Μετά τη Μύρτιδα, η Αυγή και η Ηδύλη

Ο επ. καθηγητής Ορθοδοντικής κ. Μανώλης Ι. Παπαγρηγοράκης

Μετά την ανακάλυψη του σκελετού της Αμφίπολης η επιστημονική γνώση και η ανθρώπινη φαντασία «τρέχουν» στο μέλλον σε μια προσπάθεια να ανασυνθέσουν το παρελθόν. Ποια ήταν η όψη του ανθρώπου ο οποίος ενταφιάστηκε στο μνημείο;

Με τα σύγχρονα μέσα της τεχνολογίας αρκετές ερευνητικές ομάδες διεθνώς προσπαθούν να αναπλάσουν τα πρόσωπα από την αρχαιότητα με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα. Τα τελευταία χρόνια έχουν αποτυπωθεί μορφές όπως ο Δάντης, ο Κοπέρνικος ή ο Ριχάρδος της Αγγλίας.

Στην Ελλάδα τον δρόμο άνοιξε η ομάδα του επ. καθηγητή Ορθοδοντικής κ. Μανώλη Ι. Παπαγρηγοράκη, ο οποίος το 2010 παρουσίασε την όψη της Μύρτιδος. Μια νεαρή Αθηναία η οποία σε ηλικία περίπου 11 ετών έχασε τη ζωή της στον μεγάλο λοιμό της Αθήνας το 430- 426 π.Χ. «Το κρανίο της βρέθηκε σε έναν ομαδικό τάφο, σε άριστη κατάσταση, κατά την ανασκαφή την περίοδο 1994 - 1995. Η διαδικασία για την ανάπλαση προσώπου βασίζεται αρχικά στα στοιχεία και στις πληροφορίες που δίνει το αρχαίο εύρημα στους αρχαιολόγους. Η ανάπλαση όμως είναι μια σύνθετη διαδικασία. Πώς από ένα κρανίο μπορεί να ανασυντεθεί η μορφή του ανθρώπου που έζησε πριν από χιλιάδες χρόνια;» λέει ο κ. Παπαγρηγοράκης και εξηγεί ότι το κρανίο δεν πρέπει να έχει έλλειψη των ανατομικών στοιχείων.

«Πρώτιστο στοιχείο είναι η κατάσταση των γνάθων, δηλαδή να υπάρχουν σε αυτές δόντια και επομένως σύγκλιση. Η κάτω γνάθος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην ανάπλαση του προσώπου, γιατί είναι αυτή που καθορίζει το πρόσθιο κάτω ύψος του προσώπου. Ουσιαστικά απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχουν όλα τα ανατομικά στοιχεία, να μη λείπουν κομμάτια που να επηρεάζουν τη μορφή, όπως είναι το ρινικό οστούν. Αυτό βέβαια είναι δυνατόν έμμεσα να υπολογιστεί, με βάση τις διαστάσεις της ρινικής χοάνης, όπως έγινε στην Μύρτιδα όπου το μόνο που έλειπε ήταν το κοκαλάκι αυτό από τη μύτη της».

Κατ' αρχάς γίνεται η ακτινογραφική μελέτη του κρανίου. Έπειτα, το αρχαίο κρανίο σκανάρεται σε αξονικό τομογράφο. Όταν τα δεδομένα περάσουν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή γίνεται επεξεργασία και ανάλυση με ειδικό πρόγραμμα. Οι πληροφορίες αυτές αποστέλλονται για το επόμενο βήμα. Στη συνέχεια η εικόνα τυπώνεται και αρχίζει η κατασκευή με σιλικόνη του αντίγραφου του αρχαίου κρανίου. «Με δεδομένο ότι έχουμε ένα κρανίο ακριβώς ίδιο με αυτό που βρήκαν οι αρχαιολόγοι απαιτείται έλεγχος και πιστοποίηση. Αυτό πραγματοποιείται με μια νέα κεφαλομετρική ακτινογραφία στο πλαστικό κρανίο. Ακολουθεί η αλληλεπίθεση και ανάλυση των ακτινογραφιών οι οποίες πρέπει να συμπίπτουν για να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι το αντίγραφο είναι ίδιο ακριβώς με το αρχαίο. Το επόμενο στάδιο αφορά το «κτίσιμο» σταδιακά του προσώπου που γίνεται επάνω στο πιστό αντίγραφο κρανίου. Η ανάπλαση της Μύρτιδος έγινε στη Στοκχόλμη της Σουηδίας από τον Όσκαρ Νίλσον σε ειδικό εργαστήριο και βασίστηκε στην τεχνική ''Μάντσεστερ'' όπως λέγεται» εξηγεί ο κ. Παπαγρηγοράκης. «Η διαδικασία ξεκινά με την τοποθέτηση καρφίδων οι οποίες προσδιορίζουν τη θέση, το μέγεθος και τον όγκο που πρέπει να έχουν οι μύες του προσώπου. Σταδιακά "κτίζεται" το πρόσωπο. Η αρχή γίνεται από τους οφθαλμικούς βολβούς και τους κροταφίτες μυς. Οι μύες κατασκευάζονται από τερακότα. Επόμενο στάδιο είναι η τοποθέτηση του "δέρματος", το οποίο παίρνει φόρμα αναλόγως των μυών. Ακολουθεί η "κατασκευή" του προσώπου. Μέσα στο αποτύπωμα του εκμαγείου διοχετεύεται ειδική ρητίνη που εμφανίζεται πλέον σαν "δέρμα". Ύστερα τοποθετούνται τα μαλλιά. Στην περίπτωση όπου έχει ληφθεί δείγμα γενετικού υλικού, τότε το DNA θα μας δώσει την πληροφορία για το χρώμα των μαλλιών και των ματιών».

Νέα εγχειρήματα

Δύο νέα εγχειρήματα ανάπλασης προσώπου βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Πρόκειται για την «Αυγή», η οποία προέρχεται από ένα γυναικείο κρανίο που χρονολογείται γύρω στο 7.000 π.Χ και βρέθηκε στο σπήλαιο της Θεόπετρας στη Θεσσαλία. Μια άλλη διαδικασία σε εξέλιξη είναι η «Ηδύλη», το κρανίο της οποίας εντοπίστηκε στις Φερές Μαγνησίας μέσα σε σαρκοφάγο και ανάγεται στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ.

Πηγή: Γ. Αποστολίδης, Έθνος

Διαβάστε περισσότερα Ανασκαφή: Μετά τη Μύρτιδα, η Αυγή και η Ηδύλη http://anaskafi.blogspot.com/2014/11/blog-post_65.html#ixzz3KAu8NSJL
ΠΗΓΗ =  http://anaskafi.blogspot.com/2014/11/blog-post_65.html#ixzz3KAuCsUcs