Η τελετή θεμελιώσεως της κατοικίας, και η θεία προστασία στην αρχαιότητα και στο Χριστιανισμό - του Όμηρου Ερμείδης - The foundation ceremony of the house, and the divine protection in antiquity and Christianity - by Homer Ermedes - there is a translator on the website

[Περιμένοντας το οίκουρο όφι]

Ελληνική προϊστορία

Η τελετή θεμελιώσεως μιας κατοικίας, και η θεία προστασία

  Η θυσία ενός ζωντανού οργανισμού γιατί περί θυσίας πρόκειται, εις την τελετή τις θεμελιώσεως ενός σπιτιού είναι ένα έθιμο κοινό σχεδόν σε ολόκληρη την Ελλάδα. Οι καταβολές του ευρίσκονται πολύ βαθειά εις τον χρόνο.

  Εις την αρχαία Ελλάδα αναζητείται το ιερό μέρος, όπου θα κτισθεί ο οικισμός και φυσικά οι οικίες του, όπου πρέπει να είναι υγιής ο χώρος, ώστε να ζήσουν υγιείς και οι κατοικούντες αυτόν.

Και για αυτόν το λόγο, δεν έκτιζαν όπου να είναι, αλλά κατόπιν υποδείξεως του μαντείου, ή του ιερατείου, ή των σοφών γερόντων.  

  Εκείνο που υπερέχει είναι το ιερό – θρησκευτικό στοιχείο, που αποτελεί και τον κατ’ εξοχήν κοινωνικό  κώδικα. Κύριο μέλημα του ανθρώπου είναι η σχέση του με το ιερό, τη μόνη πραγματικότητα. Αύτη η σχέση επιδιώκεται σε κάθε στιγμή της ζωής του και τους τρόπος επιτεύξεως τους είναι η μίμηση και επανάληψη ορισμένων αρχετύπων, δηλαδή ορισμένων πράξεων που λειτουργούν ως πρότυπα, επειδή έγιναν από το θεό σε κάποιο μυθικό αρχικό χρόνο. Η πιο σημαντική από αυτές τις πράξεις είναι η δημιουργία του Κόσμου, η Κοσμογονία, που κατέχει και τον κεντρικό ρόλο εις τις διάφορες προχριστιανικές θρησκευτικές μυθολογίες. Μέσα λοιπόν, σ’ αυτήν την γενική θρησκευτική διάσταση αντιλήψεως του κόσμου, διαφορετική είναι και η αντίληψη του χώρου. Όμως ο τελευταίος δεν είναι ο γεωμετρικός, ποσοτικά καθορισμένος χώρος, αλλά υφίσταται μια ποιοτική διαφοροποίηση. Η εγκατάσταση σε μια περιοχή ή το κτίσιμο μιας κατοικίας δεν εκλαμβάνεται τόσο σαν χώρος γεωμετρικά προσδιορισμένος, όσο ποιοτικά, ως ιερός, σε αντιπαράθεση από τον περιβάλλοντα κοσμικό χώρο. Έτσι πάντα μέσα εις το πνεύμα του παραδοσιακού ανθρώπου, η εγκατάσταση ή το κτίσιμο παίρνει την μορφή της δημιουργίας του Κόσμου σε μικρογραφία, του μικρόκοσμου.

  Η δημιουργία του Κόσμου με την επέμβαση του θείου έχει σαν αποτέλεσμα την κατάλυση της ομοιογενείας του χώρου και την δημιουργία μιας ανομοιογένειας βασισμένης εις την αντίθεση ιερό – κοσμικό. Από δω και πέρα το κοσμικό ταυτίζεται με το άμορφο χάος και το ιερό παραμένει η μόνη πραγματικότητα με μορφή, γιατί είναι δημιούργημα του θεού. Άλλωστε και η λέξη καθιερώνω προέρχεται από καθιερόω που σημαίνει καθιστώ κάτι ιερό, αλλά και νόμιμο της φαίνεται από τον Πλάτωνα εις το έργο του «Νόμοι»…….. Το να ζει και να κινείται μέσα σ’ αυτό τον ιερό χώρο, πλησίον του θεού – το οποίο επιτυγχάνεται με την επανάληψη  και μίμηση, σε συμβολικό επίπεδο, του μύθου της Κοσμογονίας – γίνεται υπαρξιακή αγωνιά του παραδοσιακού θρησκευτικού ανθρώπου.

  Ο κοσμογονικός μύθος, καταξιώνει κάθε κτίσιμο ή ίδρυση χώρου, διαπιστώνουμε ότι αυτή η επανάληψη δεν είναι εύκολη, γιατί συνήθως η Κοσμογονία βασίζεται σε αιματηρή θυσία :

  Εις την αρχαία ελληνική μυθολογία η γέννηση της Αφροδίτης, της θέας του έρωτος, από την θάλασσα εις το σημείο που πέσανε τα κομμένα από τη Γη γεννητικά όργανα του Ουρανού.

  Η επιβίωση αυτού του μύθου με τη μορφή της θυσίας ενός ζώου εις την θεμελίωση του σπιτιού, εφαρμόζετο σε όλες τις αρχαίες περιόδους, και σε όλες τις ελληνικές περιοχές και όχι μόνον.

Δηλαδή το σφάξιμο ενός κόκκορα ή αρνιού ή κατσικιού, με πιο συνηθισμένο κατά τον Ασκληπιό τον κόκκορα με το οποίο μετά ράντιζαν τον θεμέλιο λίθο.

  Μόλις τοποθετούσαν την περίμετρο του σπιτιού, δηλαδή τον σημερινό εξωτερικό του τοίχο, έκαμαν καθαρμούς με νερό, από ιερή πηγή της Γαίας, ή από τον βωμό της Εστίας, κάτι σαν το νερό του αγιασμού που γίνεται εις τα σημερινά σπίτια. Όπου μετά συνεχίζοντο οι εργασίες και πάλι εγένετο καθαρμοί πριν εγκατασταθεί η οικογένεια ή ο ιδιοκτήτης του.   

Χριστιανική ιστορία

Η τελετή θεμελιώσεως μιας κατοικίας, και η θεία προστασία

  Η θυσία της ζωντανού οργανισμού γιατί περί θυσίας πρόκειται, εις την τελετή της θεμελιώσεως ενός σπιτιού είναι ένα έθιμο κοινό σχεδόν σ’ όλη την Ελλάδα, κατάλοιπο της αρχαίας κατοικίας.

  Εις τον Χριστιανισμό ο Κόσμος ξαναγεννιέται λυτρωμένος χάρη εις την θυσία του Χριστού επάνω εις τον Σταυρό. Αύτη λοιπόν η κοσμογονική πράξη, αυτό το αρχέτυπο, επαναλαμβάνεται και στο κτίσιμο ενός σπιτιού, για να αποκτάει ο χώρος ιερότητα.

  Έτσι η μορφή της θυσίας του ζώου εις την θεμελίωση του σπιτιού, που, όπως είδαμε, υπάρχει σχεδόν σ’ ολόκληρη την Ελλάδα. Έκτος από τον κόκκορα οι πιο εύποροι σφάζουν αρνί ή κατσίκι το οποίο τρώνε μετά ψητό οι μάστοροι. Πάντως το πιο συνηθισμένο είναι να σφάζουν κόκκορα όπου με το αίμα του να ραντίζουν τον θεμέλιο λίθο.

  Υπάρχει όμως και μια άλλη παραλλαγή αυτής της θυσίας που διατηρεί απόηχους ανθρωποθυσίας. Ο μάστορας «καρφώνει» την σκιά κάποιου περαστικού, κατά προτίμηση νέου σε ηλικία, με τον θεμέλιο λίθο. Ο άνθρωπος αυτός σε 40 ήμερες θα πεθάνει και θα γίνει το στοιχειό, δηλαδή το πνεύμα του σπιτιού. Γι’ αυτό σε πολλές περιοχές λένε ότι πρέπει να προσέχει κανείς όταν περνάει κοντά από σπίτι που θεμελιώνεται, ενώ ο μάστορας που βάζει τον θεμέλιο φροντίζει να είναι αντίθετα εις τον ήλιο για να μην πέσει η σκιά του εις το σημείο του θεμέλιου λίθου και πλακωθεί από αυτόν.

  Συμβαίνει καμμιά φορά παράλληλα με την θυσία να τοποθετούνται εις τις 4 γωνίες των θεμελίων του σπιτιού 4 μπουκάλια με αγιασμό. Κι έτσι πάλι είναι ένας τρόπος ιεροποιήσεως του σπιτιού. Από την μια έχουμε τον εξαγνιστικό χαρακτήρα του αγιασμού γιατί το νερό παραπέμπει εις την ίδια την ζωή, όπου σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, η γη αναδύθηκε από τα νερά. Επιπλέον ο χριστιανισμός χρησιμοποιεί και την τοποθέτηση ενός ξύλινου σταυρού εις την είσοδο της οικοδομής.

[απόσπασμα άρθρου του ....,... στην ιστοσελίδα – http://www.toxolyros.gr/index.php?option=com_ content&task=view&id=…….&Itemid=….  ]

Η βιβλιογραφία αποκρύπτεται μέχρι κυκλοφορίας του βιβλίου, επειδή αναπαράχθηκαν άρθρα του συγγραφέως άνευ αναφοράς του ονόματός του, της ιστοσελίδος αλλά και του βιβλίου μέρος α που αναφέρεται κάτωθι.

Απόσπασμα από το βιβλίο του συγγραφέως Ομήρου Ερμείδη με τον τίτλο «Αναμνήσεις από το μέλλον του χθες» υπότιτλο «Ηρωολόγιον Αγιολόγιον», μέρος β,  [μέρος α, 1998 εκδόσεις Γεωργιάδης] υπό έκδοσιν & e-books

http://pirforosellin.blogspot.gr/ - Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.21