ο Αετομάχος ή ο Κεφαλάς ο αετομάχος ο μέγας ή ο lanius vulgaris (λατινική ονομασία) - του ΟΜΗΡΟΥ ΕΡΜΕΙΔΗ - The Aetomachos or Kefalas the eagle the great or the lanius vulgaris (Latin name) - the Homer Ermidis - there is a translator on the website

Ονομασίες ανά την ελληνική επικράτεια,  ο Αετομάχος ή ο Κεφαλάς ο αετομάχος ο μέγας ή ο lanius vulgaris (λατινική ονομασία)ή ο Αϊτομάχος [λαϊκή ονομασία] [είδος 1ο εν Ελλάδι]

ο Αετομάχος ο μικρός ή ο lanius minor (λατινική ονομασία) ή ο Αϊτομάχος[λαϊκή ονομασία]  [είδος 2ο εν Ελλάδι]

 ο Αετομάχος ο ερυθρόνωτος ή ο lanius collurio (λατινική ονομασία) ή ο Αϊτομάχος[λαϊκή ονομασία] [είδος 3ο εν Ελλάδι]

ο Αετομάχος ο μεσημβρινός ή ο lanius meridiolanis (λατινική ονομασία) ή ο Αϊτομάχος[λαϊκή ονομασία] [είδος 4ο εν Ελλάδι]

 ο Αετομάχος ο πυρρός ή ο lanius rugus (λατινική ονομασία) ή ο Αϊτομάχος[λαϊκή ονομασία]  [είδος 5ο εν Ελλάδι]

[η ανωτέρω φωτογραφία προέρχεται από την ακόλουθη ιστοσελίδα : http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/66/Lanius_collurio_male_am.jpg , ένας ενήλικος αρσενικός]

Ο αετομάχος είναι γένος πτηνών της οικογενείας των κορακιδών. Το άκρο της κάτω σιαγόνος είναι ανεσταλμένο, οι όνυγές του γαμψοί και οι πτέρυγες είναι βραχείς ως επί το πλείστον. Έχουν ανάστημα μέτριο, και σώμα ισχυρό, είναι άγριο και γενναίο, τρέφεται κυρίως με έντομα. Είναι πτηνό ωδικό και το κελάηδάμ του είναι απομίμηση φωνών άλλων πτηνών άνευ συνοχής και αρμονίας. Ο επικρατέστερος χρωματισμός του είναι το φαίο προς το άνω μέρος του σώματός του και λευκός εις το κάτω μέρος, την κοιλία του. Οι πτέρυγες του, οι πόδες του και η ουρά του χρώματος μελανού. Χαρακτηριστικό γνώρισμά του είναι η πλατειά μελανή ταινία η οποία αρχίζει από το άκρο του οφθαλμού του και τελειώνει εις την αρχή του λαιμού του. Είναι εριστικά  και πανούργα και δια να προσελκύσουν τα θύματά τους εκβάλλουν οξεία κραυγή. Η ονομασία τους έχει προέλθει εκ του ότι επίπτουν κατά μικροτέρων πτηνών ορμητικώς και εξαπίνης όπως ο αετός.

  Κατοικεί εις την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική και την Αφρική. Εις την πατρίδα μας απαντάται εις τα περισσότερα μέρη της. Κτίζει τις φωλιές του σε δάση επί των δένδρων με ξερά χόρτα και μικρά κλαδιά βρύων, όπου εσωτερικά στρώνονται με άχυρα, χόρτα και πτύλα. Τα κυριώτερα είδη του είναι :

α) ο αετομάχος ο μέγας (lanius vulgaris), το μήκος του φθάνει τα 25 εκατοστά του μέτρου. Το άνω μέρος του σώματός του είναι φαιοτεφρώδους χρώματος, ο δε λαιμός, τα πλάγια της κεφαλής του, το στήθος και η κοιλιά είναι αμαυρώς λευκά. Τους οφθαλμούς του περιβάλλει ένας μελανός κύκλος ο οποίος επεκτείνεται προς το πίσω μέρος και σχηματίζει ομοιόμορφη ράβδωση εκατέρωθεν των δυο πλευρών του λαιμού. Τα πτερύγια του είναι μελανά και φέρουν μια ή δυο μεγάλες κοιλίδες. Η ουρά του είναι μικρή, μελλανή εις το μέσο και λευκή εις τα άκρα.

  Εις την πατρίδα μας απαντάται κυρίως εις τις Κυκλάδες και την Πελοπόννησο. Είναι πτηνό αποδημητικό. Το οποίο έρχεται εις την Ευρώπη την άνοιξη και το φθινόπωρο επανέρχεται εις την Αφρική.

  Συχνάζει εις τα δάση, τους κήπους και σε διάφορες φυτείες. Κτίζει την φωλιά του σε υψηλά δένδρα και περί τα μέσα Απριλίου γεννάει 5-7 αυγά λευκού χρώματος με ελαιώδη στίγματα. Είναι το ισχυρότερο και αρπακτικότερο πτηνό της οικογενείας αυτής, δεν επιτίθεται μόνο σε πτηνά αλλά και σε μικρά θαλασσινά και ερπετά ακόμη.

  Είναι ωφέλιμος εις την γεωργία, διότι κατατρώγει μεγάλη ποσότητα βλαβερών εντόμων, καταστρέφει επίσης τα αυγά και τους νεοσσούς άλλων μικροτέρων πτηνών. Καταστρέφει περισσότερα από αυτά που χρειάζεται δια τροφή του

  Εξημερώνεται εύκολα και ζει πολλά έτη ακόμη και σε αιχμαλωσία. Το κρέας του είναι εύγεστο και τρυφερό ιδίως κατά το φθινόπωρο.

β) ο αετομάχος ο μικρός (lanius minor), είναι μικρότερος του προηγουμένου, το δε μήκος του δεν υπερβαίνει τα 22 εκατοστά του μέτρου. Εις την ράχη είναι τεφρού χρώματος, το δε στήθος και η κοιλία του είναι ανοικτού ερυθρού χρώματος. Οι πτέρυγες του είναι μελανές με μια λευκή κηλίδα. Εις την Ελλάδα είναι κοινότατο εις την Αττική. Κτίζει την φωλιά του επί των δένδρων και γεννά 5-6 αυγά υποπρασίνου χρώματος με μικρές φαιοελαιώδης κηλίδες.

γ) ο αετομάχος ο ερυθρόνωτος (lanius collurio), είναι το μικρότερο είδος της οικογενείας των αετομάχων.  Το μήκος του δεν υπερβαίνει τα 17 εκατοστά του μέτρου. Η ράχη του είναι πυρροκαστανόχρους, το άνω μέρος της κεφαλής του, ο αυχένας του και του ουρροπύγιο  είναι χρώματος τεφρουποκυανό. Μια μελανή ταινία ξεκινά από το ράμφος διέρχεται από τον οφθαλμό και επεκτείνεται μέχρι το πίσω μέρος. Το κάτω μέρος του σώματός του είναι λευκό με υπέρυθρες αποχρώσεις επί του στήθους και των πλευρών. Οι πτέρυγές του είναι πυρροκάστανοι με κηλίδες λευκές. Η ουρά του είναι σχεδόν τετράγωνη, μελανή εις το μέσον και μελανόλευκη εις τα άκρα. Έρχεται εις την πατρίδα μας τον Απρίλιο και επιστρέφει τον Αύγουστο εις τα θερμά κλίματα. Είναι κοινότατος εις την Στερέα Ελλάδα και την Εύβοια. Κατοικεί σε λόχμες, γύρω από μεγάλα δάση, σε δημόσιους κήπους και σε καλλιεργημένους αγρούς. Κτίζει την φωλιά του επί των δένδρων ή επί των πυκνών βάτων. Γεννά 5-6 αυγά χρώματος ερυθρού ή υποκίτρινου με κηλέδες ερυθρόφαιες ή φαιοπράσινες.

δ) ο αετομάχος ο μεσημβρινός (lanius meridiolanis). Το μέγεθός του δεν υπερβαίνει τα 25 εκατοστά του μέτρου. Φέρει το αυτό χρωματισμό με τον αετομάχο τον μέγα, με την διαφορά ότι η ράχη του είναι σκοτεινότερου φαιού χρώματος. Το κάτω μέρος του σώματός του είναι χρώματος φαιουπόλευκου με ελαφριές ερυθρές αποχρώσεις επί του στήθους και της κοιλίας του. τα δε πτερύγιά του φέρουν μικρότατες λευκές κηλίδες (μια σε κάθε μια). Είναι το μόνο είδος των αετομάχων το οποίο δεν αποδημεί. Εις την Ελλάδα απαντάται εις την Αττική ιδίως εις την Αθήνα. Κατά προτίμηση κατοικεί σε ξηρούς τόπους.

ε) ο αετομάχος ο πυρρός (lanius rugus). Το μήκος του φθάνει τα 19 εκατοστά του μέτρου. Η ράχη του είναι μελανή ή μελανόφαιη,  το πλάγιο της ράχης του είναι τεφρό, το ουρροπύγιο και το όπισθεν μέρος της κεφαλής του είναι ζωηρό ερυθρό, το μέτωπο και το πλάγιο μέρος του λαιμού είναι ζωηρό μελανό. Ο λαιμός, το στήθος και η κοιλιά είναι λευκά, τα πτερύγια είναι μελανά με μεταλλικές λαμπρές αναλαμπές. Η ουρά είναι μετρίου μεγέθους, ελαφρώς απεστρογγυλοποιημένη και μελανόλευκου χρώματος.

  Εις την πατρίδα μας έρχεται την άνοιξη και αποδημεί το φθινόπωρο. Κτίζει την φωλιά του εις τους θάμνους, όπου εκεί γεννά 6 αυγά χρώματος πρασινοϋπόλευκου με κηλίδες φαιές. Μιμείται επιτυχώς το κελάηδημα άλλων πτηνών.

Από το βιβλίο του συγγραφέως  Ομήρου Ερμείδη , «Η Μυθολογία και η λαϊκή παράδοση εις την πανίδα της πατρίδος μας» -  Η βιβλιογραφία αποκρύπτεται μέχρι κυκλοφορίας του βιβλίου, επειδή αναπαράχθηκαν άρθρα του συγγραφέως άνευ αναφοράς του ονόματός του, της ιστοσελίδος αλλά και του βιβλίου

http://pirforosellin.blogspot.gr/ - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. 127