Ελληνική
προϊστορία
Η
μαγεία
Η μαγεία είναι το σύνολο των πράξεων και των
λόγων με τα οποία ο άνθρωπος πιστεύει ότι μπορεί με κάποιο μεταφυσικό τρόπο να
αποτρέψει τα κακά και να προκαλέσει τα πωθούμενα αγαθά ή αντίστροφα. Ανάλογα με τον σκοπό που επιδιώκει η μαγεία διακρίνεται σε Λευκή, αν ο σκοπός της είναι αφιλοκερδής και σε Μαύρη αν ο σκοπός της είναι ταπεινωτικός ή εξυψωτικός.
Κατά τον Πλάτωνα, εις την αναφορά του εις το έργο του «Νόμοι», λέγει η υμνωδία δηλαδή επωδή είναι η μέθοδος εργασίας του μάγου, μαζί με την επαγωγή που είναι η επίκληση.
Η ανάλυση της λέξεως επωδή αναδείχνει ορισμένους συνειρμούς, που μπορούν να μας διαφωτίσουν ως προς την φύση της μαγικής δυνάμεως που ενεργοποιείται. Πρόκειται προφανώς για τον σύνθετο του όρου αοιδή ή ωδή, που αναφέρεται από τους τραγικούς, που σημαίνει «άσμα» κατά τον Όμηρο και τους ποιητές και που σχετίζεται με την αϋδή, την «ανθρώπινη φωνή». Υπάρχει διάκριση ανάμεσα εις την ανθρώπινη αϋδή και τη φωνή που μπορούν να την έχουν άνθρωπο αλλά και ζώα. Ο όρος φθόγγος υποδηλώνει μόνο τον ήχο. Το ρήμα αείδω σημαίνει «τραγουδώ» και το ουσιαστικό αοϊδός «τραγουδιστής».
Ο Pierre Chantraine (Dict. Etymol [Λεξικό Ετυμολογικής Εγκυκλοπαίδειας] λήμμα «α......» σημειώνει ότι το σύνθετο με το επί υπογραμμίζει την μαγική σημασία του άσματος.
Έτσι η επωδή πήρε το νόημα του «μαγικού λόγου ή άσματος». Ο όρος ειδικότερα σημαίνει «μαγικό άσμα παρηγοριάς».
Όπου το συναντάμε εις την Οδύσσεια, όταν ο Οδυσσέας πληγώνεται εις τον μηρό, οι υιοί του Αυτολύτου που τον περιποιούνται «επιδένουν με μαστοριά το πόδι του ήρωος και σταματούν την αιμορραγία με ένα μαγικό άσμα (επαοιδή δι’ αίμα κελαινόν έσχεθον).»
Ο Ιπποκράτης εις το έργο του «Περί ιερής νόσου», λέγει : μάγοι και καθαρταί και αγύρται, λέγουν πως είναι ικανοί να προκαλέσουν την αφορία της γης και της θαλάσσης, να αλλάζουν τον καιρό, ακόμα και να κατεβάζουν την Σελήνη.
Ο Δημοσθένης εις την «επιστολή του προς «Αριστογείτονα» αναφέρει την Θεωρίδα, φαρμακεύτρια από την Λήμνο, που καταδικάσθηκε σε θάνατο λόγω μαγικού λόγου ή άσματος.
Η μυθολογία και η ιστορία περιέχει πάρα πολλά ονόματα μάγων και μαγισσών, θα δούμε τις πιο γνωστούς.
Πρώτα η Κίρκη θυγατέρα του Ήλιου και της Ωεανίδος Πέρσης ή Περσηΐδος και αδερφή του Αιήτου και της Πασιφάης.
Κατοικούσε εις την νήσο Αιαίη εις την οποία είχε καταπλεύσει και ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του, όπου αφού τους τάϊσε με φαγητά που είχαν φάρμακα μαγικά τους μεταμόρφωσε σε χοίρους.
Όμως τους έσωσε ο Οδυσσέας με το λουλούδι που τον είχε προμηθεύσει ο Ερμής για να μην τον πιάνουν τα μάγια της. Έτερος μύθος λέγει ότι οι Αργοναύτες από αυτήν καθάρθησαν δια τον θάνατο του Αψύρτου, τερματίζοντας την οργή του Διός.
Εις την Κίρκη αποδίδεται και η μεταμόρφωση του Πίκου σε κολιό και η μεταμόρφωση της ωραίας Σκύλλης ερωμένης του Γλαύκου, από ζηλοτυπία σε θαλάσσιο τέρας γαυγίζον, με δηλητηρίαση του λουτρού της.
Ο Πίκος ήτο θεότητα εις την οποία μεταμορφώθηκε το πτηνό δρυοκολάπτης, ήτο κατωτέρα θεότητα.
Ήτο ο πανάρχαιος βασιλεύς του Λατίου, υιός του Κρόνου, τον οποίον η Κίρκη τον μεταμόρφωσε σε κολιό, δρυοκολάπτη.
Δεύτερη η Μήδεια θυγατέρα του Αιήτου, βασιλέως της Κολχίδος, αδερφή της Χαλκιόπης και του Αψύρτου, ανηψιά της Κίρκης.
Η Μήδεια τρωθείσα από σφοδρό έρωτα προς τον Ιάσωνα, τον βοήθησε εις τους παράτολμους άθλους του. Πρώτα τον προμηθεύσε με το φάρμακο που αλείψε το σώμα του και τα όπλα του και εγένετο άτρωτος εις την φωτιά και το σίδηρο, για να εξημερώσει τους θείους ταύρους.
Μετά με μια μαγική αλοιφή όπου με την μυρωδιά της αποκοίμισε τον δράκοντα που φύλαγε το χρυσόμαλλο δέρας.
Τρίτη η Αγαμήδη ή Περιμήδη, η μεγαλύτερη θυγατέρα του Αυγείου και σύζυγος του Μουλίου, ήτο μάγισσα.
Ο Νέστωρ εις την Ιλιάδα του Ομήρου, εις το κεφάλαιο ... και εις τους στίχους ....-..... αναφέρει : «εὖτε γὰρ ἠέλιος φαέθων ὑπερέσχεθε γαίης, . συμφερόμεσθα μάχῃ Διί τ᾽ εὐχόμενοι καὶ Ἀθήνῃ. ἀλλ᾽ ὅτε δὴ Πυλίων καὶ Ἐπειῶν ἔπλετο νεῖκος, πρῶτος ἐγὼν ἕλον ἄνδρα, κόμισσα δὲ μώνυχας ἵππους, Μούλιον αἰχμητήν· γαμβρὸς δ᾽ ἦν Αὐγείαο, πρεσβυτάτην δὲ θύγατρ᾽ εἶχε ξανθὴν Ἀγαμήδην, ἣ τόσα φάρμακα ᾔδη ὅσα τρέφει εὐρεῖα χθών».
Τέταρτη η Πασιφάη ήτο θυγατέρα του Ηλίου και της νύμφης Περσηΐδος, αδερφή της Κίρκης και του Αιήτου, σύζυγος του Μίνωος και μητέρα του Κατρέως, του Δευκαλίωνος, του Γλαύκου, του Ανδρόγεω, της Ακάλης, της Ξενοδίκης, της Αριάδνης και της Φαίδρας. Είχε γνώσεις μαγείας, για αυτό κάθε ερωμένη του Μίνωος θανατώνετο ή μεταμορφώνετο σε όφη ή σκολοπένδρα [σαρανταποδαρούσα] ή παρεμφερή, αυτόν δε τον καθιστούσε άγονο.
Ετιμάτο εις την Κρήτη και την Λακεδαίμονα ως μάντισσα και χρησμοδότισσα. Και εις τις Θαλάμαις, εις το ιερό του πατρός της Ηλίου υπήρχε και άγαλμα δικό της, ήτο σεληνιακή θεότητα.
Πέμπτον τους μαγικούς Τελχίνες, μυθικό γένος, προερχόμενο από την Κρήτη, ήλθον πρώτα εις την Κύπρο και μετά εις την Ρόδο. Υιοί της Θαλάσσης, της Γης ή του Πόντου, περιγράφοντο ως όντα χωρίς πόδια, τα οποία φέρουν πτερύγια αντί χεριών.
Μετά της Καφείρας, θυγατέρος του Ωκεανού, ανέθρεψαν τον Ποσειδώνα, τον οποίον εμπιστεύθηκε εις αυτήν η Ρέα, όταν ήτο ακόμη βρέφος.
Δίδαξαν τις τέχνες και τις ωφέλιμες γνώσεις, ήτο οι πρώτοι που επινόησαν την χώνευση χαλκού και σιδήρου και κατασκεύασαν την άρπη του Κρόνου και την τρίαινα του Ποσειδώνος.
Ο Στράβωνας μας πληροφορεί ότι ήτο φθονεροί δαίμονες, βασκάνοι και γόητες, οι οποίοι δύνατο να προκαλέσουν χαλάζι, βροχή ή χιόνι και μπορούσαν να πάρουν οποιαδήποτε μορφή.
Αναμείγνυαν το νερό της Στυγός με θείο και επέφεραν την καταστροφή των ζώων και των φυτών.
Γι’ αυτό ελέγοντο και Θελγίνες. Εξ ου και η παροιμία : «Τελχίνος ην βασκαίνων βαρύτερος».
Κατά μια παράδοση ο Απόλλων ήτο προστάτης των, γι’αυτό και εις την Σικυώνα όταν αρνήθηκαν να καταβάλουν την αμοιβή εργασίας των, επέφεραν εις την πόλη καταστρεπτική νόσο.
Μια άλλη παράδοση λέγει ότι προέβλεψαν τον από του Διός επερχόμενο κατακλυσμό και γι’ αυτό έφυγαν από την Ρόδο και διασκορπίσθηκαν.
Έκτον τους Κορύβαντες ήτο μυστηριώδεις υπάρξεις, άλλοτε ως δευτερεύουσες θεότητες και άλλοτε δαίμονες, κατά τον Βιργίλιο. Κατά τον Απολλόδωρο ήτο υιοί του Απόλλωνος και της Θαλειας, κατά τον Φερεκύδη ήτο υιοί του Απόλλωνος και της Ρέας, κατά τον Στράβωνα ήτο υιοί του Ηλίου και της Αθηνάς, κατά τον Διόδωρο ήσαν υιοί του Ιασίωνος και της Κυβέλης. Κατά τον Πλούταρχο ήσαν πνεύματα που είχαν καταπέσει, και είχαν καταδικασθεί και φυλακισθεί εντός του σώματος.
Πάντως ήτο όντα θεϊκής ή δαιμονικής φύσεως.
Έβδομον του Κούρητες δαίμονες ή πρόπολοι των θεών.
Ο Στράβων λέγει ότι Κούρητες είναι επίθετο των οργιαστικών Σατύρων και δηλώνει διακόνους από κούρους. Άλλοι ονομάζουν Κούρητες τους 9 Κορύβαντες της Ρόδου, οι οποίοι συνακολούθησαν την Ρέα εις την Κρήτη, οι οποίοι κουροτρόφησαν τον Δία.
Ο Ησίοδος τις ονομάζει «θεούς φιλοπαίγμονας, ορχηστήρας». Ο Παυσανίας ταυτίζει αυτούς με τους Ιδαίους Δακτύλους και ονομάζει 5 από αυτούς : τον Ηρακλέα, τον Παιωναίο, τον Επιμενίδη, τον Ιάσιο και τον Ίδα. Επιπλέον μας πληροφορεί ότι οι Κούρητες πρώτοι αγωνίσθηκαν εις τους Ολυμπιακούς αγώνες.
Όγδοον ο Επιμενίδης ο Κρης ο πιο φημισμένος ιερέας εξαγνισμού, έλαβε από τις νύμφες μια θαυματουργή τροφή, που του επέτρεπε να επιβιώνει χωρίς τα συνηθισμένα μέσα διατηρήσεως εις την ζωή, ένα «μαγικό» φάρμακο κατά τας πείνας (άλιμον). Επίσης εις αυτόν αποδίδεται η κάθαρση των Αθηνών από το κυλώνειο άγος, όπως και της Δήλου κατά αναφορά του Πλουτάρχου εις το έργο του «Σόλων».
Και όπως αναφέρει ο Διογένης ο Λαέρτιος εις το ..........= Επιμενίδης FgrHist .... T 1 : το φύλαγε εις την οπλή μιας αγελάδος, διότι δεν μπορούσαν να το κρατήσουν τα συνηθισμένα δοχεία.
Σύμφωνα με το έργο «Αλέξανδρος», το δηλητήριο του Αντιπάτρου, που προκάλεσε το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου εις την Βαβυλώνα μεταφέρθηκε εις την οπλή ενός μουλαριού.
[ πηγές – Historia Alexandri Magni, 2.31.3 Kroll. Testamentum Alexandri, R. Merkelbach, Die Quellen des griechischen Alexanderromans, 19..., .....].
Επίσης ο Παυσανίας εις το 8....... αναφέρει ότι το «αθάνατο-μαγικό» νερό της Στυγός μπορεί να διατηρηθεί μόνο μέσα σε οπλή αλόγου.
Ο Βάκις, όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος, εις το ...., ... είναι αυτός που προφήτευσε και περί της μάχης της Σαλαμίνος.
Ο Αθανάσιος Σταγειρίτης εις το έργο του «Ωγυγία», εις το .. βιβλίο και εις το κεφάλαιο ..., βίβλος .. εις την ενότητα «Περί των αφιερωμάτων του ναού τούτου», εις την σελίδα ... και την παράγραφο ζ μας αναφέρει για περιπτώσεις μαγείας, όπου λέγει : «Μεταξύ τούτων ήτον και τα αφιερώματα του Φόρμιδος του Μαιναλίου, ο οποίος περάσας εις την Σικελίαν και γενόμενος στρατηγός του Γέλωνος, έπειτα και του Ιέρωνος, και ευδοκιμήσας εις τας εκστρατείας, επλούτησεν τοσον, ώστε αφιέρωσε πολλά αφιερώματα και εις την Ολυμπίαν και εις τις Δελφούς.
Εις την Ολυμπίαν όμως ήτον δυο Ίπποι και πλησίον αυτών δυο Ηνίοχοι και ο μεν πρώτος Ίππος και ο Ηνίοχος ήτον έργον Διονυσίου του Αργείου ο δε δεύτερος, Σίμωνος του Αιγηνίτου ο πρώτος Ίππος είχε και επίγραμμα εις την πλευράν άμετρον το εξής : «Φόρμις ανέβηκεν Αρκάς Μαινάλιος, νυν δε Συρακούσιος», ούτος ήτο ο Ίππος ο οποίος έλεγον ότι είχε το Ιππομανές (α*) λεγόμενον χόρτον επειδή οι Ίπποι όσοι έβλεπον αυτόν, έφευγον τους κρατούντας ή ελαύνοντας αυτούς, συντρίβοντες πολλάκις και τα σίδηρα, και ανέβαινον εις αυτόν ως μαινόμενοι, νομίζοντες ότι ήτον αληθινός, χρεμεντίζοντες και άλλα τοιαύτα ποιούντες και μόλις με μεγάλην βίαν και ανάγκην δαρμού, απεχώριζον αυτούς, εκείθεν».
Τούτο δε νομίζει ο Παυσανίας τέχνευμα τινός Μάγου, αναφέρων και άλλο παράδειγμα τοιούτον ότι εις την Λυδίαν Μάγος τις άναπτε πυρ, μόνον δια τινών λέξεων βαρβαρικών..».(α*) Θεόκριτος ... .. και σχόλια ....
Αναφέρονται ολόκληρες οικογένειες, οι οποίες ασκούσαν την μαγεία, με πιο ονομαστές τους Ιαμίδες εις την Ολυμπία και τους Κεντίδες εις την Τροία. Ως κοιτίδα της μαγείας εθεωρείτο η Θεσσαλία κι ιδιαίτερα η πόλη της Υπάτη.
Φημισμένη για τις μάγισσές της, όπως και κατά τους μυθικούς χρόνους εθεωρείτο η έδρα της οικογένειας του Αιήτου, της Κολχίδος. Όπως υπάρχει και ο θρύλος όπου αναφέρει τα μάγια που έκαμε ο Βασιλέας της Θράκης, όταν φιλοξενούμενος του Φιλίππου της Μακεδονίας, ανακάλυψε παράνομο έρωτα της συζύγου του.
Ο θρύλος ή λαϊκός μύθος λέγει : ότι κάπου εκεί εις τα σημερινά ερείπια της αρχαίας αγοράς της Θεσσαλονίκης ότι εκεί γεννήθηκε αυτός ο παράνομος έρωτας μεταξύ του υιού του Φιλίππου, του Μ. Αλεξάνδρου και της συζύγου του βασιλέως της Θράκης που εφιλοξενείτο εις το παλάτι που προϋπήρχε εκεί. Ο βασιλέας της Θράκης όταν αντιλήφθηκε το γεγονός αυτό, θέλησε να τιμωρήσει τον Μ. Αλέξανδρο και βρήκε μια μάγισσα θέλοντας να του κάνει μάγια.
Ο Αλέξανδρος όμως το πληροφορήθηκε από δικό του άνθρωπο και έτσι εκείνο το βράδυ δεν βγήκε από το δωμάτιο του. Η φιλοξενούμενη όμως βασίλισσα αποφασίζει να τον επισκεφθεί αυτή, μόλις πληροφορήθηκε ότι ο Αλέξανδρος δεν θα έβγαινε από το δωμάτιό του. Τα μάγια όμως που είχε κάνει ο βασιλέας της Θράκης, κτύπησαν αυτή και την συνοδεία της, την ώρα που πηγαίνει να συναντήσει τον Αλέξανδρο, με αποτέλεσμα να «μαρμαρώσουν».
Τα προαναφερθέντα ονόματα της Κίρκης, της Μηδείας, της Αγαμήδης ή Περιμήδης, της Πασιφάης, των μαγικών Τελχίνων, των Κορυβάντων και Κουρητών και τα αναφερόμενα υπό των Σταγειρίτου και Παυσανίου είναι από τα πιο γνωστά που έχουμε από την αρχαία Ελλάδα και τα οποία έχουν σχέση με την μαγεία, και φυσικά υπάρχουν πλείστα σε πολλά συγγράμματα αν και έχει διασωθεί μόνο το 3ο/ο τις αρχαίας ελληνικής γραμματείας.
Υπήρχε δε και η μαγεία που εχρησιμοποιείτο εις την ιατρικήν και οποία αναφέρεται από τον Πλάτωνα.
Ο Πλάτων στο βιβλίο περί νόμων, «Νόμος» ... και εις τους στίχους ...., ομιλεί περί δύο ειδών φαρμακειών της πρώτης, ήτις γίνεται δι’ αληθούς φαρμακοποτίσεως της δευτέρας δια μαγείας – μαγγανίας. εἴπομεν, σώμασι σώματα κακουργοῦσά ἐστιν κατὰ φύσιν· ἄλλη δὲ ἣ μαγγανείαις τέ τισιν καὶ ἐπῳδαῖς καὶ καταδέσεσι λεγομέναις πείθει τοὺς μὲν τολμῶντας βλάπτειν αὐτούς, ὡς δύνανται τὸ τοιοῦτον, τοὺς δ’ ὡς παντὸς μᾶλλον ὑπὸ τούτων δυναμένων γοητεύειν βλάπτονται. Ταῦτ’ οὖν καὶ περὶ τὰ τοιαῦτα σύμπαντα οὔτε ῥᾴδιον ὅπως ποτὲ πέφυκεν γιγνώσκειν, οὔτ’ εἴ τις γνοίη, πείθειν εὐπετὲς ἑτέρους· ταῖς δὲ ψυχαῖς τῶν ἀνθρώπων δυσωπουμένους πρὸς ἀλλήλους περὶ τὰ τοιαῦτα οὐκ ἄξιον ἐπιχειρεῖν πείθειν, ἄν ποτε ἄρα ἴδωσί που κήρινα μιμήματα πεπλασμένα, εἴτ’ ἐπὶ θύραις εἴτ’ ἐπὶ τριόδοις εἴτ’ ἐπὶ μνήμασι γονέων αὐτῶν τινες, ὀλιγωρεῖν πάντων τῶν τοιούτων διακελεύεσθαι μὴ σαφὲς ἔχουσι δόγμα περὶ αὐτῶν. διαλαβόντας δὲ διχῇ τὸν τῆς φαρμακείας πέρι νόμον, ὁποτέρως ἄν τις ἐπιχειρῇ φαρμάττειν, πρῶτον μὲν δεῖσθαι καὶ παραινεῖν καὶ συμβουλεύειν μὴ δεῖν ἐπιχειρεῖν τοιοῦτο δρᾶν μηδὲ καθάπερ παῖδας τοὺς πολλοὺς τῶν ἀνθρώπων δειμαίνοντας φοβεῖν, μηδ’ αὖ τὸν νομοθέτην τε καὶ τὸν δικαστὴν ἀναγκάζειν ἐξιᾶσθαι τῶν ἀνθρώπων τοὺς τοιούτους φόβους, ὡς πρῶτον μὲν τὸν ἐπιχειροῦντα φαρμάττειν οὐκ εἰδότα τις δρᾷ, τά τε κατὰ σώματα, ἐὰν μὴ τυγχάνῃ ἐπιστήμων ὢν ἰατρικῆς, τά τε αὖ περὶ τὰ μαγγανεύματα, ἐὰν μὴ μάντις ἢ τερατοσκόπος ὢν τυγχάνῃ. λεγέσθω δὴ λόγος ὅδε νόμος περὶ φαρμακείας· ὃς ἂν φαρμακεύῃ τινὰ ἐπὶ βλάβῃ μὴ θανασίμῳ μήτε αὐτοῦ μήτε ἀνθρώπων ἐκείνου, βοσκημάτων δὲ ἢ σμηνῶν εἴτ’ ἄλλῃ βλάβῃ εἴτ’ οὖν θανασίμῳ, ἐὰν μὲν ἰατρὸς ὢν τυγχάνῃ καὶ ὄφλῃ δίκην φαρμάκων, θανάτῳ ζημιούσθω, ἐὰν δὲ ἰδιώτης, ὅτι χρὴ παθεῖν ἢ ἀποτεῖσαι, τιμάτω περὶ αὐτοῦ τιςὸ δικαστήριον. ἐὰν δὲ καταδέσεσιν ἢ ἐπαγωγαῖς ἤ τισιν ἐπῳδαῖς ἢ τῶν τοιούτων φαρμακειῶν ὡντινωνοῦν δόξῃ ὅμοιος εἶναι βλάπτοντι, ἐὰν μὲν μάντις ὢν ἢ τερατοσκόπος, τεθνάτω, ἐὰν δ’ ἄνευ μαντικῆς ὢν τῆς φαρμακείας ὄφλῃ, ταὐτὸν καὶ τούτῳ γιγνέσθω· περὶ γὰρ αὖ καὶ τούτου τιμάτω τὸ δικαστήριον ὅτι ἂν αὐτοῖς δεῖν αὐτὸν δόξῃ πάσχειν ἢ ἀποτίνειν. ὅσα τις ἂν ἕτερος ἄλλον πημήνῃ κλέπτων ἢ βιαζόμενος, ἂν μὲν μείζω, μείζονα τὴν ἔκτισιν τῷ πημανθέντι τινέτω, ἐλάττω δὲ ζημιώσας σμικροτέραν, παρὰ πάντα δὲ τοσαύτην ἡλίκα ἂν ἑκάστοτε ζημιώςῃ τις τινα, μέχριπερ ἂν ἰάσηται τὸ βλαβέν· δίκην δὲ ἕκαστος πρὸς ἑκάστῳ τῷ κακουργήματι.
Το ανωτέρω αναφέρεται και αποδέχεται ο Μεγάλος Αδαμάντιος Κοραής, ο οποίος ήτο και μεγάλος ιατρός, και ο οποίος ομιλεί δια δυο είδη ιατρικής όπου αναφέρεται εις το έργο «Απάνθισμα επιστολών» του .... [απόσπασμα από την ψηφιακή βιβλιοθήκη της Βεροίας Μέδουσα] εις το κεφάλαιο ... και εις την σελίδα ... όπου αναφέρει για το βιβλίο του Πλάτωνος, Νόμος ... αναφέροντας τα κάτωθι :
λαλεί περί δύο ειδών φαρμακειών της πρώτης, ήτις γίνεται δι’ αληθούς φαρμακοποτίσεως της δευτέρας δια μαγείας : α Ή μαγγανείαις τέ τισι και επωδαίς, και καταδέσεσι λεγομέναις πείθει.
Κατωτέρω αναφέρεται και ο τρόπος πως εγίνοντο «Κήρινα μιμήματα πεπλασμένα, είτ’ επί θύραις, είτ’ επί τριοδοις, είτ’ επί μνήμασι γονέων».
Κάτωθι 2 αρχαίες επιγραφές όπου αναφέρουν μαγείες : Οι αρχαίοι έδεναν με μάγια με σκοπό να βλάψουν όσους εχθρεύονταν γράφοντας άλλες φορές μόνο τα ονόματά τους ή άλλοτε και τις κατάρες σε μολύβδινες πινακίδες, τις οποίες τις τύλιγαν σφικτά και τις έθαβαν κατά προτίμηση εις τους τάφους ή τις έριχναν σε βαθιά πηγάδια.
Οι κατάδεσμοι είχαν συχνά ερωτικό περιεχόμενο, όπως η εικονιζόμενη αποτύπωση κατάδεσμου γραμμένου και τις δύο πλευρές (δ΄- γ΄αι. π.Χ., Μουσείο Πολυγύρου) ή στόχευαν σε επαγγελματική επιτυχία και αντιζηλία, οπότε περιλαμβάνετο και κατάλογοι ονομάτων των υποψηφίων θυμάτων.
[αναπαραγωγή από την ακόλουθο ιστοσελίδα : http://www...............]
Με την επικράτηση του χριστιανισμού η μαγεία τέθηκε σε διωγμό. Ο κανόνας του Νηστευτού αναφέρει : «οι γόητες και οι μάγοι αλλά και οι γυναίκες που κάμουν φυλακτά και μαντεύουν, 3 χρόνια κανονίζονται να μην μεταλάβουν, και μετά την 9η να τρώνε ψωμί ξερό τόσο, όσο τις φθάνει για να ζουν και να κάνουν 250 γονυκλισίες την ημέρα.
Στο Εξομολογητήριο, ο Πνευματικός ρωτάει τον εξομολογούμενο : μήπως έγινες μάγος ; ή έδεσες κανένα ανδρόγυνο ; ή έδεσες ζώα να μην τα τρώει ο λύκος ; ή μήπως κάνεις φυλαχτά ή τα φορείς ; κ.λ.π. Ανασκαφές όπως αυτές εις την περιοχή της Τοσκάνης, της Ιταλίας, έχουν φέρει εις το φως το πώς έθαβαν και πως σκότωναν τις γυναίκες μάγισσες οι χριστιανοί.
Τα λείψανα μιας γυναίκας που έζησε κατά τους «σκοτεινούς» χρόνους του Μεσαίωνος έφεραν εις το φως αρχαιολόγοι, εις την περιοχή της Τοσκάνης εις την κεντρική Ιταλία. Η ανευρεθείσα γυναίκα από τα στοιχεία που προέκυψαν φαίνεται ότι έζησε πριν από 800 χρόνια, και η οποία ήτο μάγισσα, διότι εις το κρανίο της βρέθηκαν καρφωμένα 7 καρφιά.
Η ηλικία της υπολογίζεται στα 25 με 30 έτη και βρέθηκε θαμμένη σε έναν πρόχειρο, ρηχό τάφο, χωρίς φέρετρο. Άλλα 13 καρφιά περιέβαλαν το σκελετό της.
Η μακάβρια ανακάλυψη έγινε σε ένα «νεκροταφείο μαγισσών». Λίγες ημέρες νωρίτερα, οι αρχαιολόγοι είχαν ανακαλύψει το σκελετό μιας ακόμα μάγισσας.
Το περίεργο σε αυτή την περίπτωση είναι ότι εις τον τάφο, αυτής της νεαρής γυναίκας ευρέθησαν 17 ζάρια, ένας αριθμός που σίγουρα σήμαινε κάτι μαγικό.
Εκείνη την εποχή ήταν απαγορευμένο για τις γυναίκες να παίζουν ζάρια, οπότε μια μάγισσα θα μπορούσε να τα χρησιμοποιεί για «μοχθηρούς» σκοπούς.
Ο αρχαιολόγος Αλφόνσο Φορτζόνε από το πανεπιστήμιο της Λ’ Ακούϊλα, που ηγείται της ανασκαφής, δήλωσε: «Πρόκειται για μια πολύ ασυνήθιστη ανακάλυψη, αλλά ταυτόχρονα συναρπαστική».
Οι δύο σκελετοί αποτελούν ενδείξεις ότι «πρόκειται για προσπάθεια των συγχρόνων όπως να μην επιστρέψουν οι δυο μάγισσες από τον κόσμο των νεκρών, καθώς πίστευαν ότι υπηρετούν το Κακό», συμπλήρωσε. [το ανωτέρω κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το δημοσιευθέν άρθρο εις την ακόλουθο ιστοσελίδα της και η άνωθεν φωτογραφία : http://www.........] με ημερομηνία αναρτήσεως ........ ...... – Α...... ] Η μαγεία τιμωρείται με θάνατο ακόμη και σήμερα εις τις μουσουλμανικές χώρες.
Την 12 Δεκεμβρίου του 2011 εις την Σαουδική Αραβία μια γυναίκα αποκεφαλίσθηκε, επειδή είχε καταδικασθεί για μαγεία. Την ανακοίνωση την έκανε το υπουργείο των Εσωτερικών της προαναφερόμενης χώρας.
Η Αμίνα μπεντ Αμπντελχαμίλ Νάσαρ εκτελέστηκε εις την επαρχία Τζαούφ, προστίθεται εις την ανακοίνωση, χωρίς να διευκρινίζονται οι πράξεις για τις οποίες κρίθηκε ένοχη η γυναίκα, ως μάγισσα.
Η ισλαμική θρησκεία απαγορεύει κατηγορηματικά την μαγεία, και η τιμωρία για αυτό είναι ο θάνατος. Ο βιασμός, ο φόνος, η αποστασία, η ένοπλη ληστεία και το εμπόριο ναρκωτικών τιμωρούνται επίσης με θάνατο εις την Σαουδική Αραβία.
[απόσπασμα από τα άρθρα των κάτωθι ιστοσελίδων, με τον αποκεφαλισμό της κατηγορηθείσης γυναικός ως μάγιασσας - www.a................. http://a....................................................].
Επίσης και εις την Αγγλία
ανακαλύφθηκε σπίτι μαγισσών, πρώτα από ερευνητές μετά τεκμηριώθηκε από τους
αρχαιολόγους.
Κατά τη διάρκεια εργασιών εις το δίκτυο παροχής νερού στην Αγγλία κατά το έτος 2011, ανακαλύφθηκε καλύβα όπου, κατά τα φαινόμενα, δρούσαν μάγισσες. Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγήθηκαν οι ερευνητές λόγω, μεταξύ άλλων, μιας μουμιοποιημένης γάτας η οποία ευρέθει εντός του τοίχου της κατοικίας.
Η κατοικία ίσως αποκαλυφθεί πως ανήκει σε μία από τις πλέον ζοφερές περιοχές της ιστορίας της Αγγλίας σε ό,τι αφορά τις μάγισσες και τους μάγους.
Η κατοικία του 17ου αιώνος ευρέθει πλησίον του βρεττανικού χωριού Barley, εις το διαβόητο Pendle Hill.
Σε αυτήν την περιοχή λέγεται ότι εις τις αρχές του 17ου αιώνος οι υποτιθέμενες μάγισσες έκαναν τις φοβερές τους τελετές. Το 1612, δέκα από αυτές δικάστηκαν και απαγχονίστηκαν.
Οι μύθοι και οι θρύλοι οργιάζουν γύρω από το «στέκι» των μαγισσών. Η τελευταία αυτή ανακάλυψη έδωσε τροφή σε νέες υποθέσεις: Θα μπορούσε η καλύβα να είναι ο περίφημος Malkin Towel.
Ο πύργος λέγεται ότι το έτος 1612, και συγκεκριμένα την Μεγάλη Παρασκευή εκείνης της χρονιάς, ήτο ο χώρος της θρυλικής συγκεντρώσεως των μαγισσών του Pendle Hill.
Οι αρχαιολόγοι που κλήθηκαν να διενεργήσουν την σχετική έρευνα, εντόπισαν μέσα εις το κτίσμα ένα σφραγισμένο δωμάτιο.
Εκεί υπήρχε μια μουμιοποιημένη γάτα μέσα σε έναν τοίχο. Φαίνεται πως το ζώο θάφτηκε ζωντανό, για να προστατέψει τους κατοίκους του σπιτιού [τις μάγισσες] από τα κακά πνεύματα, όπως σχολιάζει η Press Association.
Δεν συναντά κανείς κάθε ημέρα μια καλύβα που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από τις σελίδες ενός παραμυθιού, λέγει ο Carl Sander, επικεφαλής του προγράμματος της εταιρείας «United Utilities». «Το κτίριο ευρίσκεται σε μια αξιοσημείωτα καλή κατάσταση. Περιδιαβαίνοντας το χώρο του πραγματικά την αίσθηση πως μεταφέρεσαι εις το παρελθόν».
Όταν οι ερευνητές είδαν την στέγη του κτίσματος, αντιλήφθηκαν την ιδιαιτερότητα της ανακαλύψεως, όπως αναφέρει ο διευθυντής της αρχαιολογικής ομάδος, Frank Giecco: «Είναι σαν μια μικρή Πομπηία για την Αγγλία».
Ο Simon Entwistle, που ασχολείται με την έρευνα περί μαγισσών του Pendle, έφτασε να συγκρίνει το εύρημα με την αποκάλυψη του τάφου του Τουταγχαμώνος ! Pendle Hill
[Posted by ..... ........................ – Yahoo Nachrichten (....................) – www.arxaiologia.gr – http://...............................l
από την ιστοσελίδα του BBC News είναι μέρος του ανωτέρου άρθρου αλλά και η φωτογραφία : http://www.google............................................. από την ιστοσελίδα της εφημερίδος Quardian είναι μέρος του ανωτέρω άρθρου αλλά και η φωτογραφία : http://www..............................................cat]
Χριστιανική
ιστορία
Η
μαγεία
Επιβιώσεις της μαγείας έχουμε εις την χριστιανική
πίστη σε αρκετές περιπτώσεις, θα δούμε μερικές εξ αυτών. Η περπερούνα είναι μια
μιμική τελετή που αποσκοπεί την πρόκληση της βροχής σύμφωνα με το μαγικό δόγμα
της μιμήσεως πράξεως ή καταστάσεως η οποία επιφέρει την ίδια τούτη την πράξη ή
κατάσταση. Κατ’ αυτήν γίνεται περιφορά παιδιού, συνήθως κοριτσιού ορφανού εις το χωριό ή εις τα χωράφια, ντυμένο με πράσινα χόρτα.
Γίνονται έμμετρες επικλήσεις των παιδιών, που το συνοδεύουν με βροχή και χορούς και σε κάθε σπίτι το περιχύνουν με νερό. Κατά τόπους υπάρχουν διάφορα ονόματα περπερούνας : εις την Αρκαδία την ονομάζουν πιπερίτσα, εις την Κούρεντα την ονομάζουν παπαρούνα, εις τα Σχωρέτσιανα την ονομάζουν μπαρμπαρούσα, εις την Ιστιαία την ονομάζουν πιπεριά, εις το Ζαγόρι και τις 40 εκκλησιές την ονομάζουν παπαρούνα, εις τις Μέτρες την ονομάζουν λαπατά, και εις τον Πόντο την ονομάζουν κουσκουτέρα.
Εις την Αράχωβα της Παρνασσίδος, όταν δεν βρέξει γίνεται λιτανεία εις τον Αϊ- Νικόλα προς τον δρόμο των Δελφών. Όπου ο παπάς κάνει αγιασμό, ο κόσμος γονατίζει 3 φορές εις τον δρόμο κατά διαστήματα.
Εις το Σιναπλί της βορείου Θράκης και σήμερα εις το Πολύκαστρο της Μακεδονίας μετά του Αϊ – Γιωργιού και πριν του Αγίου Αθανασίου την 2α Μαΐου, όποια Δευτέρα τύχει, γίνεται «χωργιάν’ κό κουρμπάν» σφάζοντας καμμιά 10 μέχρι 15 αρνιά αρσενικά όχι θηλυκά. Με δέηση εις την εκκλησία του προφήτου Ηλία για να βρέξει. Μαζεύονται τα κορίτσια, φορούν παλαιά ρούχα, κι ένα από αυτά το στολίζουν γύρω – γύρω με πράσινα χόρτα.
Το κορίτσι αυτό πρέπει να είναι ορφανό, και πηγαίνουν όλα τα κορίτσια εις το ποτάμι και βρέχονται.
Πέφτουν με τα ρούχα εις το νερό. Παίρνουν κι ένα μπακιράκι εις το χέρι με νερό και βάζουν και μια φούντα πράσινα χόρτα μέσα και γυρίζουν εις το χωριό σε κάθε σπίτι. Χορεύουν από 3 φορές και το στολισμένο κορίτσι δροσίζει. Και όταν χορεύουν τραγουδούν : «Πιρπιρούνα πιρπατούσι και το θείο παρακαλούσι : Βρέξε, Κύριε μ’ στάξε, Κύριε μ’ Για να γίνουντα ψωμάκια Και τις μπάμπους τα βυζάκια Περπέρω, δροσέρω[τσάκισμα]». Σε κάθε σπίτι που περνά η Πιρπιρούνα βγαίνει η νοικοκυρά και βρέχει όλο το χορό και της χαρίζουν αλεύρι, κερί, θυμίαμα, αλάτι, ψωμί, αυγά και τυρί.
Εις τα Χρύσοβα των Αγράφων, όταν θέλουν να βρέξει, κρεμούν χελώνες από ψηλά παλούκια, μπηγμένα εις το χωράφι.
Εις τον Πόντο επίστευαν πως μπορούσαν να προκαλέσουν βροχή, καίγοντας ένα ζωντανό φίδι. Περιφέρουν την κουσκουτέρα, μια μεγάλη σκούπα από «τσουχαβέλ [ένα είδος θάμνου αγκαθωτού]»με χέρια, ντυμένη με μακρύ μάλλινο χιτώνα, χρώματος μαύρου, με κόκκινη ζώνη εις την μέση. Το «ανδρείκελο» αυτό κρατούσαν από τα χέρια δυο παιδιά ή έφηβοι και το περιέφεραν εις τα σπίτια του χωριού ψέλνοντας εμπρός από την εξώπορτα. Λαϊστέρα, κουσκουτέρα…κ.λ.π. και κάθε νοικοκυρά έχυνε επάνω εις την κουσκουτέρα μπόλικο νερό.
Εις τα Άμφια της Ροδόπης σε περίπτωση ανομβρίας αναποδογυρίζουν μια χελώνα η οποία «ζητά νερό από τον Θεό». Αν και η χελώνα είναι καταραμένη από τον θεό, σύμφωνα με κάποιο μύθο, ο θεός σε περίοδο ανομβρίας, εξ αιτίας της οποίας κατεβαίνει από το βουνό μέχρι τον κάμπο για να βρει νερό. Κι επειδή αυτή αργοπορεί, οι χωρικοί την αναποδογυρίζουν, για να μην παραταθεί η ανομβρία, μια και ο θεός θα την ευσπλαχνιστεί.
Εις τα Μάλγαρα, κλέβουν την σκούπα φτωχής γριάς και την ρίχνουν εις το πηγάδι. Τα δάκρυα της γριάς θα προκαλέσουν και τα «δάκρυα» του ουρανού.
Εις την Ελάτη σε περίπτωση ανομβρίας εκλέγουν ένα τολμηρό, και συνήθως είναι ο γεροντότερος, ο οποίος πάει εις την εκεί εκκλησία το αγίου Νικολάου και βρέχει την εικόνα του με νερό και κρασί. Βρέχοντάς την θα πει [πρέπει]: αφού σε βρέξαμε, θα μας βρέξεις και συ. Διότι αποδίδουν εις τον άγιο την ανομβρία ως προστάτου της πόλεώς τους. Και πλείστα άλλων.
Φυσικά η μαγεία υπέστη μεγάλη δίωξη από την χριστιανική εξουσία και εκκλησία, η οποίες την δαιμονοποίησαν σκοτώνοντας ακόμη και αθώους, ανθρώπους όπου ήσαν δεν ήσαν παγανιστές στο βωμό της επικρατήσεως της «μοναδικής αληθινής θρησκείας». Όπως θα δούμε κάτωθι.
Πριν από τον 9ο αιώνα μ.Χ., η λαϊκή πεποίθηση εις την ύπαρξη των μάγων και των μαγισσών ήτο ευρέως διαδεδομένη.
Εθεωρούντο εξαιρετικά κακοί άνθρωποι, κυρίως οι γυναίκες, οι οποίες αφιέρωναν την ζωή τους εις το να βλάπτουν και να σκοτώνουν τους συνανθρώπους τους χρησιμοποιώντας μαύρη μαγεία και διαβολικά μαγικά και όχι λευκή όπου είναι για το καλό των ανθρώπων.
Την εποχή εκείνη η Ρωμαϊοκαθολική Εκκλησία δίδασκε επισήμως ότι οι μάγισσες δεν υπήρχαν.
Ήτο μια αιρετική δήλωση να δέχεται κανείς την ύπαρξή τους. Έτσι η Σύνοδος του Αγ. Πατρικίου η οποία έλαβε χώρα τον 5ο αιώνα μ.Χ. και αποφάνθηκε ότι «όποιος χριστιανός πιστεύει εις την ύπαρξη μαγισσών, θα αναθεματίζεται.
Όποιος διαδίδει την ύπαρξη σε συνάνθρωπό του δεν θα γίνεται δεκτός στην εκκλησία μέχρι να ανακαλέσει για το «το έγκλημα που διέπραξε». Ένα θρησκευτικό διάταγμα από τη Σαξωνία (775 – 790 μ.Χ.) απέδιδε την αιτία υπάρξεως αυτών των στερεοτύπων εις την παγανιστική πίστη: «Όποιος παρασυρθεί από τον Διάβολο και συνταχθεί με την πίστη των παγανιστών ότι οι μάγοι και οι μάγισσες «τρώνε» ανθρώπους και οδηγήσει εις την πυρά κάποιων από τους φερόμενους ως μάγους ή μάγισσες θα τιμωρείται με θάνατο».
Το 906 μ.Χ. Ο Regino τις Prum, ηγούμενος της Treves, έγραψε εις το έργο του «Κανόνες των Επισκόπων» Canon Episcopi. Ενίσχυσε την θέση της Εκκλησίας ότι οι μάγισσες δεν υπάρχουν. Εις το σύγγραμμά του παρεδέχετο ότι κάποιες γυναίκες που ευρίσκοντο υπό σύγχυση νόμιζαν ότι πετούσαν εις τον αέρα μαζί με τη θεά των Παγανιστών, την Άρτεμη.
Αυτό όμως δεν συνέβαινε εις την πραγματικότητα. Σύμφωνα με την ερμηνεία, ήτο ένα είδος παραισθήσεως.
Περί το 975 μ.Χ., οι τιμωρίες για την κατηγορία της μαγείας και την χρήση θεραπευτικών μαγικών μεθόδων ήτο σχετικά ήπιες. Το αγγλικό εξομολογητήριο έλεγε: «Αν μία γυναίκα ασκεί την μαγεία και την γητειά και χρησιμοποιεί μαγικά φίλτρα, θα νηστέψει για δώδεκα μήνες. Αν σκοτώσει κάποιον με τα φίλτρα της, θα νηστέψει για επτά έτη». Ως νηστεία ορίζετο η κατανάλωση ψωμιού και νερού μόνο.
Ένας Ιταλός μοναχός περί το 1140μ.Χ., ο Gratian, ενσωμάτωσε το «Cacon Episcopi» [Επισκοπικοί κανόνες] εις το εκκλησιαστικό δίκαιο.
Περί το 1203: Το κίνημα των «Καθαρών», της ομάδος γνωστικών χριστιανών, έγινε πολύ δημοφιλές εις την περιοχή της Ορλεάνης της Γαλλίας και την Ιταλία. Ήτο δηλωμένοι αιρετικοί. Ο πάπας Ινοκέντιος Γ’ κήρυξε την γενοκτονία των Καθαρών.
Ο τελευταίος Καθαρός κάηκε στην πυρά το 1321 μ.Χ. Η πίστη τους αναζωπυρώθηκε τα τελευταία χρόνια. Το 1227 ο πάπας Γρηγόριος Θ’ ίδρυσε τα δικαστήρια της Ιεράς Εξετάσεως που είχαν την αρμοδιότητα να συλλαμβάνουν, να δικάζουν, να καταδικάζουν και να εκτελούν αιρετικούς.
Ο πάπας Ινοκέντιος Γ’ το 1252 επέτρεψε την χρήση βασανιστηρίων κατά την διάρκεια διεξαγωγής δίκης από την Ιερά Εξέταση. Το γεγονός αυτό αύξησε σημαντικά το ποσοστό των καταδικών.
Ο πάπας Αλέξανδρος Δ’ το 1258 διέταξε την Ιερά Εξέταση να περιορίσουν τις υποθέσεις που αναλάμβαναν σε υποθέσεις αιρετικών. Δεν θα ερευνούσαν υποθέσεις με την κατηγορία της μαντείας ή της μαγείας εκτός και αν εμπλέκονταν αιρετικοί.
Ο πάπας Κλήμης Δ’ το 1265 επαναφέρει την χρήση των βασανιστηρίων.
Η Εκκλησία το 1326 εξουσιοδοτεί την Ιερά Εξέταση να διερευνά υποθέσεις Μαγείας. Η βασικής της προσπάθεια ήτο η ανάπτυξη της «δαιμονολογίας», της θεωρίας τηις διαβολικής προελεύσεως της Μαγείας.
Η λαϊκή αντίληψη το 1330 ότι οι μάγισσες χρησιμοποιούσαν διαβολικά μαγικά, διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει την άποψη ότι οι μάγισσες ορκίζοντο πίστη εις τον Σατανά, ότι είχαν ερωτικές σχέσεις με τον Διάβολο, ότι απήγαγον και έτρωγαν παιδιά κ.α. Από το 1347 έως το 1349, περίοδο όπου η επιδημία του Μαύρου Θανάτου σκότωσε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Ευρώπης. Η καχυποψία εξαπλώθηκε.
Οι εβραίοι, οι μουσουλμάνοι και οι μάγισσες κατηγορούντο ότι δηλητηρίαζον τα πηγάδια και ότι μετέδιδαν την αρρώστια. Την δεκαετία του 1430: Χριστιανοί θεολόγοι άρχισαν να γράφουν δοκίμια και βιβλία εις τα οποία «αποδείκνυαν» την ύπαρξη των μαγισσών.
Το 1450, άρχισαν οι πρώτες μεγάλες διώξεις μαγισσών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η Εκκλησία έπλασε μία φανταστική θρησκεία του κακού χρησιμοποιώντας τα στερεότυπα που κυκλοφορούσαν από την παλαιά εποχή.
Είπε ότι οι Παγανιστές που ελάτρευαν την Άρτεμη και τους παλαιούς θεούς και θεές ήσαν μάγοι και μάγισσες που απήγαγαν παιδιά, σκότωναν και έτρωγαν τα θύματά τους, επουλούσαν την ψυχή τους εις τον Σατανά, συμμαχούσαν με δαίμονες, πετούσαν εις τον αέρα, συγκεντρώνοντο κατά την διάρκεια της νύκτας, προκαλούσαν ανδρική ανικανότητα και στειρότητα, εξαφάνιζαν τα ανδρικά γεννητικά όργανα κ.α.
Οι ιστορικοί όμως εκτιμούν ότι αυτή η γενοκτονία με το θρησκευτικό υπόβαθρο, είχε ως κίνητρο την επιθυμία της Εκκλησίας να διατηρήσει ένα αποκλειστικό θρησκευτικό μονοπώλιο ή ότι αποτελούσε ένα «μέσο καταστολής, μία μορφή κυριαρχήσεως μιας αποκλίνουσας συμπεριφοράς, μία έντονη αντίδραση απέναντι προς τις γυναίκες ή ένα μέσο του απλού λαού να βρει αποδιοπομπαίους τράγους για την κατεστραμμένη σοδειά του, τα ψόφια ζωντανά του ή τα νεκρά βρέφη και παιδιά του».
Και όπως αναφέρει ο Walter Stephens, καθηγητής ιταλικών σπουδών εις το πανεπιστήμιο John Hopkins : «Νομίζω ότι οι μάγισσες είναι οι αποδιοπομπαίοι τράγοι του Θεού των χριστιανών».
Οι θρησκευτικοί ηγέτες επίστευαν ότι έπρεπε να διατηρήσουν τόσο την εικόνα του παντοδύναμου όσο και την εικόνα του αγαπητού θεού. Έτσι, έπρεπε να επινοήσουν τις μάγισσες και τους δαίμονες προκειμένου να εξηγήσουν την διάσταση του κακού που υπάρχει εις τον κόσμο.
Ο Γουτεμβέργιος το 1450 εφηύρε την τυπογραφία και κατέστησε δυνατή την μαζική εκτύπωση βιβλίων. Έτσι τα παπικά διατάγματα και τα βιβλία για την δίωξη μαγισσών διαδόθηκαν ευρέως. Το κυνήγι μαγισσών έγινε πολύ ευκολότερο. Ο πάπας Ιννοκέντιος Γ’ το 1474 εξέδωσε παπικό διάταγμα με το οποίο καταδίκαζε τις μάγισσες.
Ο Thomas of Brabant το 1480 έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Formicarious» («Μυρμηκισμός»), το οποίο περιγράφει την δίκη με την κατηγορία της μαγείας ενός άντρα. Αντίγραφα του βιβλίου επισυνάπτοντο συχνά επί χρόνια εις το «Malleus Maleficarum» («Το Σφυρί των Μαγισσών»).
Την περίοδο 1486 έως 1487, ο Heinrich Kraemer και ο Jacob Sprenger εξέδωσαν το «Malleus Maleficarum» («Το Σφυρί των Μαγισσών»). Πρόκειται για μία εκπληκτική μελέτη του μισογυνισμού και της σεξουαλικής απογοητεύσεως των συγγραφέων. Περιγράφει τις δραστηριότητες των μαγισσών, τις μεθόδους αποσπάσεως ομολογίας.
Αποκηρύχθηκε από την Εκκλησία αλλά έγινε η «Βίβλος» των δικαστηρίων που δίκαζαν μάγισσες.
Τον 14ο αιώνα είναι γνωστές 38 δίκες μαγισσών και μάγων εις την Αγγλία, 95 εις την Γαλλία και 80 εις την Γερμανία.
Οι διώξεις μαγισσών αυξήθηκαν πολύ. Η χριστιανική εκκλησία έλεγε ότι «Επιλέγοντας να χαρίσουν την ψυχή τους εις τον Διάβολο, οι μάγισσες διέπρατταν εγκλήματα ενάντια εις τον άνθρωπο και ενάντια εις τον Θεό». Η βαρύτητα του διπλού εγκλήματος κατέταξε την μαγεία εις την κατηγορία των βαρύτατων εγκλημάτων και «επέτρεπε την άρση των συνηθισμένων κανόνων αποδεικτικών στοιχείων προκειμένου να τιμωρηθούν οι ένοχοι». Επιτρέποντο ακόμα και οι καταθέσεις παιδιών. Τα βασανιστήρια επιβάλλοντο χωρίς περιορισμούς για να αποσπαστούν οι «ομολογίες».
Και η ελάχιστη μορφή αποδείξεως αρκούσε ως απόδειξη ενοχής. Ο Λούθηρος το 1517 κάρφωσε τις 95 θέσεις του εις την είσοδο του καθεδρικού της Βιτεμβέργης της Γερμανίας.
Η κίνησή του πυροδότησε την Μεταρρύθμιση των Διαμαρτυρώμενων. Όμως εις τις ρωμαιοκαθολικές χώρες τα δικαστήρια συνέχισαν να καίγουν μάγισσες.
Οι διαμαρτυρόμενες χώρες κυρίως τις απαγχόνιζαν. Ορισμένες από αυτές τις χώρες δεν επέτρεπαν την χρήση βασανιστηρίων. Εις την Αγγλία η έλλειψη βασανιστηρίων οδήγησε εις το χαμηλό ποσοστό καταδικών του 19%.
Την περίοδο από το 1550 έως το 1650 μ.Χ., οι δίκες και οι καταδίκες κορυφώθηκαν, όπου και η περίοδος αυτή αναφέρεται και ως «η εποχή τις πυράς».
Κυρίως ελάμβαναν χώρα εις την ανατολική Γαλλία, την Γερμανία και την Ελβετία. Οι διώξεις μαγισσών συχνά ελάμβαναν χώρα και σε περιοχές όπου οι καθολικοί και οι διαμαρτυρόμενοι εμάχοντο μεταξύ τους.
Σε αντίθεση με ό,τι έχει επικρατήσει, οι ύποπτες ως μάγισσες εδικάζοντο από λαϊκά δικαστήρια ειδικά οι ύποπτες για σατανιστική μαγεία. Η μειοψηφία εδικάζετο από εκκλησιαστικές αρχές.
Οι υποθέσεις αυτές αφορούσαν γυναίκες που εξασκούσαν θεραπευτική μαγεία ή ήταν μαίες.
Ο Johann Weyer το 1563 (γεννηθείς το 1515) εξέδωσε ένα βιβλίο που έπαιξε σημαντικό ρόλο τις δίκες των Μαγισσών. Είχε τίτλο «De Praestigilis Daemonum» («Οι ναυαγισμένοι δαίμονες {εννοεί που μπήκαν σε ψυχές}) και υποστήριζε ότι οι μάγισσες δεν υπήρχαν εις την πραγματικότητα αλλά ότι ο Σατανάς με τα δαιμόνια που τα διέταξε μπήκαν σε ψυχές ανθρώπων και τις διέφθειραν.
Απέρριπτε τις ομολογίες που αποσπόντο με βασανιστήρια διότι δεν τις θεωρούσε αξιόπιστες. Συνιστούσε ιατρική αγωγή αντί για βασανισμό και εκτέλεση.
Εκδίδοντας ανώνυμα το βιβλίο, απέφυγε την πυρά. Ο Jean Bodin το 1580 συνέγραψε το «De la Demonomanie des Sorciers» (Η Τιμωρία των Δαιμονίων {εννοεί σε αυτές που μπήκε το δαιμόνιο και τις έκανε μάγισσες}]. Δήλωνε ότι η τιμωρία των μαγισσών ήτο απαραίτητη τόσο για την ασφάλεια του κράτους όσο και για να κατευνασθεί η οργή του Θεού.
Καμμία ύποπτη ως μάγισσα δεν έπρεπε να απελευθερώνεται αν υπήρχε έστω και η ελάχιστη απόδειξη για την ενοχής της. Οι διώκτες περίμεναν μέχρι να έχουν εις την κατοχή τους αδιάσειστες αποδείξεις, ήτο της γνώμης ότι δεν επρόκειτο να τιμωρηθεί ποτέ καμμία μάγισσα.
Ο Reginald Scot το 1584 εξέδωσε ένα βιβλίο που προηγείτο της εποχής του, το Discovery of Witchcraft (ανακαλύπτοντας τη Μαγεία) ισχυρίστηκε ότι δεν υπάρχουν υπερφυσικές δυνάμεις, συνεπώς, δεν υπάρχουν μάγισσες. Ο Francesco Maria Guazzo το 1608 εξέδωσε το «Compendium Maleficarum».
Πραγματεύτηκε την συμφωνία των μαγισσών με τον Σατανά, την μαγεία που χρησιμοποιούσαν οι μάγισσες για να βλάπτουν άλλους με την μαύρη μαγεία κ.α. Πανικός μαγισσών έπληξε την περιοχή των Βάσκων της Ισπανίας περί το 1609.
Η «La Suprema» [Υπέρτατοι], η διοικητική αρχή της Ιεράς Εξετάσεως αποφάνθηκε ότι επρόκειτο για παραπλάνηση και εξέδωσε διάταγμα σιωπής, απαγορεύοντας κάθε συζήτηση περί μαγείας.
Και έτσι ο πανικός έσβησε γρήγορα. Σταμάτησε η εκτέλεση μαγισσών εις τις Κάτω Χώρες το 1610, πιθανώς εξαιτίας του βιβλίου του Weyer, που είχε εκδοθεί το 1563. Ξέσπασε δεύτερη μανία κατά των μαγισσών το 1616 εις την Vizcaya της Ισπανίας.
Για άλλη μια φορά εκδόθηκε διάταγμα σιωπής από την Ιερά Εξέταση. Ο βασιλέας, δεν το απέσυρε και 300 ύποπτες ως μάγισσες κάηκαν ζωντανές.
Ο Friedrich Spee von Langenfield, Γερμανός Ιησουΐτης ιερέας το 1613, έγραψε το «Cautio criminalis» (Επισταμένη ανάλυση ποινικών υποθέσεων).
Καταδίκασε το κυνήγι Μαγισσών και τις καταδίκες τους εις την πόλη Wurzburg της Γερμανίας. Έγραψε, ότι οι κατηγορούμενες ομολογούσαν μόνο επειδή εγίνοντο θύματα σαδιστικών βασανιστηρίων.
Η τελευταία Μάγισσα εις την Αγγλία εκτελέσθηκε το 1684.
Την δεκαετία του 1690, εις την Αμερική περίπου 25 άνθρωποι πέθαναν κατά την διάρκεια του πανικού ενάντια εις τις Μάγισσες που ξέσπασε εις το Σάλεμ της Μασαχουσέτης. Ένας πέθανε κάτω από υπερβολικό βάρος που τοποθετήθηκε επάνω εις το σώμα του επειδή αρνήθηκε να απολογηθεί, κάποιοι πέθαναν εις την φυλακή και οι υπόλοιποι απαγχονίστηκαν. Ακολούθησαν δίκες και εκτελέσεις εις την Νέα Αγγλία.
Η Γαλλία σταμάτησε τις εκτελέσεις μαγισσών, το 1745.
Η Γερμανία σταμάτησε τις εκτελέσεις μαγισσών, το 1775.
Η Ελβετία σταμάτησε τις εκτελέσεις μαγισσών, το 1782.
Η Πολωνία σταμάτησε τις εκτελέσεις μαγισσών, το 1792. Θεωρείται το έτος που έγινε η τελευταία τέτοιου είδους εκτέλεση εις την Ευρώπη.
Την δεκαετία του 1830, η χριστιανική Εκκλησία σταμάτησε τις εκτελέσεις Μαγισσών εις την Νότια Αμερική.
Οι Δόκτορες Lawrence Pazder και Michelle Smith το 1980 έγραψαν το «Michelle Remembers» (Η Μισέλ θυμάται). Η έννοια ανθρώπων που συμμαχούν με τον Σατανά, η οποία σε μεγάλο βαθμό είχε ξεχαστεί επί δεκαετίες, αναβίωσε. Παρόλο που το βιβλίο αποδείχτηκε μυθοπλασία, παρουσιάστηκε ως πραγματικό, βασισμένο εις την ανάκληση των αναμνήσεων της Μισέλ.
Το βιβλίο ευθύνετο για το νέο κύμα πανικού που ξέσπασε κατά των Μαγισσών, όπου ταυτίζοντο με τους Σατανιστές κατά την χριστιανική αντίληψη.
Δύο δίκες διεξήχθησαν το 1980 και το 1995 εις την Νότια Αμερική, οι οποίες είχαν πολλά από τα στοιχεία των παλαιών δικών Μαγισσών : Το προσωπικό κάποιων βρεφονηπιακών σταθμών και κατηχητικών σχολείων κατηγορήθηκε για τελετουργική κακοποίηση παιδιών.
Οι αποδείξεις βασίστηκαν σε εσφαλμένες ιατρικές γνωματεύσεις και τις αναμνήσεις ανύπαρκτης κακοποιήσεως που εμφυτεύτηκαν εις το μυαλό πολύ μικρών παιδιών. Δεκάδες χιλιάδες ενήλικες, θύματα της Ψυχοθεραπείας Ανακλήσεως Αναμνήσεων, έπλασαν ψεύτικες αναμνήσεις κακοποιήσεως εις την παιδική ηλικία. Όπου το 17% περίπου των περιπτώσεων, οι αναμνήσεις περιλάμβαναν Σατανιστική Τελετουργική Κακοποίηση. Σε εκατοντάδες γονείς ασκήθηκαν κατηγορίες για ποινικά αδικήματα. Σχεδόν όλοι ήσαν αθώοι.
Οι περισσότερες κατηγορίες ήταν για πράξεις που δεν έγιναν ποτέ. Έκτοτε επικράτησε η λογική. Οι περισσότεροι κατηγορούμενοι αποφυλακίστηκαν. Την δεκαετία του 1990, ορισμένοι συντηρητικοί χριστιανοί ιερείς εξακολουθούν να συνδέουν δύο άσχετα μεταξύ τους πιστεύω :
Την φανταστική θρησκεία των μαγισσών οι οποίες λατρεύουν τον Σατανά, την ύπαρξη της οποίας διέδιδε η Εκκλησία κατά την Αναγέννηση και Την θρησκεία της Wicca και τις παγανιστικές θρησκείες που βασίζονται σε πιστεύω με άξονα την φύση και που δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξη του Διαβόλου του χριστιανισμού. Οι συντηρητικοί χριστιανοί ιερείς κατά καιρούς κάνουν έκκληση για αναβίωση της εποχής της πυράς για να εξαλείψουν τους οπαδούς τις Wicca και τους νεοπαγανιστές. Το ακόλουθο παράδειγμα δείχνει το μέγεθος της παραπληροφορήσεως και του μίσους που μπορεί να προκαλέσει ο φόβος των μαγισσών.
Το Αύγουστο του 1999, ο αιδεσιμότατος Jack Harvey, ιερέας του Ναού της Ανεξάρτητης Εκκλησίας των Βαπτιστών εις την πόλη Killeen των Η.Π.Α., φέρεται ότι επέτρεπε σε ένα τουλάχιστον μέλος της εκκλησίας του να οπλοφορεί κατά την διάρκεια των λειτουργιών «σε περίπτωση που κάποιος μάγος προσπαθήσει να αρπάξει κάποιο από τα παιδιά τους… άκουσα ότι πίνουν αίμα και τρώνε μικρά παιδιά. Ανάβουν φωτιές, μάλλον τα μαγειρεύουν…»
Οι ομιλίες που συνόδευαν την επίδειξη της εκκλησίας του ενάντια εις τους οπαδούς της Wicca, ο αιδεσιμότατος Harvey φέρεται ότι δήλωσε ότι οι μάγισσες να πυρποληθούν. Μία από τις χριστιανικές επιγραφές έγραφε «Η μαγεία είναι αποστροφή» από την μία πλευρά και από την άλλη έγραφε «Κάψτε τις μάγισσες του Ft. Hood» ( όπου Ft. Hood είναι μία μεγάλη στρατιωτική βάση ..............πλησίον της πόλεως ...... Εκεί υπάρχει μία ομάδα οπαδών της Wicca).
[πηγές : «................................................................]
Τέλος μια Ελληνίδα συγγραφέας, εις το βιβλίο της «Ελληνίδες μάγισσες της Βενετίας», βασισμένο εις τις δικογραφίες και τα αρχεία της τότε Γαληνοτάτης Βενετίας [κράτος τότε], κατά την περίοδο του 16ου έως του 18ου αιώνος δικάσθηκαν πολλές Ελληνίδες για μαγεία.
Εις το βιβλίο «Ελληνίδες μάγισσες εις την Βενετία» η συγγραφέας Διονυσία Γιαλαμά, εκδόσεις βιβλιοπωλείου ΕΣΤΙΑΣ – 2009, βασίστηκε εις τα αρχεία της Βενετίας, όπου υπάρχουν οι δικογραφίες των δικών των Ελληνίδων μαγισσών.
Εις την Βενετία είχαν καταφύγει αρκετές Ελληνίδες αποφεύγοντας τον τουρκικό ζυγό, ο οποίος ήτο πολύ βαρύς σε σχέση με τους Ενετούς και την Βενετία.
Πολλές από αυτές κατηγορήθηκαν και όπως αναφέρει η συγγραφέας με βάση τις δικογραφίες της Ιεράς Εξετάσεως της Βενετίας, αναδεικνύονται και οι κοινωνικές συνθήκες και οι περιστάσεις μέσα εις τις οποίες οι γυναίκες αυτές έζησαν και έδρασαν, όπως και τους θεσμούς και μηχανισμούς που κινητοποιήθηκαν για την άμεση αντιμετώπισή τους. Και διαπιστώνεται ότι οι γυναίκες αυτές ήσαν τυχερές μέσα εις την ατυχία τους.
Την στιγμή μάλιστα που δύο – τρεις χιλιάδες μάγισσες από την περιοχή της Λωρραίνης στάλθηκαν εις την πυρά μέσα σε μία τριακονταετία (1576-1606), σε μια εποχή που ο πανικός και η υστερία γύρω από το «κυνήγι των μαγισσών» εις την Κεντρική και εις την Δυτική Ευρώπη είχε κυριεύσει ακόμη και τα πιο φωτεινά πνεύματα, εις την ιδιαίτερη, αυτόνομη, λαϊκή κοσμική Βενετία όπως και εις την Φλωρεντία άλλωστε έπνεε όμως άνεμος ορθολογισμού. Η λειτουργία της Ιεράς Εξετάσεως εις την Βενετία ήτο συνειδητά ατροφική.
Η Ζanetta Grega di Candia («Η Ελληνίδα Ζανέτα από την Κρήτη»), σύζυγος του βενετοκρητικού ευγενούς Νicolo Βerghalaviti, είναι μία από τις κατηγορούμενες για μαγεία στο βιβλίο «Ελληνίδες μάγισσες εις την Βενετία», 16ος-18ος αιώνας».
Σύμφωνα με τις δικογραφίες της Ιεράς Εξετάσεως της Γαληνοτάτης, όχι μόνο είχε χωρίσει από τον σύζυγό της, ο οποίος ζούσε εις την Κρήτη, αλλά συζούσε εις την Βενετία με τον μοναχό fra Domenico Ρugliese, ο οποίος την πίεζε να συναντάται ερωτικά και με έναν άλλον φίλο του μοναχό.
Οι δικογραφίες των Ελληνίδων κατηγορουμένων δίνουν ενίοτε λεπτομερείς περιγραφές για την ζωή και τις επιδιώξεις τους αλλά φωτογραφίζουν και τις αντιλήψεις της εποχής, όπως και τις καθημερινές αγωνίες των ίδιων και των συγχρόνων τους. Άλλες ήσαν διαζευγμένες ή χήρες που έπρεπε να αντιμετωπίσουν μόνες τα προβλήματα της ζωής και έκαναν ό,τι μπορούσε η καθεμιά.
Η Αngela μετά τον θάνατο του συζύγου της Ρiero από την Κύπρο επιδόθηκε στην τέχνη του χορού που γνώριζε από παλαιά, ενώ η Βetta, σύζυγος του ποτέ Κωνσταντίνου από την Κρήτη και μητέρα δύο ενήλικων αγοριών, διέθετε το σπίτι της για τις χορευτικές παραστάσεις της πρώτης.
Η Βενετσιάνα Claretta τις κατηγόρησε ως «αμαρτωλές» γιατί διέλυαν οικογένειες. Άλλες βάδιζαν ακόμη πιο ανοιχτά ενάντια στα ήθη της εποχής : οι Ελληνίδες πόρνες του Castello, μιας από τις λαϊκές συνοικίες της Βενετίας όπου ζούσαν πολλοί Έλληνες, έκαναν αναπόφευκτα και κάποιες τεχνικές και μάγια, απαραίτητα για την επαγγελματική τους επιτυχία.
Τέτοια ήτο η Rosa, η οποία δίδασκε τα μυστικά της μαγείας και σε άλλες πόρνες προκειμένου να αποκτήσουν ξεχωριστή λάμψη και να παρασέρνουν όποιον επιθυμούσαν εις τα δίχτυα τους. Άλλες ήσαν ανύπαντρες που κατέφευγαν σε συμβιβαστικές λύσεις καθόλου κοινωνικά αποδεκτές.
Η Livia Μuschiera, κόρη του Αntonio Caditi από την Κύπρο, αλλιώς γνωστή ως Μarietta Caditi, για οκτώ χρόνια συζούσε με έναν συμπατριώτη της, τον ναυτικό Αgnolino Ιoannes, από την Αμμόχωστο, με τον οποίο είχε αποκτήσει τρία παιδιά, χωρίς να τον παντρευτεί.
Κάποτε σκέφτηκε να ζητήσει την παρέμβαση μιας γνωστής της Ελληνίδος μάγισσας, της Μarchesina, και πάλι δεν πέτυχε τον σκοπό της.
Το αποτέλεσμα ήτο να καταγγείλει ο Αgnolino στην Ιερά Εξέταση πως κάθε φορά που γυρνούσε από κάποιο ταξίδι του έπεφτε άθελά του στην αγκαλιά της καθώς η Μarietta τον κατηύθυνε με τα μάγια της.
Τα προβλήματα δεν έλειπαν και από τις παντρεμένες, συνεχίζει ακάθεκτη η συγγραφέας.
Στα 1630 ο Βonamin κατηγόρησε την Τarsia εις την Ιερά Εξέταση της Βενετίας ως μάγισσα. Συγκεκριμένα ανέφερε πως η Τarsia και η μητέρα της Ιsabella πέτυχαν με μάγια να τον κάνουν να τη νυμφευθεί.
Από μεταγενέστερη δικογραφία του 1649 σε βάρος της Τarsia πληροφορούμαστε ότι ο Βonamin πέτυχε τον σκοπό του και χώρισε απ΄ αυτήν.
Από την εποχή απουσίαζε κάθε ορθολογικό κριτήριο στην ερμηνεία των καταστάσεων, σχολιάζει η Γιαλαμά. [http://........................................................]
Τέλος αναφορά υπάρχει και για το Βυζάντιο ή την άλλως ονομαζομένη Ανατολική Ρωμαϊκή ή Βυζαντινή αυτοκρατορία, όπου εγένετο κυνήγι μαγισσών.
Μια από τις αναφορές αυτές υπάρχει σ’ ένα σπάνιο κείμενο του Νίκου Τσιφόρου γραμμένο την δεκαετία του ’60.
Επειδή οι νέοι χριστιανοί ήθελαν με κάθε τρόπο να ξεριζώσουν τον παγανισμό, δηλαδή την αρχαία θρησκεία των Ελλήνων και να κάνουν όλους τους υπηκόους του Βυζαντίου χριστιανούς, άρχισαν να προσηλυτίζουν τους εθνικούς, όχι με χριστιανικά διδάγματα, αλλά με βία, με φόνους, με καταδιώξεις και με μαρτύρια.
Όσα Αρχαία Ελληνικά μνημεία είχαν γλυτώσει από τις βαρβαρικές επιδρομές, άρχισαν να γκρεμίζονται από τους φανατικούς χριστιανούς του Βυζαντίου. Χιλιάδες μελέτες και επιστημονικές παρατηρήσεις ή κάηκαν από τους φανατικούς ή επειδή δεν υπήρχε χαρτί εσβήνοντο από τους καλογήρους, όπου έπειτα μεταχειριζόντο το σβησμένο χαρτί, για να γράψουν προσευχές και χριστιανικά παραγγέλματα.
Επιπλέον αφού η πίστη στο Χριστιανισμό ήταν τόσο πολύ ριζωμένη απαγορεύετο ακόμη και η εξάσκηση του ιατρικού επαγγέλματος.
Αν κανείς αρρώσταινε, περίμεναν να τον σώσουν με προσευχές και όχι με φάρμακα ή με θεραπεία ιατρική.
Συνέβαινε, όμως, και με τις γυναίκες που είχαν αρρώστους τον άντρα τους ή το παιδί τους, να θυμούνται, ότι οι αρρώστιες θεραπεύοντο με ορισμένα βότανα.
Αυτό ήταν μια παράδοση, η οποία υπάρχει ακόμη και σήμερα, όταν διαθέτει ο τόπος πλήθος βοτάνων για ορισμένες ασθένειες.
Άλλωστε η φαρμακολογία και σήμερα επιστημονικά βασίζεται εις τη βοτανολογία, εις τα βότανα δηλαδή.
Οι «εθνικές» γυναίκες, λοιπόν, που δεν επίστευαν, δεν είχανε χωνέψει, ότι ο άρρωστός τους θα εγίνετο καλά με προσευχές, ξεκινούσαν να πάνε εις τα χωράφια και να βρουν τα βότανα, που ήξεραν για να κάνουν καλά τους αγαπημένους τους.
Επειδή, όμως, αυτό από το Χριστιανισμό απαγορεύετο, οι γυναίκες αναγκάζοντο να βγουν για μάζεμα βοτάνων όχι την ημέρα αλλά κατά την διάρκεια της νύκτας.
Από το σημείο αυτό οι χριστιανοί φανατισμένοι πάντα και βλέποντάς τες να ψάχνουν στο φως του φεγγαριού, όπως χαρακτήρισαν για μάγισσες. «Έφθανε, αναφέρει ο ιστορικός, «θεαθή γυνή τις νύκτωρ πλησίον αρχαίων μαρμάρων ίνα χαρακτηρισθή ως αιρετική».
Το αποτέλεσμα ήτο, ότι χιλιάδες γυναίκες και κοντά σ’ αυτές και οι δικοί τους, καταδικάσθησαν και κάηκαν ζωντανές ως μάγισσες, όλη αυτή την σκοτεινή εποχή, όπου το Βυζάντιο φρόντιζε να εκχριστιανίσει την Ελλάδα...
[απόσπασμα από τις ακόλουθες ιστοσελίδες : www.................gr – ....................... και http://....................................................................................]
[η βιβλιογραφία αποκρύπτεται μερικώς ή ολικώς μέχρι κυκλοφορίας του βιβλίου του συγγραφέως, διότι αντιγράφονται τα άρθρα του άνευ αναφοράς εις το όνομά του]
Απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέως Ομήρου Ερμείδη με τον τίτλο «Αναμνήσεις από το μέλλον του χθες» υπότιτλο «Ηρωολόγιον Αγιολόγιον» υπό έκδοσιν.
http://pirforosellin.blogspot.gr/ - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
Μιά πολύ ενδιαφέρουσα καί πλήρης μελέτη , σέ ό,τι έχει
ΑπάντησηΔιαγραφήσχέση με τήν μαγεία , απ΄τήν αρχή τών χρόνων έως καί
σήμερα. Είναι τέλειο !!!!!
ευχαριστώ πολύ Βασιλική Βαφειάδου για τα καλά σου λόγια, αλλά καθυστέρηση 1ον διότι δεν το είχα αναρτήσει εκ νέου έκτοτε, αλλά επίσης διότι μου έχουν μπλοκάρει τις σελίδες μου επανειλλημένως. Συγνώμη για την καθυστέρησή μου.
Διαγραφή