Ο θεός των Εβραίων και των Χριστιανών Γιαχβέ (יהוה) είναι για την πλειοψηφία των πιστών
τους ο μονός θεός που υπήρξε ποτέ και που λατρευόταν λίγο ως πολύ με τον ίδιο τρόπο από
την δημιουργία του κόσμου πριν περίπου 6000 χρονιά. Σύμφωνα με την άποψη αυτή ο μονοθεϊσμός ήταν η αρχική θρησκεία των ανθρώπων και μόνο μετά την πτώση λόγο της αμαρτίας οι άνθρωποι ξέπεσαν στην «πλάνη των ειδώλων». Τότε άρχισαν να απεικονίζουν τους «ψεύτικους» θεούς τους σε παραβίαση του θελήματος του Γιαχβέ που ο ίδιος δεν απεικονίζεται ποτέ. Πόσο αληθινά είναι όμως όλα αυτά. Τι μπορούμε να μάθουμε για την λατρεία του Γιαχβέ μέσω της ιστορικής μελέτης των κειμένων της βίβλου, αλλά και μέσω της
Μέσα στην βίβλο υπάρχουν εδάφια στα όποια φαίνετε ότι ο Γιαχβέ δεν αρνείται την ύπαρξη άλλων θεοτήτων απλά ζητεί από τους πιστούς του να αποδίδουν τιμές μόνο σε αυτόν. Αυτό ακριβώς λέει άλλωστε στην πρώτη εντολή που έδωσε στον Μωυσή. «ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας. 3 οὐκ ἔσονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ.» Έξοδος κεφ. 20’ εδαφ. 2-3. Πολλοί θα πουν ότι αυτό δεν είναι απόδειξη. Δεν είναι απαραίτητο να λέει ο Γιαχβέ ότι δεν υπάρχουν άλλοι θεοί αυτό εννοείτε από τα υπόλοιπα κείμενα της Βίβλου.
Εάν όμως ο ίδιος ο Γιαχβέ μίλαγε με άλλους θεούς και έκαναν και συμβούλιο μάλιστα; Πώς
να μιλάμε για μονοθεϊσμό τότε. Υπάρχει τέτοιο κείμενο μέσα στην βίβλο; Φυσικά και υπάρχει πρόκειται για τον Ψαλμό 81 ας δούμε τι λέει.
«Ο Θεός ἔστη ἐν συναγωγῇ θεῶν, ἐν μέσῳ δὲ θεοὺς διακρινεῖ. 2 ἕως πότε κρίνετε ἀδικίαν καὶ πρόσωπα ἁμαρτωλῶν λαμβάνετε; (διάψαλμα). 3 κρίνατε ὀρφανῷ καὶ πτωχῷ, ταπεινὸν καὶ πένητα δικαιώσατε· 4 ἐξέλεσθε πένητα καὶ πτωχόν, ἐκ χειρὸς ἁμαρτωλοῦ ρύσασθε αὐτόν. 5 οὐκ ἔγνωσαν οὐδὲ συνῆκαν, ἐν σκότει διαπορεύονται· σαλευθήσονται πάντα τὰ θεμέλια τῆς γῆς. 6 ἐγὼ εἶπα· θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ ῾Υψίστου πάντες· 7 ὑμεῖς δὲ ὡς ἄνθρωποι ἀποθνήσκετε καὶ ὡς εἷς τῶν ἀρχόντων πίπτετε. 8 ἀνάστα, ὁ Θεός, κρίνων τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι.»
Ο Γιαχβέ λοιπόν στάθηκε μέσα στην συναγωγή των θέων και άρχισε να μιλάει για αδικίες που έβλεπε. Πως είπατε; Μα κάτι λάθος θα έγινε. Σίγουρα δεν καταλαβαίνουμε τι διαβάζουμε. Θα υπάρχει μια λογική εξήγηση ασφαλώς. Και βεβαία υπάρχει λογική εξήγηση και εδώ είναι που έχουμε και την αρχαιολογία να βοηθάει στην εξιχνίαση του μυστήριου.
Οι Εβραίοι ή μάλλον όπως είναι πιο σωστό όπως θα δούμε οι Ιουδαίοι, όπως και οι υπόλοιποι λαοί που ζούσαν στην γεωγραφική περιοχή της Χαναάν ήταν πολυθεϊστές. Λάτρευαν διαφόρους θεούς που ανήκαν στο Χαναανιτικό πάνθεον. Ένας από αυτούς ήταν και ο Γιαχβέ. Ανώτερος θεός των Χαναναίων ήταν ο Ελ. Όχι μόνο έχουμε επιγραφικές αναφορές στο πάνθεον των Χαναανιτών όπου ο Γιαχβέ εμφανίζεται μαζί με άλλους θεούς, έχουμε ακόμα και απεικονίσεις του. Η πιο γνωστή είναι από κεραμικό όστρακο από την περιοχή του Σινά. Σε αυτό απεικονίζονται τρεις ανθρωπόμορφες φιγούρες μια αγελάδα και ένα μοσχάρι. Η επιγραφή αναφέρετε στον Γιαχβέ της Σαμάρειας και την Ασεράχ του. Όχι μόνο ο Γιαχβέ δεν ήταν ο μονός θεός άλλα είχε και σύντροφο. Μια δεύτερη επιγραφή χωρίς
απεικονίσεις αυτή την φορά βρέθηκε στην περιοχή Σεφελάχ της Ιουδαίας και αναφέρει πάλι
τον Γιαχβέ και την σύντροφο του Ασεράχ. Η Ασεράχ μάλιστα απαντάτε και μέσα στην Βίβλο άλλα εδώ τώρα όχι ως σύντροφος άλλα ως ανταγωνίστρια. Στην Ελληνική μετάφραση το όνομα Ασεράχ μεταφράζετε λανθασμένα ως τα άλση μάλλον επειδή ταυτιζόταν με την βλάστηση. Βεβαια φαίνεται καθαρά ότι επρόκειτο περί θεότητες γιατί στο Βασιλείων Δ’ κεφ. 23 εδαφ. 4 λέει «4 καὶ ἐνετείλατο ὁ βασιλεὺς τῷ Χελκίᾳ τῷ ἱερεῖ τῷ μεγάλῳ καὶ τοῖς ἱερεῦσι τῆς δευτερώσεως καὶ τοῖς φυλάσσουσιν τὸν σταθμὸν τοῦ ἐξαγαγεῖν ἐκ τοῦ ναοῦ Κυρίου πάντα τὰ σκεύη τὰ πεποιημένα τῷ Βάαλ καὶ τῷ ἄλσει καὶ πάσῃ τῇ δυνάμει τοῦ οὐρανοῦ καὶ κατέκαυσεν αὐτὰ ἔξω ῾Ιερουσαλὴμ» ( Η υπογραμιση δικη μου.) Εδώ ο συγγραφέας του κειμένου μιλάει καθαρά για σκεύη που ήταν φτιαγμένα για τον Βάαλ και την Ασεράχ όχι για άλση. Στο πρωτότυπο εβραϊκό κείμενο μιλά για την Ασεράχ και μεταφράζετε και έτσι σε όλες της Αγγλικές μεταφράσεις. Έτσι βλέπουμε όλα τα ιερά που ηταν αφιερωμένα σε αυτήν καταδικάζονται σε καταστροφή με εντολές των προφητών.
Τι έχει συμβεί λοιπόν; Πως από τους πολυθεϊστές κάτοικους της Χαναάν φτάνουμε στους μονοθεϊστές Ιουδαίους. Εδώ είμαι αναγκασμένος λόγο περιορισμού και χώρου και χρόνου να συμπτύξω μέσα σε λίγες γραμμές ένα θέμα για το οποίο έχουν γραφτεί αρκετά βιβλία και
άρθρα ακαδημαϊκών και μελετητών. Εν συντομία λοιπόν. Γύρω στον 7ο προχριστιανικό αιώνα στο βασίλειο του Ιούδα οι ιερείς του ναού του Γιαχβέ θα επιχειρήσουν και θα καταφέρουν να αποσπάσουν από τον Βασιλιά Εζεκία μοναδικά προνομία. Ούτε λίγο ούτε πολύ μέσα σε μικρό διάστημα θα καταφέρουν να απαγορεύσουν κάθε άλλη λατρεία πλην αυτής του Γιαχβέ άλλα και θα επιτύχουν να έχουν αποκλειστικότητα στις θυσίες. Έτσι με βασιλικά διατάγματα θα απαγορευτούν οι θυσίες σε όλους τους άλλους ναούς πλην αυτού της Ιερουσαλήμ που ηταν πρωτεύουσα του βασιλείου. Με αυτό τον τρόπο εξασφάλισαν των πλουτισμό τους και καταδίκασαν σε μαρασμό όλα τα άλλα ιερατεία. Η βασιλεία του Εζεκία ηταν σύντομη και μετά από αυτόν άλλοι βασιλείς επανέφεραν την λατρεία άλλων θεοτήτων ενώ άλλοι υποστήριξαν το ιερατείο του Γιαχβέ και απαγόρευσαν άλλες λατρείες. Αυτό φαίνετε ξεκάθαρα μέσα στην βίβλο οπού ο κάθε βασιλιάς κρίνετε ως κάλος στα ματιά του Γιαχβέ όταν καταστρέφει ιερά άλλων θεοτήτων ενώ είναι κακός όταν επιτρέπει άλλες λατρείες. Με την πτώση του βασιλείου του Ισραήλ στους Ασσύριους, θα βρει ευκαιρία το βασίλειο του Ιούδα να προσεταιριστεί την περιοχή όταν οι Ασσύριοι θα εγκαταλείψουν την περιοχή για να αντιμετωπίσουν επιθέσεις στα ανατολικά τους σύνορα. Είναι τότε που θα αρχίσουν να κατασκευάζουν μυθεύματα για το δήθεν προϋπάρχων ενωμένο βασίλειο του Δαυίδ και του Σολομώντα και την περίφημη κληρονομία της γης της επαγγελίας οι Ιουδαίοι για να δικαιολογήσουν την προσάρτηση του Ισραήλ. Παρά τις προφητείες για την κληρονομία, μέσα σε λίγα χρονιά θα έρθει η υποδούλωση στου Βαβυλώνιους και η λεγομένη Αιχμαλωσία. Παρόλα αυτά το πάντα εφευρετικό ιερατείο του Γιαχβέ θα βρει στο πρόσωπο του Έσδρα τον άνθρωπο που θα κατασκευάσει μέσω της έξυπνης συρραφής γραπτών πηγών από τα δυο βασίλεια, τον νέο Ισραήλ. Όπως προείπα το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και εδώ το μόνο που μπορώ να κάνω είναι μια μικρή περιγραφή. Θα παραπέμψω όσους ενδιαφέρονται για περαιτέρω μελέτη σε δυο εξαιρετικά βιβλία. Το πρώτο ασχολείται με το θέμα των κείμενων της Πεντάτευχου και ποιος η ποιοι ηταν οι συγγραφείς των διαφόρων βιβλίων της. Ο τίτλος του βιβλίου είναι “Who Wrote the Bible” από τον Richard Elliott Friedman. Το δεύτερο βιβλίο ασχολείται με το θέμα από την σκοπιά της αρχαιολογίας και έχει τίτλο “The Bible Unearthed: Archaeology’s New Vision of Ancient Israel and the Origin of its Sacred Texts” από τους Israel Finkelstein and Neil Asher Silberman. Το δεύτερο βιβλίο έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά με τον τίτλο «Η Βίβλος στις Ανασκαφές».
Νικόλαος Πετράτος
Νέα Υόρκη 29/7/2014
πηγη http://www.pansyrinx.eu/2014/07/the-myth-of-the-primordial-infigurative-monotheism.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου