Μαθήματα Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν (8ον), τοῦ Φιλολόγου Μιχαὴλ Ἀλεξανδρῆ - Classes of Ancient Greek (8th), Philologist Michael Chr. Alexandri - there is a translator on the website - Classi del greco antico (8), filologo Michael Chr. Alexandris - c'è un traduttore sul sito web - Clases de griego antiguo (8), el filólogo Michael Chr. Alejandrita - hay un traductor en el sitio web

Μαθήματα Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν (8ον), τοῦ Φιλολόγου Μιχαὴλ Ἀλεξανδρῆ 

Μαθήματα Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν

ΜΑΘΗΜΑ 8ο

Σήμερα θὰ ἀναφερθοῦμε στὰ ὀνόματα τῆς Β΄ κλίσεως.

Στὴν Β΄ κλίσι ἀνήκουν τὰ ἀρσενικὰ καὶ θηλυκὰ ὀνόματα ποὺ λήγουν σὲ –ος καὶ τὰ οὐδέτερα ποὺ λήγουν σὲ –ο (σέ –ον δηλαδὴ… ἐκ τοῦ πονηροῦ καταργήθηκε τό –ν στὶς καταλήξεις διότι ἡ ἐκφορά του ἐνεργοποιεῖ τὶς συνάψεις τοῦ ἐγκεφάλου, ὃπως καὶ ἡ κατάληξις -ις… «Θὰ τὰ ποῦμε μὲ τὸ ΝΙ καὶ μὲ τὸ ΣΙΓΜΑ» μᾶς ἒλεγαν οἱ παλαιοί…)

Ὃπως πάντα κλίνουμε μεγαλοφώνως γιὰ νὰ ἀπολαύσουμε τὴν μουσικὴ τῆς γλώσσης μας:

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: ὁ ἂνθρωπ-ος

Γενική: τοῦ ἀνθρώπ-ου

Δοτική: τῷ ἀνθρώπ-ῳ

Αἰτιατική: τόν ἂνθρωπ-ον

Κλητική: ὦ ἂνθρωπ-ε!

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ  ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: οἱ ἂνθρωπ-οι (καὶ ΟΧΙ «οἱ ἀνθρῶποι»…)

Γενική: τῶν ἀνθρώπ-ων

Δοτική: τοῖς ἀνθρώπ-οις

Αἰτιατική: τούς ἀνθρώπ-ους

Κλητική: ὦ ἂνθρωπ-οι!

Ἂλλο παράδειγμα:

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: ὁ θε-ὸς

Γενική: τοῦ θε-οῦ

Δοτική: τῷ θε-ῷ

Αἰτιατική: τόν θε-ὸν

Κλητική: ὦ θε-έ!

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ  ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: οἱ θε-οὶ

Γενική: τῶν θε-ῶν

Δοτική: τοῖς θε-οῖς

Αἰτιατική: τούς θε-οὺς

Κλητική: ὦ θε-οί!

Προσέξτε τώρα πῶς κλίνεται κι ἓνα θηλυκό ὂνομα:

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: ἡ ἠθοποι-ὸς

Γενική: τῆς ἠθοποι-οῦ

Δοτική: τῇ ἠθοποι-ῷ

Αἰτιατική: τήν ἠθοποι-ὸν

Κλητική: ὦ ἠθοποι-έ!

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ  ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: αἱ ἠθοποι-οί (κι ὂχι ‘οἱ ἠθοποιές ἢ οἱ ἒγκυες….!!! ἀλλά ΄αἱ ἒγκυοι γυναῖκες)

Γενική: τῶν ἠθοποι-ῶν

Δοτική: ταῖς ἠθοποι-οῖς

Αἰτιατική: τάς ἠθοποι-οὺς

Κλητική: ὦ ἠθοποι-οί!

Βλέπουμε ὃτι οἱ καταλήξεις τῶν ἀρσενικῶν καὶ τῶν θηλυκῶν ὀνομάτων εἶναι ἲδιες, μόνον τὰ ἂρθρα ἀλλάζουν.

Ὃταν τὸ ἀρσενικὸ ἢ τὸ θηλυκὸ ὂνομα τονίζεται στὴν προπαραλήγουσα, «ὁ ἂνεμος» λόγου χάριν, στὴν γενικὴ καὶ τὴν δοτικὴ τοῦ ἑνικοῦ ἀριθμοῦ καὶ στὴν γενική, δοτικὴ καὶ αἰτιατικὴ τοῦ πληθυντικοῦ, ΔΕΝ τονίζεται στὴν προπαραλήγουσα ἀλλὰ στὴν λήγουσα.

Αὐτὸ συμβαίνει γιατὶ ὁ κανόνας λέει ὃτι «ὃταν ἡ λήγουσα εἶναι μακρά, ἡ προπαραλήγουσα ΔΕΝ τονίζεται….

Τὸ ξέρετε γιατὶ τὸ αἰσθάνεστε ὡς μελωδία ποὺ φαλτσάρει….

Θά λέγατε ποτέ « λόγια τοῦ ἂνεμου, τά δικαιώματα τοῦ ἂνθρωπου, ὁδός Πανεπιστήμιου »;;;;;

Ὂχι βέβαια…..

Ἀκοῦστε:

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: τό Πανεπιστήμι-ον

Γενική: τοῦ Πανεπιστημί-ου

Δοτική: τῷ Πανεπιστημί-ῳ

Αἰτιατική: τό Πανεπιστήμι-ον (ἡ αἰτιατική ἑνικοῦ στά οὐδέτερα = ὀνομαστική)

Κλητική: ὦ Πανεπιστήμι-ον!

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ  ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: τά Πανεπιστήμι-α

Γενική: τῶν Πανεπιστημί-ων

Δοτική: τοῖς Πανεπιστημί-οις

Αἰτιατική: τά Πανεπιστήμι-α (ἡ αἰτιατική πληθυντικοῦ στά οὐδέτερα = ὀνομαστική)

Κλητική: ὦ Πανεπιστήμι-α!

Καὶ τέλος, ἂς κλίνουμε

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: τό φαρμακεῖ-ον

Γενική: τοῦ φαρμακεί-ου

Δοτική: τῷ φαρμακεί-ῳ

Αἰτιατική: τό φαρμακεῖ-ον

Κλητική: ὦ φαρμακεῖ-ον!

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ  ΑΡΙΘΜΟΣ

Ὀνομαστική: τά φαρμακεῖ-α

Γενική: τῶν φαρμακεί-ων

Δοτική: τοῖς φαρμακεί-οις

Αἰτιατική: τά φαρμακεῖ-α

Κλητική: ὦ φαρμακεῖ-α!

Γιὰ νὰ τονίζουμε σωστά:

1) νὰ ξέρουμε ὃτι οἱ καταλήξεις –οι καὶ –αι, ὃταν δηλαδὴ βρίσκονται στὸ τέλος λέξεων ποὺ δὲν εἶναι συνηρημένες, εἶναι βραχεῖες.

Γι΄αὐτό, γιὰ παράδειγμα, ἡ λέξις «ἡ νῆσος» στὸν πληθυντικὸ περισπᾶται καὶ γίνεται «αἱ νῆσοι». (Μακρὸ πρὸ βραχέος περισπᾶται)

2) Ἡ κατάληξις τῶν οὐδετέρων –α εἶναι βραχύχρονη. Γι’ αὐτὸ «τὸ δῶρον» στὸν πληθυντικὸ περισπᾶται: «τὰ δῶρα», ὃπως «τὰ φαρμακεῖα». (Μακρὸ πρὸ βραχέος περισπᾶται)

Στὸ ἐπόμενο μάθημα θὰ δοῦμε τὰ δευτερόκλιτα συνηρημένα καὶ τὰ ἀττικόκλιτα οὐσιαστικά, ποὺ πρέπει νὰ ἀναγνωρίζουμε γιὰ νὰ ἑρμηνεύουμε τὰ ἀρχαῖα κείμενα.

Γιὰ ὃσους θέλουν περισσότερες λεπτομέρειες καὶ ἀσκήσεις μποροῦν νὰ πατήσουν ἐδῶ.

Παρακαλῶ, κάνετε τὸν κόπο καὶ διαβᾶστε τὰ μαθήματα γιὰ δικό σας ὂφελος…

Ἔχουμε χρέος στὴν γλῶσσα μας νὰ προσπαθήσουμε, νὰ κοπιάσουμε ὣστε νὰ μάθουμε καὶ νὰ διαδόσουμε τουλάχιστον τὰ ἀπολύτως βασικά.

Τὸ νὰ μιλᾶμε καὶ νὰ γράφουμε σωστά, εἶναι μία μορφὴ ἀντιστάσεως στὴν κατηφόρα…..

Σᾶς εὐχαριστῶ.

Χρύσα Λίνδου

Πηγή : http://filonoi.gr/2014/10/04/f-mathhmata-arxaion-ellhnikon-8on/

http://pirforosellin.blogspot.gr/  - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.