Πλήθων Γεμιστός (μέσα 14ου αιώνα-1450;) του Γιάννη Λάμψα - Plethon Gemitos (metà del 14-1450) di Yannis Lampsa

Στην εποχή των Παλαιολόγων, τη φιλοσοφία εκπροσωπεί ο περίφημος Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός, που πρέπει να γεννήθηκε στις αρχές του 14ου 

αιώνα (γιατί ήταν κατά μερικές δεκαετίες προγενέστερος του μαθητή του Βησσαρίωνα, που γεννήθηκε το 1395). Το πραγματικό του όνομα ήταν Γεώργιος Γεμιστός. Το Πλήθων είναι το ίδιο με το Γεμιστός. Και τα δύο σημαίνουν «πλήρης». Ο Γεμιστός άρχισε να παρουσιάζεται ως Πλήθων επιθυμώντας να αντικαταστήσει το κοινό όνομα Γεμιστός με την πιο ελληνική λέξη Πλήθων. Γεμάτος ενθουσιασμό για τον αρχαίο Ελληνισμό, θαυμαστής του Πλάτωνος, τον οποίο ήξερε καλά μέσω του νεο-Πλατωνισμού, οραματιστής, που σκέφτηκε τη δημιουργία μιας νέας θρησκείας με βάση τους θεούς της αρχαίας μυθολογίας, ο Πλήθων υπήρξε ένας πραγματικός ανθρωπιστής (ουμανιστής) που συνδέθηκε με την Ιταλία. Το ενδιαφέρον για την αρχαία φιλοσοφία, κυρίως για τον Αριστοτέλη και από τις αρχές του ενδεκάτου αιώνος για τον Πλάτωνα, δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει στο Βυζάντιο. Τον ενδέκατο αιώνα ο Μιχαήλ Ψελλός, τον δωδέκατο ο Ιωάννης Ιταλός και τον δέκατο τρίτο ο Νικηφόρος Βλεμμύδης, αφιέρωσαν ένα μεγάλο μέρος του καιρού τους στη φιλοσοφία. Ο Ψελλός κυρίως στον Πλάτωνα, οι άλλοι στον Αριστοτέλη. Ο αγώνας ανάμεσα στις δύο φιλοσοφικές κινήσεις-Αριστοτελική, Πλατωνική-που αποτελεί ένα γενικό χαρακτηριστικό του Μεσαίωνος έγινε πολύ αισθητός στη διάρκεια των φιλονικιών που προκλήθηκαν στο Βυζάντιο εξ αφορμής της κίνησης των Ησυχαστών. Επομένως ο δρόμος είχε καλά προετοιμαστεί για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα του Πλήθωνος Γεμιστού. Ο Πλήθων έλαβε τη βασική του εκπαίδευση στην Κωνσταντινούπολη, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του-που διάρκεσε σχεδόν έναν αιώνα-στον Μυστρά, ο οποίος ήταν το μορφωτικό κέντρο του Δεσποτάτου του Μορέως. Συνάντησε τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Η’ στη Σύνοδο της Φλωρεντίας-Φερράρας και πέθανε στον Μυστρά, γύρω στο 1450. Είναι απίθανο να πέθανε ο Πλήθων αργότερα, γιατί όταν ο Γεννάδιος Σχολάριος ανέλαβε την πατριαρχία μετά την Άλωση της Πόλης και διέταξε την πυρπόληση της συγγραφής του Πλήθωνος για τους Νόμους, ο τελευταίος είχε πεθάνει. Το 1465 ένας Ιταλός στρατηγός και προστάτης των γραμμάτων, καταγόμενος από την περίφημη οικογένεια των Μαλατέστα, πήγε στη Σπάρτη και μετέφερε την τέφρα του Πλήθωνος στη μικρή ιταλική πόλη Ρίμινι, όπου βρίσκεται και τώρα ακόμη, στην εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου. Σκοπός των φιλοσοφικών έργων του Πλήθωνος ήταν να εξηγήσει τη σημασία της Πλατωνικής Φιλοσοφίας σε σύγκριση με τη φιλοσοφία του Αριστοτέλους. Ο Πλήθων έδωσε νέα μορφή στο μεταξύ πλατωνισμού και αριστοτελισμού αγώνα. Μετέφερε στην Ιταλία τις σχετικές με τον Πλάτωνα γνώσεις του και τον ενθουσιασμό του και προκάλεσε εξαιρετική εντύπωση στον Cosimo Medici και άλλους Ιταλούς ουμανιστές της Πλατωνικής Ακαδημίας της Φλωρεντίας.

Στην Πόλη αυτή ο Πλήθων έγραψε τη διατριβή «Περί της διαφοράς μεταξύ Αριστοτέλους και Πλάτωνος», με την οποία προσπάθησε να αποδείξει την υπεροχή τού αγαπημένου του φιλοσόφου σε σχέση με τον Αριστοτέλη. Η παραμονή του Βυζαντινού φιλοσόφου στη Φλωρεντία αποτελεί ένα από τα πιο σπουδαία επεισόδια της ιστορίας της μεταφύτευσης της ελληνικής κλασικής γνώσης στην Ιταλία, και κυρίως της αναζωογόνησης της Πλατωνικής φιλοσοφίας στη Δύση. Το κύριο έργο του Πλήθωνος υπήρξε η «Νόμων Συγγραφή», που δυστυχώς δεν διασώθηκε σαν σύνολο. Από τη μια μεριά το έργο αυτό αποτελούσε μια προσπάθεια που δείχνει την τάση της εποχής αυτής-καταδικασμένη φυσικά εκ των προτέρων σε αποτυχία-για αποκατάσταση της ειδωλολατρείας πάνω στα ερείπια του Χριστιανισμού, με την εγκαθίδρυση της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας. Απ’ την άλλη, σκοπός του έργου ήταν να προσφέρει στην ανθρωπότητα ιδεώδεις συνθήκες ζωής. Προκειμένου να ανακαλύψει πού βρίσκεται η ευτυχία των ανθρώπων, ο Πλήθων έκρινε απαραίτητο να κατανοήσει όσο το δυνατόν καλύτερα τη φύση του ίδιου του ανθρώπου, καθώς επίσης και το σύστημα που διέπει το Άπειρο, μέρος του οποίου είναι ο άνθρωπος. Ο Πλήθων υπέβαλε επίσης στο Μανουήλ Β’ σχέδια για την αποκατάσταση της Πελοποννήσου. Η σημασία και η επιρροή του Πλήθωνος ξεπερνούν πολύ τα όρια της πολιτιστικής ιστορίας του Βυζαντίου, και για τον λόγο αυτόν και μόνο αξίζει να προσεχθεί πολύ. Επειδή η δράση του και η σημασία του δεν έχουν ακόμη εκτιμηθεί τελείως, η σπουδαιότητα του Γεμιστού Πλήθωνος αποτελεί ένα από τα πιο ελκυστικά θέματα για τον ιστορικό που ενδιαφέρεται για την ιστορία του πολιτισμού της νεώτερης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ 20 ΑΙΩΝΩΝ Αθήνα, 1995

Πηγή : http://anemourion.blogspot.gr/2015/05/14-1450.html

http://pirforosellin.blogspot.gr/   -  Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.