Μαθήματα Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν (7ον), τοῦ Φιλολόγου Μιχαὴλ Ἀλεξανδρῆ
Μαθήματα Ἀρχαίων
Ἑλληνικῶν
ΜΑΘΗΜΑ 7ο
Σήμερα θά δοῦμε
πῶς κλίνονται τά οὐσιαστικά
ὀνόματα τῆς
Α’ κλίσεως.
Ἡ πρώτη κλίσις
περιλαμβάνει ὀνόματα ἀρσενικὰ
ποὺ καταλήγουν σέ –ας καί -ης, καὶ
θηλυκὰ ποὺ
καταλήγουν σὲ –α καὶ
-η.
Ἡ κατάληξις –ας εἶναι
μακρὰ (αὐτὸ
γιὰ νὰ
τονίζουμε σωστά, βάσει τῶν
κανόνων ποὺ ἒχουμε
ἢδη ἀναφέρει),
ὃπως καὶ
γιὰ τὰ
θηλυκὰ ἡ
κατάληξις –α εἶναι μακρά,
ἂν δέν προηγεῖται
στήν ὀνομαστική σύμφωνο, ἐκτός
τοῦ «ρ». Δηλαδή «ἡ
ἀλήθει-α» λήγει στό μακρὸν
«α» ἐνῶ
«ἡ γλῶσσ-α»
λήγει στό βραχύ «α» πού λέγεται ΜΗ ΚΑΘΑΡΟ.
Γι’ αὐτὸ
θὰ τονίσουμε ἒτσι:
«ἡ γλῶσσα»
(μακρὸ πρὸ
βραχέος περισπᾶται) ἐνῶ
«ἡ ἀλήθεια»
-«τῆς ἀληθείας»
(μακρό πρό μακροῦ ὀξύνεται,
γιατὶ δὲν
προηγεῖται τοῦ
«α» σύμφωνο). Ὃσα θηλυκά πρωτόκλιτα ὀνόματα
ἒχουν ὡς
κατάληξι ΜΗ ΚΑΘΑΡΟ βραχύ «α» («λερωμένο» μέ κάποιο σύμφωνο πλήν τοῦ
«ρ»), στὴν γενικὴ
λήγουν σὲ –ης. (ἡ
γλῶσσα, τῆς
γλώσσης).
Ἐπίσης, ἡ
γενικὴ τοῦ
πληθυντικοῦ στά πρωτόκλιτα
τονίζεται στὴν λήγουσα καί περισπᾶται.
Μὴν
πελαγώνετε…καί ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΔΥΝΑΤΑ γιὰ
νὰ ἀπολαύσετε
τὴν μουσικὴ
τῆς θεϊκῆς
γλώσσης ποὺ ὁμιλοῦν
οἱ ἂγγελοι……
ΕΝΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
ἡ καλή ἡμέρα
Γενική:
τῆς καλῆς
ἡμέρας
Δοτική: τῇ
καλῇ ἡμέρᾳ
Αἰτιατική:
τήν καλήν ἡμέραν
Κλητική:
ὦ καλή ἡμέρα!
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
αἱ καλαί ἡμέραι
Γενική:
τῶν καλῶν
ἡμερῶν
Δοτική:
ταῖς καλαῖς
ἡμέραις
Αἰτιατική:
αἰτ. τάς καλάς ἡμέρας
Κλητική: ὦ
καλαί ἡμέραι!
Ἂλλο παράδειγμα:
ΕΝΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
ἡ Ἐθνική
Τράπεζα
Γενική:
τῆς Ἐθνικῆς
Τραπέζης
Δοτική:
τῇ Ἐθνικῇ
Τραπέζῃ
Αἰτιατική:
τήν Ἐθνικήν Τράπεζαν
Κλητική:
. ὦ Ἐθνική
Τράπεζα!
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
αἱ Ἐθνικαί
Τράπεζαι
Γενική:
τῶν Ἐθνικῶν
Τραπεζῶν
Δοτική:
ταῖς Ἐθνικαῖς
Τραπέζαις
Αἰτιατική:
τάς Ἐθνικάς Τραπέζας
Κλητική:
ὦ Ἐθνικαί
Τράπεζαι!
Ἂς δοῦμε
τώρα πῶς κλίνεται ἓνα
ἀρσενικό πρωτόκλιτο οὐσιαστικό:
ὁ ταμίας.
ΕΝΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
ὁ ταμίας
Γενική:
τοῦ ταμίου
Δοτική:
τῷ ταμίᾳ
Αἰτιατική:
τόν ταμίαν
Κλητική:
ὦ ταμία!
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
οἱ ταμίαι
Γενική: τῶν
ταμιῶν
Δοτική:
τοῖς ταμίαις
Αἰτιατική:
τούς ταμίας
Κλητική:
ὦ ταμίαι!
Διαπιστώνουμε ὃτι
οἱ καταλήξεις στόν Πληθυντικό ἀριθμό
τῶν ἀρσενικῶν
σέ –ας καί τῶν
θηλυκῶν σέ –α εἶναι
ἲδιες.
Διαβᾶστε
μεγαλοφώνως τό ἀκόλουθο…..σάν νά ἀκοῦς
τήν κίνησι τῆς θαλάσσης……
ΕΝΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
ἡ θάλασσα
Γενική:
τῆς θαλάσσης
Δοτική:
τῇ θαλάσσῃ
Αἰτιατική:
τήν θάλασσαν
Κλητική:
ὦ θάλασσα
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
αἱ θάλασσαι
Γενική:
τῶν θαλασσῶν
Δοτική:
ταῖς θαλάσσαις
Αἰτιατική:
τάς θαλάσσας
Κλητική:
ὦ θάλασσαι….
Διαβάζουμε καί διαπιστώνουμε ὃτι
πρόκειται περί μουσικῆς!!!!
Ἂς δοῦμε
κι ἒνα ἀρσενικό
πού καταλήγει σέ –ης, ὁ στρατιώτης:
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
ὁ στρατιώτης
Γενική:
τοῦ στρατιώτου
Δοτική:
τῷ στρατιώτῃ
Αἰτιατική:
τόν στρατιώτην
Κλητική:
ὦ στρατιώτα!
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
οἱ στρατιῶται
Γενική:
τῶν στρατιωτῶν
Δοτική:
τοῖς στρατιώταις
Αἰτιατική:
τούς στρατιώτας
Κλητική:
ὦ στρατιῶται!
Καί τέλος, ἂς
κλίνουμε τό ὂνομα «ὁ
ποιητής»:
ΕΝΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
ὁ ποιητής
Γενική:
τοῦ ποιητοῦ
Δοτική:
τῷ ποιητῇ
Αἰτιατική:
τόν ποιητήν
Κλητική:
ὦ ποιητά! (καθηγητά, διοικητά κ.λ.π.)
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
οἱ ποιηταί
Γενική:
τῶν ποιητῶν
Δοτική:
τοῖς ποιηταῖς
Αἰτιατική:
τούς ποιητάς
Κλητική:
ὦ ποιηταί!!
Κατὰ
τὸν ἲδιον
τρόπο κλίνονται τὰ πρωτόκλιτα
συνηρημένα, ὃσα δηλαδὴ
ἒχουν κατάληξι σὲ
–εας, -εα ἢ -αα καί τρέπονται ἀντίστοιχα
σὲ –ῆς,
-ῆ καί –ᾶ.
(συκέα -> συκῆ, μνάα -> μνᾶ,
κ.λ.π.)
Παράδειγμα:
ὁ Ἑρμέας
-> ὁ Ἑρμῆς.
Ἐπειδὴ
ὃμως εἶναι
συνηρημένο, ὃπως ὃλα
τὰ συνηρημένα τῆς
Α΄κλίσεως, περισπᾶται σέ ὃλες
τὶς πτώσεις. Στήν κλητική τοῦ
Ἑνικοῦ
γίνεται : ὦ Ἑρμῆ!
(ἀντί κατάληξι σέ –α)
ΕΝΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
ὁ Ἑρμῆς
Γενική:
τοῦ Ἑρμοῦ
Δοτική:
τῷ Ἑρμῇ
Αἰτιατική:
τόν Ἑρμῆν
Κλητική:
ὦ Ἑρμῆ!
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ὀνομαστική:
οἱ Ἑρμαῖ
Γενική:
τῶν Ἑρμῶν
Δοτική:
τοῖς Ἑρμαῖς
Αἰτιατική:
τούς Ἑρμᾶς
Κλητική:
ὦ Ἑρμαῖ!
Γιὰ
περισσότερες λεπτομέρειες
καὶ ἀσκήσεις
ἐπισκεφθῆτε
τὴν σελίδα:
Α΄
κλίσις οὐσιαστικῶν
ἂν καί θεωρῶ
ὃτι ἐδῶ
σᾶς ἒχω
τά ἀπαραίτητα γιὰ
νὰ γράφετε σωστὰ
(ἢ ὃπως
ἐγώ, νὰ
προσπαθῆτε).
Ἐπιμένω, τουλάχιστον,
διαβᾶστε μεγαλόφωνα νὰ
χαρῆτε τὴν
ὀμορφιὰ
τῆς Ἑλληνικῆς
γλώσσης, ποὺ δέχεται τὴν
λυσσαλέα ἐπίθεσι
τοῦ ἀνθελληνικοῦ
νεοελληνικοῦ κράτους.
(Ἐλήφθη
ἀπόφασις ἀπὸ
τὸ ὑπουργεῖο
ἀ-παιδείας,
τά Ἑλληνόπουλα νά διδάσκονται στά σχολεῖα
νὰ γράφουν τὰν
«δουλειά» -> δουλιά, καὶ τὸ
«ἐπειδή» -> ἐπιδή…)
Χρύσα
Λίνδου
http://pirforosellin.blogspot.gr/ - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου
της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός
σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν
στην Ελλάδα.38.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή
εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν
υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα
αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην
συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ,
ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των
συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου