Ο γνωστός σπηλαιολόγος Πώλ Φώρ ερευνούσε για
χρόνια στην περιοχή μας αλλά και στην ευρύτερη περιφέρειά της για το Δικταίο
άντρο το σπήλαιο της γέννησης του Δία
που κατά τους αρχαίους συγγραφείς ήταν
«περί την Δίκταν» την οποία τοποθετούσαν στα Στειακά βουνά και όχι στο οροπέδιο
του Λασιθίου. Όπως αναφέρει σε κάποια
κείμενα του ίσως η είσοδος έχει καταπλακωθεί από καθίζηση του εδάφους.
Η
αρχαία Πραισός πολιορκήθηκε γύρω στο 145
π.Χ. από τους Ιεραπύτνιους και κατεστράφη ολοσχερώς. Στην περιοχή μας που
βρίσκονται τα ερείπια της Πραισού υπάρχουν νεότεροι θρύλοι για ένα σπήλαιο που οι Πραίσιοι έκρυβαν ή έκρυψαν πριν την εισβολή των
Ιεραπυτνίων τους θησαυρούς τους. Λέγονται
κυρίως για ένα σπήλαιο που
πιστεύεται ότι βρίσκεται στην περιοχή Κυπιά, αρχαιολογικό χώρο πάνω από το
χωριό Καλαμαύκι και κοντά στον λόφο
του Προφήτη Ηλία που πολλοί όπως ο Φώρ
τοποθετούσαν το ευρισκόμενο στην Πραισό (Στράβων κα.) ιερό του Δικταίου Διός.
Κάποιοι
από την περιοχή μας που συνόδεψαν μικροί τον Πώλ Φώρ στις εισόδους των
διαφόρων σπηλαίων που εξερευνούσε ή είχαν ακούσει ιστορίες από συνοδούς του,
ισχυρίζονται πως έλεγε :
«Ότι
υπήρχε ένα σπήλαιο μεταξύ Πραισού
και Κατσιδωνίου το πιθανότερο προς τη θέση Κουμιά ή Δίγο Μνήμα, το οποίο έφερε
στην κορυφή της εισόδου του ένα σκαλισμένο Α. Εκεί πρόλαβαν να
κρύψουν τους θησαυρούς τους οι
Πραίσιοι πριν φτάσουν και πολιορκήσουν
την πόλη οι Ιεραπύτνιοι. Αυτό το σπήλαιο
δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα και το πιο
πιθανό είναι να έχει κρυφτεί η είσοδος από καθίζηση ή ακόμη και να υπάρχει ένας
πρίνος μπροστά όπου την έχει κρύψει και δεν φαίνεται τίποτα απολύτως».
Αυτοί
που μου τα ανέφεραν δεν ήξεραν από πού είχε αντλήσει αυτές τις πληροφορίες και
επίσης δεν τον είχαν ακούσει να δίνει
κάποια ερμηνεία του τι συμβόλιζε αυτό το Άλφα. Βεβαιώνουν όμως ότι και άλλοι
όπως ο πρακτικός αρχαιολόγος Μανόλης Φυγετάκης που συνόδευε και τον Φώρ και
τους αρχαιολόγους Ν. Πλάτωνα και Δαβάρα και είχε ακούσει πολλές συζητήσεις
αρχαιολόγων, έλεγε το ίδιο.
Δεν
γνωρίζω τι έλεγε ή εννοούσε ο Φωρ και αν
πράγματι τα λεγόμενα του έχουν μεταφερθεί σωστά και έτσι αναφέρω τα πιο πάνω με μεγάλη επιφύλαξη.
Πάντως
ενδιαφερόταν για τους θρύλους των χωριών
μας και προσπαθούσε να βρει αν πίσω από αυτούς υπήρχε απόηχος ιστοριών της
αρχαιότητας. Παράδειγμα ο θρύλος για το σπήλαιο «Γιδάρη ο Λάκκος» που πίστευε ότι πίσω από αυτόν μπορούσε να
κρυβόταν η ανάμνηση του Δικταίου Άντρου που εξαφανίστηκε η είσοδός του πιθανώς
από κατολίσθηση. Δεν είναι λοιπόν παράξενο
ο νεότερος θρύλος για τον θησαυρό των Πραισίων στα Κυπιά, αλλά και άλλοι
θρύλοι για σπήλαια στην περιοχή μας με
κρυμμένους θησαυρούς που εμφανίζονται και εξαφανίζονται να τον έκαναν να πιστέψει ότι πράγματι υπήρχε
κρύπτη με το θησαυρό των Πραισίων. Αν πράγματι ισχυριζόταν κάτι τέτοιο θα
πρέπει να είχε κάτι επί πλέον στο νου του
που δεν το γνωρίζουμε.
Στη
συνέχεια αναφέρω κάποιες σκέψεις μου για
μια πιθανή σχέση του Α με την Πραισό χωρίς να σημαίνει ότι μπορεί να ήταν ότι είχε κατά νουν ο Π. Φώρ:
Το γράμμα Α πιστεύεται ότι
προήλθε από το πρώτο σύμβολο του φοινικικού αλφαβήτου που έχει το σχήμα
της κεφαλής του ταύρου και ονομαζόταν άλεφ, δηλαδή ταύρος αν και μερικοί
επιστήμονες δεν αποκλείουν το φοινικικό αυτό σύμβολο να ήταν τύπος
παλαιότερης ελληνικής γραφής.
Αν υπήρχε χαραγμένο στην είσοδο του σπηλαίου το
Άλφα πιθανώς συμβόλιζε τον ταύρο- Δία
που ήταν η κύρια λατρευόμενη
θεότητα των Πραισίων.
Ο Δίας
μεταμορφωμένος σε ταύρο έφερε στην Κρήτη από την Φοινίκη την Ευρώπη. Το σύμβολο μπορούσε να είχε χαραχτεί σαν
προειδοποίηση στον κάθε ασεβή ότι αν
παραβίαζε τον χώρο που φυλούσε το άγρυπνο μάτι του προστάτη της Πραισού πατέρα των θεών θα είχε να αντιμετωπίσει την
οργή του.
To A με
μια διπλή οριζόντια γραμμή στην γραμμική Β που θεωρείται ελληνική γλώσσα και
την οποία χρησιμοποιούσαν οι Μινωίτες μετά την κάθοδο των Μυκηναίων, προφέρεται
ως Ε.
Οι Πραίσιοι ως Ετεοκρήτες δηλαδή απόγονοι των
Μινωιτών είχαν διατηρήσει την γλώσσα των προγόνων τους όπως δείχνουν οι
Ετεοκρητικές επιγραφές που βρέθηκαν στην πόλη αν και είναι γραμμένες με ελληνικό αλφάβητο. Ήταν άραγε το Α πάνω από
την είσοδο της κρύπτης κάτι αντίστοιχο με το
Ε που βρισκόταν στον Ναό του
Απόλλωνα στους Δελφούς όπου τελούνταν η λατρεία του Ήλιου (ο Απόλλωνας ήταν
θεός του Ήλιου.) και σαν σύμβολο
σχετιζόταν με την Ηλιακή μυσταγωγία, τη
μύηση του ανθρώπου στο φως, με την αέναη σχέση του θεού με το φως, την τελείωση
;
Οι
Πραίσιοι όπως γνωρίζουμε από την συμφωνία με τους Σταλήτες επισκεπτόταν το ιερό
προσκύνημα των Δελφών. Ανάμεσα στους θεούς που ορκιζόταν ο κόσμος (αρχές) της Πραισού τον 4ο αιώνα όπως φαίνεται σε σχετικό ψήφισμα ήταν ο Πύθιος Απόλλωνας.
Δαφνηφόρος Απόλλων αναπαριστάται σε νομίσματα της πόλης.
Ήταν το
σπήλαιο όπου θα πρέπει να έκρυβαν από παλιά τους θησαυρούς τους οι Πραίσιοι
παράλληλα ένα σπήλαιο μύησης στην μυστική γνώση ;
Ήταν σύμβολο του φωτός ;
Χρυσός, λάμψη, φως ;
Μήπως ανάμεσα στην κρυφή γνώση που είχε το ιερατείο της Πραισού ήταν και η διατήρηση της γραφής της γλώσσας
των Ετεοκρητών προγόνων τους (γραμμική
Β) για ιερατική και μόνο χρήση -αν και
δεν έχουμε τέτοιες ενδείξεις- και το σύμβολο της εισόδου το Α
είναι παρμένο από αυτή την γλώσσα που προφερόταν σαν Ε ;
Απλά
έκανε κάποιες πρώτες σκέψεις για ένα θέμα που πιστεύω ότι θα πρέπει
να μας απασχολήσει μελλοντικά.
The famous French
archaeologist and speleologist Paul Faure for years was searching in our area and the wider region for the cave of god Zeus’
nativity, which ancient writers put «around
mount Dicte» in Sitia’s
eastern mountains. As in some of his
writings refers, he believed that it’s entrance was maybe submerged by
landslide.
Ancient
Praisos was besieged and was completely
destroyed, around 145 BC by the city of
Ierapytna. In our area where are the ruins of
ancient Praisos, are legends for a cave, where Praisians were storing their treasure or hid
it before the invasion of Ierapytnians. Especially are referred to a cave that
is believed to be in Kypia’s area, an
archaeological site above the village Kalamafki and close to hill of Prophet
Elias, where P.F like others placed the Dicrean Zeus sanctuary which according to Strabo was
at Praisos.
Paul Faure knew the relevant legends of our villages.
Some people of our region who accompanied Paul Faure
during his exploration in many caves
confirm that they heard him or heard from his attendants, to say :
«That among
ancient Praisos and the village Katsidoni was a cave which brought on the top of it’s entrance a carved A. There
Praisians had time to hide their treasures before the invasion
and the besiege of the city by Ierapytnians. This cave has not been
found so far and it’s entrance more
likely is hidden because of
sedimentation or even because of a
bush that closes it’s entrance»
Those who
reported it, did not knew, from where
P.F. had drawn this information, and
also they had not heard him giving some interpretation of what Alpha
symbolized. They argue however that others, as practical archaeologist Manolis
Fygetakis who accompanied P.F. and the archaeologists N. Platon and Davaras and had heard many discussions of
archaeologists, was saying the same.
I do not know
what Faure was saying or meant, and
if his words were transmitted
with precision, so I mention the above
quote with great caution.
However, he
was interested in the legends of our
villages and tried to find if there were behind them echoes of ancient stories.
Example the legend for the cave «Gidari’s pit». He believed that behind this legend maybe was hidden
the echo of Diktean Cave that according to his thoughts was disappeared
probably by a landslide. It is not unusual that, the legend of our
villages for the cave at Kypia, and some
other legends too, about caves in our area with hidden treasures that appear
and disappear, made him believe that indeed
there was a cache of Praisos’ treasure.
If he really asserted that, must have
had something else in mind which we do not know.
Here i mention
some of my thoughts as a possible relationship of letter A with Praisos, don’t meaning of course that these
were what P. F. had in mind:
The letter A is
believed to has it’s origin from the first symbol of the Phoenician alphabet
which was in the shape of a bull's head and was
called alef, ie bull, though some
scientists do not exclude this Phoenician symbol to be a type of an older Greek script.
If a letter A was
engraved at the entrance of the cave, probably it symbolized the bull-Zeus who
was the main deity worshiped at Praisos. Zeus transformed himself into a bull
and brought to Crete from Phoenicia, Europe. The symbol could have been
engraved as a warning to all disrespectful people meaning that if someone was violating this area
that was guarded by the watchful eye of the patron of Praisians and father of the gods, he had to face his wrath.
Letter A with
a double
horizontal line, in linear B a Greek language which was used by the
Minoans after the descent of the Mycenaeans, is pronounced E.
The Praisians as
Eteocretans ie descendants of the Minoans,
had retained the language of their ancestors as evidenced by
Eteocretan inscriptions found in the
city, although are written in Greek
alphabet. Was maybe the engraved above
the entrance of the crypt letter A,
something similar to E in the
Temple of Apollo at Delphi, where God was
worship as Sun and as a symbol was
associated with the solar ritual,
the initiation of man to light, and with
the eternal relationship of God with light, the perfection of man ?
Praisians as we
know from the agreement with Stalites, were visiting the sanctuary of Delphi.
Among the gods that Kosmos (authorities
) of Praisos invoked in vows during fourth century B.C was Pythios Apollo.
Daphnephoros Apollo is represented on coins of the city too .
Was the cave
where Praisians maybe were hiding from
old times their treasures,
a cave of initiation too in a mystical knowledge? Was a symbol of light?
Gold, luster, light?
Perhaps among the
hidden knowledge the priesthood of
Praisos had, was the retention of writing of the language of their Eteocretan ancestors
(Linear B) for priestly use only, although we have no such evidence, and the symbol
A of the entrance, maybe was taken from this language and was pronounced as E.
Just i gave some first thoughts on an issue that I think
should concern us in the future.
http://pirforosellin.blogspot.gr/ - Επιτρέπεται
η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η
πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες
Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου