύας Τζήμου

Και όμως φαίνεται πως οι Γάλλοι δεν μας πήραν όλες τις Μαγεμένες. Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει ένα τμήμα μιας πέμπτης Μαγεμένης, το 1997 και έχουν εντοπίσει τον χώρο που πιθανόν να βρίσκεται το υπόλοιπο σώμα της, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρχουν και άλλες ακόμη.

Διαβάζοντας μια δημοσίευση από το 1997, οπότε και βρέθηκε το μαρμάρινο θραύσμα, επικοινωνήσαμε με τον Αρχαιολόγο και νυν Προϊστάμενο του τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων, Αρχαιογνωστικής Έρευνας και Μουσείων, κ. Αστέριο Λιούτα, που ταυτοποίησε το θραύσμα το οποίο έχει ήδη αναγνωριστεί από την διεθνή κοινότητα και αναφέρεται επισήμως, ενώ εκτίθεται από το 2006 στο Αρχαιολογικό Μουσείο.

Το μαρμάρινο θραύσμα βρέθηκε το απόγευμα της 11ης Ιουνίου 1997 κατά τη διάρκεια των εργασιών για την τοποθέτηση του δικτύου φυσικού αερίου στην οδό Ρογκότη. Είναι εδώ και πολλά χρόνια επιβεβλημένη η παρουσία αρχαιολόγου στη διάρκεια οποιασδήποτε εκσκαφής. Είναι σχεδόν βέβαιη η εύρεση αρχαίων σε κάθε εργασία εκσκαφής στο ιστορικό κέντρο της πόλης.

Από την πρώτη στιγμή κατάλαβαν ότι πρόκειται για κάτι ιδιαίτερο εξαιτίας της επιμελημένης εργασίας στο ανάγλυφο γυναικείο κεφάλι που ήταν ορατή ακόμη και πριν τον καθαρισμό και την συντήρησή του που έγινε αργότερα. Τότε διαπιστώθηκε η μεγάλη ομοιότητα με μια από τις ανάγλυφες μορφές που διακοσμούσαν ένα μνημείο στενά συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης. Πρόκειται για τη Στοά των Ειδώλων, η θέση της οποίας εντοπίζεται στα νοτιανατολικά της αρχαίας αγοράς.

 Η ονομασία δόθηκε στο μνημείο λόγω των ιδιαίτερα εξέργων ανάγλυφων μορφών που διακοσμούσαν τις δύο πλευρές των πεσσών του άνω τμήματος της στοάς, οι οποίες άσκησαν με το κάλλος τους αδιάπτωτη γοητεία στους κατοίκους της πόλης, αλλά και στους επισκέπτες της επί αιώνες.

Η στοά είχε στο κάτω τμήμα της τη μορφή κορινθιακής κιονοστοιχίας και στο επάνω πεσσοστοιχίας με ανάγλυφες μορφές: στη μία πλευρά Μαινάδα, Διόνυσο, Αριάδνη και Λήδα και στην άλλη, την εξωτερική, Νίκη, Αύρα, Διόσκουρο και Γανυμήδη. Στο επιστύλιο της κιονοστοιχίας αυτής της πλευράς υπάρχει η κτητορική επιγραφή: …Ν ΓΕΓΕΝΗΜΕΝΟΝ ΥΠΟ… = (έργο)ν γεγενημένον υπό (όνομα χρηματοδότη). Η ακριβής θέση του μνημείου πιθανολογείται μεταξύ του ναού του Αγίου Νικολάου του Τρανού και του παρακείμενου χαμάμ (Λουτρά Παράδεισος). Κατά τον 18ο και 19ο αιώνα τμήμα του μνημείου, που είχε ήδη ερειπωθεί πριν από το 1686 (πρώτη μνεία του από τον περιηγητή Graviers d’ Otieres), βρισκόταν στην αυλή εβραϊκού σπιτιού.

Ψηφιακή σύνθεση βασισμένη σε σχέδιο των J. Stuart- N. Revett

και σε φωτογραφία του θραύσματος του πεσσού. Δρ. Ν. Σφήκας.

Η περιπέτεια του θραύσματος

Το θραύσμα που βρέθηκε στις εκσκαφές του Φυσικού Αερίου, προέρχεται από έναν πέμπτο πεσσό, που δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτούς του Λούβρου. Φαίνεται ότι ο πεσσός αυτός είχε καταρρεύσει μαζί με το μεγαλύτερο τμήμα του μνημείου κατά την διάρκεια κάποιου από τους μεγάλους σεισμούς που γνωρίζουμε ότι συνέβησαν στον 5ο ή στον 7ο αιώνα μ.Χ. στη Θεσσαλονίκη. Όλες οι περιγραφές της στοάς από το 1686 και εξής αναφέρονται σε τέσσερις μόνο πεσσούς, αυτούς που μεταφέρθηκαν στο Λούβρο. Κατά πάσα πιθανότητα, μετά τον σεισμό, το θραύσμα καταχώθηκε ως οικοδομικό υλικό μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Τότε ξαναβρέθηκε και ενσωματώθηκε σε κάποιο κτίσμα από αυτά που κάηκαν στη φωτιά του 1917. Ο εντοιχισμός αποδεικνύεται από τα ίχνη κονιάματος που υπάρχουν στην επάνω του επιφάνεια. Στη συνέχεια το θραύσμα καταχώθηκε μαζί με τα αποκαΐδια της πυρκαγιάς στην περιοχή του λιμανιού, για να έλθει για δεύτερη φορά στο φως με τις εκσκαφές για το Φυσικό Αέριο. Σύμφωνα με τον κύριο Λιούτα η θέση στην οποία πιθανά να βρίσκονται τα υπόλοιπα κομμάτια είναι στην Πλατεία Αρχαίας αγοράς, 70 βήματα πίσω από το άγαλμα του Βενιζέλου. Προηγούμενη εκτίμηση τοποθετούσε τη θέση του στο σημείο που βρίσκεται αυτή τη στιγμή η παιδική χαρά της Πλατείας.

Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή στο εγγύς μέλλον κάποιο σχέδιο ανασκαφής και δεν φαίνεται κάποια πιθανότητα χρηματοδότησης προς αυτήν την κατεύθυνση. Η πόλη έχει ήδη πολλές “ανοιχτές” ανασκαφές που περιμένουν χρηματοδότηση για να ανοίξει μια ακόμη. Παρόλα αυτά είναι μια ενδιαφέρουσα ιστορία που θα μπορούσε να απασχολήσει την Αρχαιολογική Υπηρεσία σε βάθος χρόνου.

 Η ταύτιση

Ο εικονογραφικός τύπος της Νίκης αποδίδει μια φτερωτή γυναικεία μορφή, που προβάλλει ανάλαφρη, σχεδόν αιωρούμενη, να ακουμπάει με τις μύτες των ποδιών της πάνω σε κάποιο πιθανώς σφαιρικό αντικείμενο. Είναι ντυμένη με μακρύ χιτώνα, που με πολλές πτυχές κολλάει στο σώμα, αφήνοντας να διαγράφονται τα περιγράμματα του και αποδίδοντας με τον τρόπο αυτό την ταχύτητα στο πέταγμα. Τα φτερά, τεντωμένα διαγωνίως προς τα πίσω, επιτείνουν την αίσθηση αυτή. Στα χέρια κρατάει γιρλάντα με φύλλα ή λουλούδια, τοποθετημένη οριζόντια λίγο πιο πάνω από τα γόνατα της.

Κύα Τζήμου

Πηγή: Α. Λιούτας- Μ. Μανδάκη, Τρία σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα της εντός τειχών Θεσσαλονίκης από τις εκσκαφικές εργασίες για το δίκτυο φυσικού αερίου. Θεσσαλονίκη – Η κρυμμένη πόλη

http://parallaximag.gr

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ:

ΠΗΓΗ = http://lasincantadas-documentary.blogspot.gr/p/blog-page_23.html

http://pirforosellin.blogspot.gr/  -  Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

©www.visaltis.net