Νικολάου Πολίτη "Ανθολογία Δημοτικού Τραγουδιού" - Ιστορικά τραγούδια [μέρος 5] /Nikolaou Politis "Anthology of Folk Songs" - Historical songs [part 5] / Nikolaou Politis "Anthology of Folk Songs" - Canzoni storiche [parte 5]

 

Ιστορικά τραγούδια
«Λέγοντες δημώδη ιστορικά τραγούδια, εννοούμεν άσματα εκπηγάσαντα αμέσως εξ ιστορικών γεγονότων ή περιστάσεων και προωρισμένα να τραγουδούνται
υπό του λαού».

[η φωτογραφία προέχρεται από την ακόλουθη ιστοσελίδα : https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82#/media/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Nikolaos_Politis.JPG]

17

ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΟΥ ΔΗΡΟΥ

[Κατ' Ιούνιον του 1826 ο Ιμπραΐμ εξέπεμψε προς υποδούλωσιν της Μάνης στρατιάν επτακισχιλίων πεζών και ιππέων, ήτις την 22 του μηνός ευρίσκετο προ του στενού του Αρμυρού, εις τα όρια της Μεσσηνίας και της Μάνης. Την προέλασιν των Αιγυπτίων ανέκοψαν χίλιοι περίπου Μανιάται, οίτινες προφυλασσόμενοι υπό ασθενούς οχυρώματος, της λεγομένης Βέργας, ήτοι λιθοκτίστου μάνδρας μήκους δισχιλίων μέτρων περίπου, κλειούσης την μεταξύ της υπώρειας του βουνού της Σέλιτσας και της θαλάσσης δίοδον, έφεραν πολύν φθοράν εις τον εχθρόν. Αποκρουσθέντες επανειλημμένως, ηναγκάσθησαν να υποχωρήσωσιν οι Αιγύπτιοι και επέστρεψαν την 25 Ιουνίου εις την Καλαμάταν της Μεσσηνίας. Εν τω μεταξύ δ' όμως και άμα τη ενάρξει της μάχης της Βέργας, ο Ιμπραΐμ αποσπάσας 1500 άνδρας έπεμψε δια πλοίων εις τα παράλια της Μάνης δια να ενεργήσουν αντιπερισπασμόν. Αυθημερόν ούτοι απεβιβάσθησαν εις τον όρμον του Δηρού, καταλαβόντες δε τα προς δεξιά χωρία Πύργον και Χαριάν, εστράφησαν προς ταριστερά, ίνα προσβάλωσι την Τσίμοβαν (την μετονομασθείσαν ύστερον Αρεόπολιν). Ολίγιστοι μόνον Μανιάται, διότι οι λοιποί εμάχοντο εις τον Αρμυρόν, ευρισκόμενοι εις τους πύργους των, ανθίσταντο κατά των επιδρομέων, αλλά γνωσθείσης της αποβάσεως των Αράβων, έγινε δια κωδωνοκρουσιών συναγερμός των υπολειφθέντων κατοίκων των πέριξ χωρίων, και προσέτρεξαν πάντες, και γέροντες και ιερείς, και αι θερίζουσαι εις τους αγρούς γυναίκες με τα δρέπανά των, ενωθέντες δε μετ' ολίγων οπλοφόρων, οίτινες έτυχε να διαβαίνωσιν εκείθεν υπό τον Κωνσταντίνον Μαυρομιχάλην, ημύνοντο κατά των Αράβων, ευάριθμοι μεν δι’ όπλων, οι δε λοιποί δια πετρών και των δρεπάνων. Την ορμήν του ασυντάκτου λαού δεν ηδυνήθησαν να υπομείνουν οι επιδρομείς και έσπευσαν να επιβώσι πάλιν των πλοίων κακώς έχοντες, απήλθον δε την 25 Ιουνίου, πολλούς καταλιπόντες νεκρούς].

Στο ρημοκλήσι του Δηρού  λειτούργα ο πρωτοσύγκελος, και τάχραντα μυστήρια
έφερνε ‘ς το κεφάλι του,ψάλλοντας το χερουβικό.
Μα έξαφνα κι'ανέλπιστα
Τούρκοι τον περίλαβανε, Κ’ έλαβε μόνον τον καιρό
και σήκωσε τα χέρια του, κ' είπεκε, "Παντοδύναμε,
δυνάμωσε τους Χριστιανούς, τύφλωσε τους Αγαρηνούς  τη μέρα τη σημερινή".

Μα οι άνδρες όλοι ελείπασι, ήταν ‘ς τη Βέργα τ' Αρμυρού,  όπου Τρωάδα ο πόλεμοςεπάηνε δυο μερόνυχτα.
Μόνα τα γυναικόπαιδα  και γέροντες ανώφελοι,
(γιατ' ήτο θέρος) βρέθεσαν  με τα δρεπάνια 'ς τα λουριά.
Καθόλου δε δειλιάσασι, καθόλου δεν τρομάξασι,
μόν' έδωκαν την είδηση 'ς τον Κωσταντίνο με πεζόν.
Κ' εκείνος ως πολέμαρχος εσύναξ' όλα τα χωριά,
γράφει και στέλνει ς' τ’ Αρμυρό, κ' έδραμε κατά το Δηρό.
Βλέπει γυναίκες να χερούν και τα δρεπάνια να κρατούν, τους Αραπάδες να χτυπούν.
"Εύγε σας, μεταεύγε σας,  γυναίκες, άνδρες γίνετε,
σαν ανδρειωμέναις μάχεσθε, σαν Αμαζόνες κρούετε".
Είπε κ' εβρυχουμάνισε  σαν το λιοντάρι 'ς τα βουνά.
Τους Τούρκους κόφτει αψήφιστα.
Τότε τα παλληκάρια του πετάχτησαν σαν τους αϊτούς,
κ' επιάστηκαν με τους εχτρούς, χέρια με χέρια ανάκατα.
Τους εκαταποντίσασι και τους εβάλασι μπροστά,
σαν να ήσαν γιδοπρόβατα.
Σφάζοντας και σκοτώνοντας φτάσασι 'ς την ακρογιαλιά, που μέλισσα ήτον η Τουρκιά.
Τότε 'ς εκείνην τη στιγμή, αγνάντιαζαν κ' έπρόφτασαν
τα παλληκάρια τ' Αρμυρού, οπού τη νίκη φέρνασι.
Πρώτος ήτο κ' εμπροστινά ο γιος του γέρου βασιλιά,
είχε 'ς τα πόδια του φτερά, που τον ο πρώτος άγωρος.
Ξεγυμνωμένο το σπαθί εκράτει, και τα μάτια του
σπίκιαις και φλόγες βγάζασι.
"Έχετε θάρρος, είπεκε με μια φωνή σαν τη βροντή,
μη τα φοβάστε τα σκυλιά, ας ειν' πολλοί κι’ αμέτρητοι.
Ήταν πολλοί και 'ς τ' Αρμυρό, κι' εμείς τους ενικήσαμεν, κι' όλους τους εξωφλήσαμεν".
Πρόφτασε τότε κι' ο αρχηγός,πρόφτασε κι' ο αρχιστράτηγος,  οπού ναι πενταγνώστικος
'ς τοις μάχαις, 'ς τα πολιτικά, κ' είπε 'ς τα παλληκάρια του, κ' είπε 'ς όλο το στράτευμα.
"Όσοι πιστοί εμπρός, παιδιά, σήμερον γεννηθήκαμε,
και θα σωθούμε σήμερον".
Ήνοιξ' η μάχη τρομερά, κ' ήτανε ξεσυνέριση
'ς όλα τα Σπαρτιατόγονα ποίοι να πάσι μπροστινοί.
Οι Τούρκοι αντισταθήκασι, τι ήσαν 'ς την άκρη του γιαλού.
Μεσ’ 'ς το στερνό δειλιάσασι κ' επέφτασι 'ς τη θάλασσα, σαν τα τυφλά τετράποδα, γιατ' ήτο θέλημα θεού να σακουστή η παράκληση τ’ αγίου πρωτοσύγκελου.

18

Ο ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΟΣ ΤΣΗ ΚΡΗΤΗΣ
(1830)

[Τα πρωτόκολλα, δι ων συνίστατο, το ελληνικόν βασίλειον, εις το οποίον δεν συμπεριελαμβάνετο η Κρήτη, ανεκοινώθησαν κατά το 1830 εις τους Κρήτας εν Καλύβαις των Αποκορώνων υπό πληρεξουσίου των τριών ναυάρχων κυβερνήτου γαλλικού πλοίου. Εις το γεγονός τούτο αναφέρονται τα επόμενα άσματα.]

Α'

'Στα χίλια οχτακόσια εικοσιοχτώ, μιαν Τρίτη,
(αφουγκρασθήτε να σας πω ογιά τη μαύρη Κρήτη)
σύναξη κάνου οι βασιλείς και πάνε 'ς το Παρίσι,
να κάμουνε συνέλεψη τι να γενή η Κρήτη.
Μ' απής εσυναχτήκανε κι'άρχηξαν το κουσούλτο,
ούλοι εδιχονήσανε και παίρνει την ο Τούρκος.
Αθρώπους τότ' επέψανε κ' εις τσοι Καλύβαις βγαίνει,
να συναχτούν οι Χρισθιανοί, να δώση το χαμπέρι.
Και σαν εσυναχτήκασι, διαβάζει τη συθήκη,
κ' έγραφε πως εδώκανε του Μισιριού την Κρήτη.
Φωνιάζουν, κλαίν οι Χρισθιανοί• "Αφέντες κουμαντάτες, εβγάστ' απάνω 'ς τα βουνά, να κάτσετε 'ς τσοι στράταις, να ιδήτε ούλα τα πουλιά, απού ψηλά πετούσι, τα κόκκαλα τω Χρισθιανώ 'ς τ' αντόδια να βαστούσι.
Όσοι καταλυθήκανε 'ς τα όρη κ' εις τα δάση ποιος είν' απού θα σας τσοι πη και θα τσοι λογαριάση;
Ακούσετε να σάσε πω τα πάθη τα δικά μας:
'Σ την Αραπιά πουλήσανε οι Τούρκοι τα παιδιά μας,
και όσοι απομείναμε εις τα βουνά γλακούμε, ξυπόλυτοι κι' ολόγδυμνοι για να λευτερωθούμε.
Κ' είχαμε θάρρος εις εσάς, τσοι βασιλείς τσοι Φράγκους, κ' εδά μας αδικήσετε κι' αφήκετέ μας σκλάβους.
'Όντε θα βγουν τα νέφαλα και να φανούν οι κρίνοι,
και να ρθ' ο φοβερός κριτής ούλους να μάσε κρίνη,
τα τάγματ' ούλα τ' ουρανού τριγύρου ν' ακλουθούσι,
τα πάθη τω Χρισθιανώ τάδικα να γροικούσι,
νά ρθουνε με παράπονο κ' οι Κρήτες να σταθούνε
μπροστά 'ς το φοβερό κριτή τ' άδικά των να πούνε,
τότες ν' άποκριθήτ’ εσείς, Αγγλία και Γαλλία,
μπροστά 'ς το φοβερό κριτή, δευτέρα παρουσία!
"Τώρα αποφασίσανε κ' εκάμανε συθήκη,
πως να ναι πάλι αραγιάς του Μισιριού η Κρήτη".

"Φύγετε! Φύγετ', άστε μας! μα μεις θε να σκεφτούμε,
γη ούλοι θ' αποθάνωμε, γη θα λευτερωθούμε.
Θε μου και συ, πώς το βαστάς; εις τη σκλαβιά ακόμη,
ούλοι λευτερώθηκανε, κ' η Κρήτη να ναι μόνη".

Έρχουνται πλοία φράγκικα και πάνε 'ς τη Γραμπούσα
και βγάνουνε τσοί Χρισθιανούς, όπου την εβαστούσα.

Και Μισιριώταις φέρνουνε κ' εις τα χωριά χτυπούσι,
φορούνε ρούχα κόκκινα και τούμπανα βαστούσι.
Καθίζουν σε μερκά χωριά και κάνουνε κρισάδες,
και τυραννούν τσοί Χρισθιανούς, σκεντσεύγουν τς αραγιάδες•

Β'
'Σ τα χίλια οχτακόσια 'ς τα τριάντα,
'ς τς οχτώ του Σεντεμπριού ήρθ' η γι αρμάδα.
Και βγαίνει 'ς τ' Ακρωτήρι, σιργιανίζει,
τον κόσμο βιζιτάρει και ξανοίγει,
τσοι Χρισθιανούς γυρεύγουνε να ιδούσι
και θλιβερό χαμπέρι για να πούσι.
«Οι Χρισθιανοί να μείνουν αραγιάδες».
Κ' οι Τούρκοι χαραίς κάνουνε μεγάλαις.
Γλήγορα εις την φράγκικην αρμάδα
εγράψανε παράπονα μεγάλα.
«Όρη, βουνά, και τρύπαις και λαγκάδια,
γεμάτα νιαι φτωχούς και παλληκάρια,
τσι πείνας και τση δίψας ξεραμμένοι,
για να λευτερωθούνε οι καϊμένοι».
Κ' οι καπετάνι' αρχίζουν και γελούσι,
κ' εις τα καράβια μπαίνουν και κινούσι.
Το κρίμα τω φτωχώ και τω χηράδω
εις το λαιμό σας να 'ν' ούλων τω Φράγκω.

19

(1881)

[Κατά την οροθεσίαν την γενομένη υπό διεθνούς επιτροπής προς εκτέλεσιν της βερολινείου συνθήκης τω 1881, απεκλείσθη των ελληνικών συνόρων το μέγιστον τμήμα της Ηπείρου, καίτοι επιδικασθέν εις την Ελλάδα υπό των Δυνάμεων. Τας ματαιωθείσας προσδοκίας των πέραν της δεξιάς όχθης του Αράχθου Ηπειρωτών θρηνωδεί το επόμενον άσμα].

’Σ όλον τον κόσμο ξαστεριά, σ’ όλον τον κόσμο ήλιος
και 'ς τα καϊμένα Γιάννενα μαύρο, παχύ σκοτάδι,
τι φέτο εκάμαν τη βουλή οχτώ βασίλεια ανθρώποι
κ' εβάλανε τα σύνορα 'ς της Άρτας το ποτάμi
κι’ αφήκανε τα Γιάννενα και πήρανε την Πούντα,
κι’ αφήκανε τα Γιάννενα και πήρανε την Άρτα,
κι' αφήκανε το Μέτσοβο με τα χωριά του γύρα.                   Πηγή : http://www.myriobiblos.gr/afieromata/dimotiko/txt_istorika_next.html#1

http://pirforosellin.blogspot.gr/   -  Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος (link). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.