Παρασκευή 9 Ιουνίου 2017

Ἡ μάχη τοῦ Δομοκοῦ.

Ἡ μάχη τοῦ Δομοκοῦ.

«…Ο πρτες ψιμαχίες ρχισαν στς 4 πριλίου, πρν διακοπον ο διπλωματικς σχέσεις λλάδος-Τουρκίας, στν Καλλιπεύκη (Νεζερ) το Τυρνβου. Τν πομένη τ λληνικ πεζικ κατέλαβε δύο τουρκικος μεθοριακος σταθμος κα πέκρουσε δύο τουρκικς ντεπιθέσεις. Στς 6 πριλίου στν τομέα τς Μελούνας 4 λληνικο λόχοι εδέχθησαν τν πίθεση 


13 τουρκικν ταγμάτων. Ο πέρτερες δυνάμεις κα κακ θέσις το πυροβολικο νάγκασαν τς λληνικς δυνάμεις ν ποχωρήσουν. κακ ντίληψις τς καταστσεως, συνεννοησία μεταξ τν τμημάτων, κα τ κακ θικ τν γωνιζομνων τμημάτων πο εχαν ν φοδιασθον μ τροφ κα νερ 24 ρες, μεττρεψαν τν ποχώρηση σ τακτη φυγή. Πολύτιμο δαφος γκατελείφθη χωρς οσιαστικ λόγο. Διορθωτικς κινήσεις πο προσπάθησε ν κάνει Κωνσταντνος χι μόνο δν εχαν κανένα ποτέλεσμα, λλ κα πέτειναν τν σύγχυση. Ο Συνταγματάρχες Νικόλαος Μακρς κα Χρστος Μαστραπς, διοικητς τς 1ης Μεραρχίας κα τς 2ας Ταξιαρχίας ντίστοιχα, κριναν τι κατάστασις τν μονάδων τους ταν τέτοια πο δν τος πέτρεπε ν προβάλουν κε ντίσταση. Κωνσταντνος χωρς ν γνωρίζ τν κατάσταση κα χωρς ν στείλ ξιωματικ το πιτελείου γι ν τν διαπιστώσ, νέκρινε τν ποχώρηση. μως σύγχυσις πο πικρατοσε στς πικοινωνίες μεταξ το Κωνσταντίνου, το Μακρ κα το Μαστραπ, ταν κάτι τ σύλληπτο. λλες διαταγς δίδοντο κα λλες κτελοντο. Κανένας δ φρόντιζε ν νημερώσ κανέναν γι τς κινήσεις πο πρόκειτο ν κάν, κανε εχε κάνη.
Στν θήνα πάντως πικρατοσε νθουσιασμς ς τ πρω τς 7ης πριλίου, πότε κα φθασαν τ κακ μαντάτα. Ο συγκρούσεις συνεχίσθηκαν πάνω στ διο μοτίβο. Ο λληνες σαν σ πλήρη δυναμία ν πικοινωνήσουν μεταξύ τους κα ο Τορκοι δν κμεταλλεύονταν τ πλεονεκτήματα πο τος εχαν παραχωρήση ο πρτοι. Στς 11 πριλίου γινε μάχη στν περιοχ το μπελώνος (Καζακλρ) κα μέσως μετ ρχισε ποχώρησις πρς τν Λάρισα πο δν ργησε ν γίνει τακτη φυγή. Ο Τορκοι θ μπον τελικ στν Τύρναβο στς 12 το μηνς, κα τν πομένη στν Λάρισα. Στς 12 Κωνσταντνος τηλεγραφοσε στν κυβέρνηση: «… κατάστασις το στρατεύματος π πάσαν ποψιν εναι τοιαύτη, στε μν μυνα ν Λαρίσ δύνατος, δ ποχώρησις πρς Φάρσαλον μφίβολος…». Δηλιγιάννης τ πόγευμα τς διας μέρας το παντοσε: «Ἐὰν ρχηγς το ν Θεσσαλία στρατο κρίν τι κατάστασις τν στρατευμάτων εναι τοιαύτη, στε δν εναι δυνατν ν μείν ν Λαρίσ, παρακαλεται ν ποχωρήσ ες Φάρσαλον». ποχώρησις πρς τ Φάρσαλα γινε σ πλήρη διάλυση…»
«Ο ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 1897 – Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΔΟΜΟΚΟΥ»
  Κύριε Δήμαρχε Δομοκο, κύριε Πρόεδρε τς Τοπικς Κοινότητας Δομοκο, κύριοι Βουλευτές, κυρίες κα κύριοι,
  ρχίζοντας τν μιλία θ ναφερθ μ λίγα λόγια στς συνθκες πο πικρατοσαν τν ποχ κείνη στν Ερωπαϊκ χρο, καθς κα τν πολιτική, οκονομικ κα στρατιωτικ κατάσταση πο πικρατοσε στν λλάδα.
  πόλεμος ατς το 1897 πετέλεσε τν πρώτη πολεμικ μπλοκ τς λλάδος, κατ τν ποία κα δοκιμάσθηκε σ κστρατεία τόσο τότε πολεμικς μηχανισμός της, σο κα τ πολεμικ δυναμικό της, μ ,τι τέλειες κα δυναμίες παρουσίαζε, 67 χρόνια μετ π τν πόκτηση τς νεξαρτησίας της.
  Μ τν συνθήκη το Βερολίνου (16-06-1880) κα τν Πρεσβευτικ διάσκεψη τς Κωνσταντινουπλεως τν Φεβρουάριο το 1881, πο συνλθε στερα π διπλωματικς παφς τν Μεγάλων Δυνάμεων, καθορίστηκαν τ νέα λληνοτουρκικ σύνορα κα παρεχωρήθη στν λλάδα λόκληρη Θεσσαλία, μαζ κα παρχία Δομοκο κα να μόνο τμμα τς ρτας. πελευθέρωσις τς περιοχς Δομοκο π τος Τούρκους γινε στς 8 Αγούστου 1881 μ πανηγυρικ εσοδο το λληνικο στρατο στν Δομοκ μέσα σ κλίμα νθουσιασμο, θνικς περηφάνειας κα μ τέλεση δοξολογίας στν ερ Να γίας Παρασκευς π τν πίσκοπο Θαυμακο Μισαήλ. νέα συνοριακ γραμμ ρχιζε π τ στεν Καραλ Δερβν μεταξ τν κβολν το Πηνειο κα το Πλαταμώνος, περνοσε π τς κρώρειες το λύμπου, τ ψώματα το Ζάρκου κα τς κορυφς το Ζυγο κα κατέληγε στ ποτάμι τς ρτης.
    Πολιτική, Οκονομικ κα Στρατιωτικ Κατάστασις
   Στς 10 Δεκεμβρίου 1893 Χαρίλαος Τρικούπης γορεύοντας στν Βουλ νάμεσα στ λλα επε κα τν φράση: «…δυστυχς πτωχεύσαμεν». ταν μία π τς λίγες, σως λάχιστες, φορς πο π τ βμα τς Βουλς νας λληνας πολιτικς κστόμιζε κάτι τόσο σημαντικ πο φ’ νς τ ννοοσε κα φ’ τέρου εχε τόσο βαρεις συνέπειες γι τν λλάδα. Λίγες μέρες μετ Βουλ ψήφισε τν Νόμο 2196/93 μ τν ποον κηρυσσετο πίσημα τ λληνικ κράτος σ κατάσταση πτωχεσεως ς πρς τς πληρωμές του στ ξωτερικό. πόλεμος πο ξέσπασε κατ τς κυβέρνησης κα το δου το Τρικούπη ταν γενικς κα λοκληρωτικός. Ο Γάλλοι κα ο Βρετανο δανειστς πίεζαν τς κυβερνήσεις τους κα ατς μ τν σειρά τους τν λληνική. Ατς μως πο εχε ξεπεράση κάθε ριο ταν Kaiser Whilhelm ΙΙ. ταν πικεφαλς μίας λυσσαλέας κα βάναυσης πιθσεως κατ τς λλάδος, πειδ πίστευε τι θ πεκόμιζε φέλη π τν Τουρκία.
  Τς ντιδράσεις του ατς δν περιόριζε οτε συγγένειά του μ τν θρόνο τς λλάδος. Στ σωτερικ ντίδρασις ταν ξίσου λυσσαλέα. Δηλιγιάννης, λαϊκιστς χωρς ρια, εχε κυριολεκτικ ξεσπαθώση. Ο προσπάθειες το Τρικούπη γι ν περισωθ οκονομία τέλος πάντων ,τι εχε πομείνη π ατήν, στρέφουν ναντίον του κτς π τος κεφαλαιούχους κα τς λαϊκς τάξεις.
   Τ νάκτορα ρχισαν ν χρησιμοποιον τς διασυνδέσεις τους στν Στρατ προκειμένου ν πάρξ κα κε δυσφορία. συμμετοχ το διαδόχου Κωνσταντίνου σ συλλαλητήριο κατ τς κυβερνσεως θ ναγκάση τν Τρικούπη, στς 12 ανουαρίου 1895, ν ποβάλ τν παραίτησή του. Στς κλογς τς 16ης πριλίου 1895 δ θ κλεγη γι λίγες ψήφους, οτε βουλευτής. Τότε θ π τ περίφημο: «νθ’ μν Γουλιμής». ταν ρχ τς «λευθρας πτώσεως» πο εχε μπ λλς.
  Δηλιγιάννης ς πρωθυπουργός, φυσικά, δν κατάφερε πολύτως τίποτα. λληνικ κοινωνία ερισκετο σ κρίση. κόσμος δν μπιστεετο τος πολιτικος παρ μόνο γι ρουσφέτια. Ο νοπλες Δυνάμεις ταν κυριολεκτικ «ν διαλύσει». πιπλέον κείνη τν ποχ σημειώθηκε βαθ ργμα στς σχέσεις μεταξ τν ξιωματικν. διάδοχος Κωνσταντνος εχε δημιουργήση μία μάδα «κλεκτν» του ξιωματικν, μ τος ποίους κανε ,τι θελε στ στράτευμα.
  Τ κλίμα ατ βοήθησε ξαιρετικ τν νάπτυξη τς «θνικς ταιρείας». ταν μία ργάνωση ξιωματικν πο δρύθηκε στν θήνα στς 12 Νοεμβρίου το 1894. Τν μεγάλη της κμ ρχισε ν τν γνωρίζ μετ τν Σεπτέμβριο το 1895, ταν τροποποιήθηκε τ καταστατικό της κα μέλη της μποροσαν ν εναι κα μ στρατιωτικοί. Σ ατ λοιπν τν τυπικ μυστικ ργάνωση, γι τν ποία μως γνώριζαν πολλ πολλοί, συμμετεχαν κα κάποια «χηρ» νόματα τς λληνικς κοινωνίας. πως, γι παράδειγμα, ο καθηγητς το Πανεπιστημίου τν θηνν Σπυρίδων Λάμπρος, Νικόλαος Πολίτης, Γεώργιος Χατζηδάκις. κόμα Κωστς Παλαμς, Γρηγόριος Ξενόπουλος, νδρέας Καρκαβίτσας, Γεώργιος Σουρς, Νικηφόρος Λύτρας. π τος ξιωματικος πο νκαν κάποιοι θ γίνονταν γνωστο στν αἰῶνα μας. Τέτοιοι σαν Παλος Μελάς, πο θεωρεται π τος δρυτές της, Παναγιώτης Δαγκλς κα Λεωνίδας Παρασκευόπουλος.
   Κα ν λα ατ συνέβαιναν στν λλάδα, Κρήτη ερσεκτο σ ναν κόμη παναστατικ ναβρασμ λόγω τν συνεχν παραβιάσεων τς «Συνθήκης τς Χαλέπας» π τος Τούρκους, ποία περιελάμβανε ρισμένες μεταρρυθμίσεις πρ τν λλήνων τς Κρήτης. θνικ ταιρεία τ καλοκαίρι το 1876 στελνε ντάρτες κε λλ κα στν Μακεδονία, ν τοίμαζε ν στείλ κα στν πειρο. κυβέρνησις προσπαθοσε ν ποφεύγ τ «μπλεξίματα» λλ δν κανε κα τίποτα τ οσιαστικ προκειμένου ν περιορίσ τν δράση τς «θνικς ταιρείας». Τν ανουάριο το 1897 τ γεγονότα πραν δραματικ τροπ στν Κρήτη. Τότε κυβέρνησις πεφάσισε ν στείλ λληνικ στρατεύματα, χι ντάρτες, στ νησί. Στς 11 τ βράδυ τς 3ης Φεβρουαρίου 1897 ρχισε ποβίβασις στ Κολυμπάρι τν Χανίων τν 1.417 νδρν πο ποτελοσαν τ λληνικ κστρατευτικ Σμα. πικεφαλς τους ταν Συνταγματάρχης Τιμολέων Βάσσος, σημειώνοντας πιτυχίες σ μάχες ναντίον τν Τούρκων. Ο Μεγάλες Δυνάμεις μως πηγόρευσαν κάθε περαιτέρω πιθετικ νέργεια στν Βάσσο κα τος νδρες του.
   παρουσία λληνικν δυνάμεων στν Κρήτη καθς κα ο συνεχες εσβολς τάκτων μάδων τς «θνικς ταιρείας» στν Μακεδονία, πο τότε ταν τουρκικ δαφος, ποτέλεσαν κα τν φορμ τς κηρξεως το πολέμου π τν Τουρκία. Μία κήρυξις πο γινε στς 5 πριλίου 1897.
  Στν θήνα, λλ κα σ λόκληρη τν λλάδα, λοι εχαν καταληφθ π πολεμικ μανία. Στς 15 Μαρτίου 1897 νεχώρησε διάδοχος Κωνσταντνος γι τν Λάρισα. Θ μπαινε πικεφαλς το στρατο τς Θεσσαλίας. ρχηγς το πιτελείου του ταν Συνταγματάρχης το Πυροβολικο Κωνσταντνος Σαπουντζάκης. Μαζί του, ς πιτελες, ταν Λοχαγς το Μηχανικο Βίκτωρ Δούσμανης κα ο πολοχαγοί, πίσης το Μηχανικο, ωάννης Μεταξς κα Ξενοφν Στρατηγός. Στν προορισμ τους φθασαν δύο μέρες ργότερα. Στς 19 το διου μηνς, Κωνσταντνος διέταξε τν ναπροσαρμογ τς διατξεως τν λληνικν δυνάμεων πο ταν πλς παρατεταγμένες κατ μκος τν συνόρων. Ατ προεκάλεσε πιπλέον προβλήματα καθς δν πρχε κανένα σχέδιο δράσεως το λληνικο Στρατο. Δν προβλπετο καμμία πιθετικ νέργεια λλ μόνο στατικ μυνα. μως λειπαν ντελς τ μυντικ ργα! κόμη δν πρχαν φεδρεες πο θ πέτρεπαν τν ποστολ νισχύσεων στος τομες πο παρουσίαζαν προβλήματα κα θ σχημάτιζαν τν 2η γραμμ μνης ν χρειαζόταν.
   λλ ατ δν ταν κα τ μόνα προβλήματα το στρατο. λοι ο ξιωματικο στεροσαν σημαντικ στν πρακτικ κπαίδευση. Λίγοι εχαν μία νεκτ ως καλ θεωρητικ κατάρτιση. Γυμνάσια δ γίνονταν ποτέ. Τ πεζικ ταν φοδιασμένο μ τουφέκια Gras ποδ. 1874. Τ πλα ατ σαν μλλον πηρχαιωμένα.
  κε μως που κατάστασις ταν παράδεκτη ταν στν τομέα τς κπαιδεσεως. Ο στρατιτες δν γνώριζαν ν τ χρησιμοποιον. Ο πυροβολητές, γι παράδειγμα, ριξαν τς πρτες τους βολς κατ τν διάρκεια τν συγκρούσεων. σκήσεις λιγμν δν εχαν γίνη ποτέ. πειθαρχία πυρς ταν κάτι τ γνωστο. παθητικ μυνα ταν ατ πού, νστικτωδς κα χι λόγω κπαιδεσεως, γνώριζαν ο στρατιτες. Ατ μως πολ εκολα μετέτρεπε τος λιγμος τς ποχωρσεως σ φυγ κα ατ κριβς γινε τότε. ταν κα που χρειάσθηκε ν γίνουν ποχωρητικο λιγμοί, πολ σύντομα ατο μετετράπησαν σ τακτο φυγή.
  να λλο τραγικ σημεο ταν κατάστασις σ στολς κα γενικ λικ πολέμου. πως ναφέρεται μόνο στος 22.000 πιστράτους, π τ σύνολο τν 85.000, δόθησαν στολς κα πλήρη φόδια. Ο πόλοιποι πραν να πηλήκιο, να λιν χιτώνιο κα μία κουβέρτα! Τ λογα γι τ ππικ κα τ πυροβολικ ταν εδος μλλον σπάνιο… Τν τελευταία στιγμ τ πυροβολικ κάλυψε τς νάγκες του. Δν γινε μως κα τ διο μ τ ππικό. Πολλς λες πγαν στν μάχη ς πεζοπόρα τμήματα. δια κατάστασις διαλσεως πικρατοσε κα στν πιμελητεία. Μεταφορικ ζα δν πρχαν. σα πιτάχθηκαν, μαζ μ τος δηγούς τους, τράπησαν σ φυγ μετ τς πρτες ποτυχίες. Ο μεταφορς σ πυρομαχικ κα τρόφιμα σαν κάτι παραπάνω π προβληματικές. Τ δεύτερα μάλιστα σχεδν ποτ δν φθαναν στν προορισμό τους. σο γι τς μεταφορς τραυματιν ατές, μλλον σαν χρείαστες. Οτως λλως δν εχαν πο ν τος μεταφέρουν. ργανωμένα νοσοκομεα στω νοσοκομεα τς κακις ρας δν πρχαν. σα ργανώθηκαν ταν ποτέλεσμα θελοντικς κα μόνον προσφορς. Τελικ ατ πο νομαζόταν στρατς δν ταν παρ να συνονθύλευμα νθουσιασμένων νθρώπων πο πίστευαν τι θ νικήσουν μ τραγούδια κα φωνές.
    Ο δυνάμεις τν ντιπάλων
   μάχιμη δύναμις το λληνικο Στρατο φθασε τς 73.142 νδρες, πο ταν κατανεμημένη σ δύο ρχηγεα. Στ Α’ τς Θεσσαλίας κα τ Β’ τς πείρου. Τ Α’ ρχηγεο τς Θεσσαλίας εχε δύναμη 41.735 νδρες, πο ποτελοσαν τν 1η κα τν 2α Μεραρχία. Τς μεραρχίες ατς ποτελοσαν 25 τάγματα πεζικο, 7 τάγματα Εζώνων κα να τάγμα θελοντν. Εχαν κόμη 12 λες ππικο π τς ποες ο 4 σαν νιππες, 8 πεδινς κα 8 ρεινς πυροβολαρχίες κα τέλος 2 διλοχίες μηχανικο.
  Ν περάσουμε τώρα στν πλευρ τν Τούρκων. ρχιστράτηγος ταν τμ Πασς κα πιτελάρχης Σεφκτ Πασάς. Τ Γενικ Στρατηγεο τους ταν στν λασσόνα. δύναμς τους στν Θεσσαλία, ταν περίπου 62.000 πεζοί, 1.300 ππες κα 204 πυροβόλα. Ο νδρες το πεζικο φεραν κυρίως τουφέκια Martini, ν μερικο φεδροι Mauser. Γι τ ππικ πρχαν ραβίδες Martini κα Winchester. Τ τουρκικ πυροβόλα σαν Krupp τν 87mm γι τς πεδινς πυροβολαρχίες, τν 75mm γι τς φιππες, τν 69mm γι τς ρεινές, ν πρχαν κα βιδοβόλα τν 120mm. παραπάνω δύναμις ταν ργανωμένη σ 99 τάγματα πεζικο, 22 λες πεζικο, 45 πυροβολαρχίες π τς ποες ο 17 σαν ρεινς κα 3 λόχους μηχανικο. ς πρς τν κπαίδευση τουρκικς στρατς περεχε σαφς το λληνικο. Τν κπαίδευση, πως κα τν ργάνωση κα τν ξοπλισμό, εχαν ναλάβει Γερμανο ξιωματικοί. von der Goltz εχε κάνει ξαιρετικ δουλειά.
    λληνικς στόλος δν χρειάσθηκε ν πέμβ καθόλου στν πόλεμο ατό, κα σαφς περτεροσε το Τουρκικο. Εναι δ χαρακτηριστικ τι Τουρκικς στόλος δν φυγε καθόλου π τν ναύσταθμο τς Κωνσταντινουπόλεως.
  Ο πρτες ψιμαχίες ρχισαν στς 4 πριλίου, πρν διακοπον ο διπλωματικς σχέσεις λλάδος-Τουρκίας, στν Καλλιπεύκη (Νεζερ) το Τυρνβου. Τν πομένη τ λληνικ πεζικ κατέλαβε δύο τουρκικος μεθοριακος σταθμος κα πέκρουσε δύο τουρκικς ντεπιθέσεις. Στς 6 πριλίου στν τομέα τς Μελούνας 4 λληνικο λόχοι εδέχθησαν τν πίθεση 13 τουρκικν ταγμάτων. Ο πέρτερες δυνάμεις κα κακ θέσις το πυροβολικο νάγκασαν τς λληνικς δυνάμεις ν ποχωρήσουν. κακ ντίληψις τς καταστσεως, συνεννοησία μεταξ τν τμημάτων, κα τ κακ θικ τν γωνιζομνων τμημάτων πο εχαν ν φοδιασθον μ τροφ κα νερ 24 ρες, μεττρεψαν τν ποχώρηση σ τακτη φυγή. Πολύτιμο δαφος γκατελείφθη χωρς οσιαστικ λόγο. Διορθωτικς κινήσεις πο προσπάθησε ν κάνει Κωνσταντνος χι μόνο δν εχαν κανένα ποτέλεσμα, λλ κα πέτειναν τν σύγχυση. Ο Συνταγματάρχες Νικόλαος Μακρς κα Χρστος Μαστραπς, διοικητς τς 1ης Μεραρχίας κα τς 2ας Ταξιαρχίας ντίστοιχα, κριναν τι κατάστασις τν μονάδων τους ταν τέτοια πο δν τος πέτρεπε ν προβάλουν κε ντίσταση. Κωνσταντνος χωρς ν γνωρίζ τν κατάσταση κα χωρς ν στείλ ξιωματικ το πιτελείου γι ν τν διαπιστώσ, νέκρινε τν ποχώρηση. μως σύγχυσις πο πικρατοσε στς πικοινωνίες μεταξ το Κωνσταντίνου, το Μακρ κα το Μαστραπ, ταν κάτι τ σύλληπτο. λλες διαταγς δίδοντο κα λλες κτελοντο. Κανένας δ φρόντιζε ν νημερώσ κανέναν γι τς κινήσεις πο πρόκειτο ν κάν, κανε εχε κάνη.
  Στν θήνα πάντως πικρατοσε νθουσιασμς ς τ πρω τς 7ης πριλίου, πότε κα φθασαν τ κακ μαντάτα. Ο συγκρούσεις συνεχίσθηκαν πάνω στ διο μοτίβο. Ο λληνες σαν σ πλήρη δυναμία ν πικοινωνήσουν μεταξύ τους κα ο Τορκοι δν κμεταλλεύονταν τ πλεονεκτήματα πο τος εχαν παραχωρήση ο πρτοι. Στς 11 πριλίου γινε μάχη στν περιοχ το μπελώνος (Καζακλρ) κα μέσως μετ ρχισε ποχώρησις πρς τν Λάρισα πο δν ργησε ν γίνει τακτη φυγή. Ο Τορκοι θ μπον τελικ στν Τύρναβο στς 12 το μηνς, κα τν πομένη στν Λάρισα. Στς 12 Κωνσταντνος τηλεγραφοσε στν κυβέρνηση: «… κατάστασις το στρατεύματος π πάσαν ποψιν εναι τοιαύτη, στε μν μυνα ν Λαρίσ δύνατος, δ ποχώρησις πρς Φάρσαλον μφίβολος…». Δηλιγιάννης τ πόγευμα τς διας μέρας το παντοσε: «Ἐὰν ρχηγς το ν Θεσσαλία στρατο κρίν τι κατάστασις τν στρατευμάτων εναι τοιαύτη, στε δν εναι δυνατν ν μείν ν Λαρίσ, παρακαλεται ν ποχωρήσ ες Φάρσαλον». ποχώρησις πρς τ Φάρσαλα γινε σ πλήρη διάλυση.
    τσι φησαν στν Λάρισα 1.400 τουφέκια Gras, πυρομαχικά, φόδια κα τρόφιμα. Τ μόνο συντεταγμένο τμμα ταν 3η Ταξιαρχία το Συνταγματάρχου Κωνσταντίνου Σμολένσκη. Ατν διέταξε Κωνσταντνος ν πά π τ Φάρσαλα στ Βελεστίνο προκειμένου ν μν καταληφθ Βόλος κα ν κρατηθ νοικτ σιδηροδρομικ γραμμ Βόλος-Δομοκς-Λαμία. Σμολένσκης παρέταξε τς δυνάμεις του στ ψώματα μπροστ π τ Βελεστίνο. ντεξε στς τουρκικς πιθέσεις π τς 15 ως τς 23 πριλίου, πρξε δ ατς πλέον ξιόπιστος ξιωματικς το στρατο τς Θεσσαλίας. Τελικ Σμολένσκης γκατέλειψε τ Βελεστίνο, στς 23 πριλίου, γι τν λμυρ που φθασε στς 25. Ο Τορκοι μπκαν στν Βόλο στς 26 πριλίου.
    πομνη μάχη δόθη στ Φάρσαλα. κε εχε συγκεντρωθ λος στρατς τς Θεσσαλίας ,τι τελοσπάντων νόμαζαν στρατό. ν τ μεταξ π τς 15 πριλίου εχε παραιτηθ κυβέρνησις Δηλιγιάννη κα εχε ναλάβη Πρωθυπουργς Δημήτριος Ράλλης. Στ Φάρσαλα λοιπν ν πρχαν 83 λόχοι κα 66 πυροβόλα κανένας δ φρόντισε ν δημιουργηθον ρισμένα στοιχειώδη μυντικ ργα. . Μεταξς εχε πεξεργασθ να σχέδιο πο Δούσμανης εχε κάνει δεκτό. π κε κα πέρα μως κανες δν κανε τίποτα, στω κα ν μεσολάβησαν ρκετς μέρες ς τν τουρκικ πίθεση. πίθεσις πο ξεδηλώθη στς 23 πριλίου. Κα δ πεκράτησε χάος. Τ μεγαλύτερο μέρος το πεζικο κα το πυροβολικο δν πραν μέρος στν μάχη. πλς, ταν ρχισαν ν ποχωρον ο προφυλακές, πεχώρησαν κα ο πόλοιπες δυνάμεις. Κωνσταντνος στς 24 πριλίου τηλεγράφησε στν Σμολένσκη: «ποχωρομεν πρς Δομοκόν…». Παραδόξως ατ τν φορ ποχώρησις γινε κανονικ κα μ τάξη.
    Εχε φθάση σειρ το Δομοκο. τοποθεσία προσεφρετ γι μυνα. λληνικς στρατς θ μποροσε ν εχε νακόψη ποτελεσματικ τν τουρκικ προέλαση. κτς τν λλων εχε κα ρκετ χρόνο. τουρκικ πίθεσις δν ξεδηλθη παρ στς 5 Μαΐου.
  Μετ τν μάχη τν Φαρσάλων, ο περισσότεροι λληνες στρατιτες πέταξαν τος σάκους τους μ τς ποσκευές τους, γιατ ταν μεγάλο τ βάρος κα μπόδιζε στν πεζοπορία τους. τσι στν περιοχή μας ταν φτασαν εχαν μόνον τν πλισμό τους. Ο στρατιτες μεναν κτεθειμένοι στ κρύο κα στν βροχή, πο ταν διάκοπη κείνη τν ποχή.
    Τ μέτωπο 25 χιλιομέτρων ρχιζε π τ χωρι Χαλαμπρέζι κα προχωροσε νατολικ στ χωρι σλανάρ, Κάτω γόριανη, Βελεσιτες, Σκάρμιτσα, Πουρνάρι Τσατμά, Μαντασι κλπ.
   Στν περιοχ γύρω π τ χωρι τάχθηκαν πολλ τάγματα στν θέση Χάνι, στν Μύλο, Κακάρα κλπ.
    Γύρω στς 9 π.μ. τς 5/5/1897 φάνησαν δύο χθρικς φάλαγγες πο βάδιζαν π Φάρσαλα πρς Δομοκό. μεγαλύτερη φάλαγγα κολούθησε τν δρόμο Φάρσαλα – Δομοκ κα στράφη κατ τν θέσεών μας.
  Γύρω στς 3 μ.μ. λες ο προφυλακές μας το κεντρικο μετώπου πεχώρησαν. Μία φάλαγγα προχώρησε πρς τν Κακκάρα μ σκοπ ν διασπάσ τν μυντικ γραμμή. Συγχρόνως μία λλη φάλαγγα, φο καψε τ χωρι Βαρδαλ κα Γιακαρόμπα, προχώρησε στ τότε χωρι Κουσλόμπα.
   Ο Τορκοι κατέλαβαν τν Πετρομαγούλα κα τν λόφο γιος Γεώργιος κα τ χωρι Κουσλόμπα. π τν λόφο το γίου Γεωργίου κα π τ χαρακώματα πο ερσκοντο ριστερά το δρόμου Φαρσάλων – Δομοκο, χθρς προσβαλε τς θέσεις μας μπροστ στος Μύλους κα τς θέσεις στν Περιστεριά.
  Λεγενα Φιλελλήνων κα Γαριβαλδινν λλοις Τάγμα τν ρυθροχιτώνων (λόγω τν κοκκνων στολν) λαβε μέρος στν μάχη Δομοκού, μ πικεφαλς τν στρατηγ Ριτσιότι Γαριβάλδη.
   κε διεκρίθηκε τ Τάγμα κα κατάφερε μετ π πολύωρες μάχες ν ναχαιτίσ τος Τούρκους, ναγκάζοντάς τους τσι σ προσωριν ποχώρηση τ πόγευμα τς 5ης Μαΐου. Τ τίμημα μως ταν βαρ γι τος γενναίους θελοντές, φο πέστησαν βαρεις πώλειες κα νάμεσα στ πολλ θύματα ταν κα βουλευτς ντόνιο Φράττι (1847-1897), πο τραυματίσθηκε στν μάχη κα πέκυψε λίγο ργότερα στ τραύματά του.
  Στν μάχη το Δομοκο πολέμησαν συνολικ 3.060 ξένοι, κ τν ποίων 2.786 ταλοί. πώλεια τν θέσεων στ δεξι τμμα το μετώπου βάρυνε πολ στν πόφαση το ρχηγο Διαδόχου Κωνσταντίνου γι ποχώρηση τν λληνικν Δυνάμεων π τν Δομοκό. Τ πρ παυσε στς 8.30 μ.μ. λλειψις παρκν δυνάμεων ταν πλέον μφανής, καθς Κυβέρνησις ς μ φειλε κράτησε στν λμυρ κτς μάχης τν 3η Ταξιαρχία το Σμολένσκη, ποδυναμώνοντας τ μέτωπο.
  Παρ δ κα τν προσωριν ναχαίτιση το χθρο στ ριστερ μέτωπο π τος θελοντς Γαριβαλδινούς, Φιλέλληνες κα τ πόσπασμα το Τερτίπη, πικράτησις τν θωμανν ταν πλήρης.
   Τ στρατεύματα λοιπν μ πόφαση το Κωνσταντίνου πεχώρησαν πρς Δερβν Φούρκα (σημεριν Καλαμάκι) στς πώρειες τς ρθρυος.
   Μάχη στν περιοχ το Δερβν Φούρκα κα Δραχμάναγα τν 6η Μαΐου 1897
  Στν περιοχ ατ γινε μάχη μεταξ τς 1ης λληνικς Ταξιαρχίας κα τς 1ης κα 6ης Τουρκικς Ταξιαρχίας τν 6η Μαΐου 1897 μ τς παρακάτω συνθκες. Μετ τν ποχώρηση τς λληνικς Στρατις π τ πεδίο τς μάχης το Δομοκο, λληνικ στρατι συμπτυσσομνη πρς νότο εχε ντολ ν καταλάβ μυντικ τν τοποθεσία Δερβν Φούρκα κα βδουραχμν γ (στ σημεριν 16ο χλμ. Λαμίας-Δομοκο κα γία Ακατερίνη-Δραχμάναγα). πρώτη μεραρχία το λληνικο στρατο θ τοποθετοντο νατολικ το δρόμου Δομοκο-Λαμίας κα 2α μεραρχία Δυτικά. κίνησις τν διαφόρων σωμάτων π τν Δομοκ ρχισε στς 2.30΄ τς 6ης Μαΐου κα κατ τς 7.00΄ τ πρω λλα σώματα ταν στ βόρεια το στενο κα λλα μόλις ρχισαν ν μπαίνουν σ’ ατά. ποχωρητικ ατ κίνησις μως δν καλύφθηκε πως πρεπε π σχυρ πισθοφυλακ κα κάποια τμήματα το στρατο κατεσκήνωναν πρν τν εσοδο πλς γι ν ναπαυθον ντ ν καταλάβουν τς θέσεις π τς ποες θ μνοντο. πρξαν πάντως σθενες περιπολίες το ππικο μας κτς τς βορεου εσόδου τς στενωπο, ο ποες κα κατ τν 11η πρωιν ρα τς 6ης Μαΐου, νήγγειλαν τν μφάνιση δύο Τουρκικν ταγμάτων μ περιπολίες ππικο πο κινοντο πρς τν περιοχή. Ο Τορκοι καναν τν μφάνισή τους στν περιοχ το ροπεδίου Ξυνιάδος κα τσι φτασαν στ ψος τν σημερινν Μεταλλείων. μέσως μόλις πρε τν πληροφορία Διοικητς τς μεραρχίας διέταξε τος δύο Ταξιάρχους ν καταλάβουν μυντικ τ δύο ψώματα κατέρωθεν το στενο βδουραχμν γ (Δραχμάναγα-σημεριν γία Ακατερίνη). πρώτη ταξιαρχία θ κατελάμβανε τν δεξι πλευρ πρς τ σημεριν Καλαμάκι κα δεύτερη τν νατολικ πλευρ τς ντινίτσας. διαταγ κτελέσθη κατ γράμμα π τν 1η ταξιαρχία κα τν συνταγματάρχη Δημόπουλο, δν κτελέσθη μως π τν διοικητ τς 2ας συνταγματάρχη Μαστραπ, ποος ν κα διέθετε λόκληρο τ 5ο σύνταγμα πεζικο σ φεδρεία τοιμο ν παρέμβ, δν πενέβη μ τν πρέπουσα δραστηριότητα μ ποτέλεσμα ν μάχεται μόνη 1η ταξιαρχία. ναντίον της τέθη 6η Τουρκικ μεραρχία ποστηριζομνη π δύο πεδινς πυροβολαρχίες. μάχη κράτησε ς τς 8 τ βράδυ. Τ πεζικό μας κόμη κα χωρς τν ποστήριξη το πυροβολικο, πέτυχε ν διατηρήσ τς θέσεις του. Χωρς ποστήριξη μως κατελήφθηκαν τ ψώματα τς ντινίτσας κα μπροστ στν κίνδυνο ν ποκοπον π τν Λαμία, μέραρχος ποστράτηγος Μακρς κα κατ τν 9η βραδιν ρα ναγκάσθηκε ν διατάξ σύμπτυξη πρς τ σωτερικό τς στενωπο κα στν συνέχεια πορεία πρς Λαμία που κα στν θέση Ταράτσα, 4 χιλιόμετρα βόρεια τς πόλεως συνεχίστηκε γώνας τν πόμενη μέρα. Τ πρω τς 7ης Μαΐου Χακ πασς πρε τν κόλουθη πάντηση π τ Γενικ Στρατηγεο, σ ναφορ πο εχε στείλει τν προηγουμνη μέρα: « Δομοκς κα Δερβν-Φούρκα ερίσκονται δη ες χείρας μν, νακωχ δν θ βραδύνη πολ κατ τ φαινόμενα, ς κ τούτου νάγκη ν προελάσητε μέχρι Λαμίας πρ τς συνομολογήσεως ταύτης». Τν δια μέρα τ πρωί, μπροσθοφυλακ το τμ Πασ, συνοδευομένη π τάκτους Τουρκαλβανος πλιατσικολόγους, φθασε στ ντερείσματα τς Παλιοκούλιας. Καμηλόβρυσης κα Ταράτσας ξω π τν Λαμία. κολουθον μάχες στν Καμηλόβρυση κα τν Ταράτσα, που ο Τορκοι τελικ στρατοπεδεύουν. Ο λληνες θ προσπαθήσουν ν ργανώσουν πρόχειρη ντίσταση στς Θερμοπύλες κα στ Δύο Βουνά. Σμολένσκης φτασε π τν λμυρ κα διετάχτηκεν κρατήσ τ πέρασμα στς Θερμοπύλες. Δν χρειάστηκε μως ν πολεμήσουν, φο Σουλτάνος βδολ Χαμτ διέταξε νακωχ στς 7 Μαΐου μετ π προτροπ το Τσάρου τς Ρωσσίας Νικολάου Β’, συγγεν π τν μητέρα του μ τν βασιλι Γεώργιο Β’ τς λλάδος. ν τ μεταξ τότε Νομάρχης Φθιωτιδοφωκίδος Κωνσταντνος σλιν, συνοδευόμενος π τν λοχαγ Γεώργιο Χατζηανέστη, μ μία μαξα κα λευκ σημαία, πέρασε μέσα π τς θωμανικς γραμμς κα μέσα σ πυκνος πυροβολισμος φτασε στ στρατηγεο το θωμανο ρχηγο τς μπροσθοφυλακς Σεϊφουλχ πασ. κε το πέδωσε νεπίσημο τηλεγράφημα γι νακωχ διασπείροντας τν φήμη τι ληξε πόλεμος. Ατ κατεύνασε τ πνεύματα κα δωσε τν χρόνο στε ν φτάσ τ πίσημο μήνυμα. Τ σχετικ πρωτόκολλο πεγράφτη στ χωρι Ταράτσα τς Λαμίας στς 8 Μαΐου 1897, μ τος θωμανος ν χουν νακαταλάβει λη τν Θεσσαλία.
    Ο πώλειες γι τν λληνικ πλευρ ταν 672 νεκροί. 2.383 τραυματίες κα 252 αχμάλωτοι κα γι τν τουρκικ 1.111 νεκροί. 3.238 τραυματίες κα 15 αχμάλωτοι.
    Βασικότερες ατίες γι τν θνικ ντροπ το 1897 ταν λλειψις διορατικότητος π τν πολιτικ τάξη κα τ παράσκευο το λληνικο στρατο. κυβέρνησις Δηλιγιάννη, γι ν ντιμετωπίσ τ οκονομικ πρόβλημα τς χώρας, εχε περικόψη τς στρατιωτικς δαπάνες, ν κομματισμς βασίλευε στν στρατό, μ τν προαγωγ στς νώτερες θέσεις νικνων ξιωματικν.
    Τ ριστικ τέλος το λληνοτουρκικο πολέμου γράφτηκε στς 22 Νοεμβρίου 1897 στν Κωνσταντινούπολη, μ καταρρακωμένο τ γόητρο τς χώρας κα τν περηφάνεια τν λλήνων, μ τν πογραφ τς Συνθήκης π τν λέξανδρο Ζαΐμη καθώς, π τ βάρος τς τεράστιας ττας, Θεόδωρος Δηλιγιάννης εχε παραιτηθ. Μ τν συμφωνία, πο πεξεργάστηκαν ο Μεγάλες Δυνάμεις, ο δαφικς πώλειες γι τν λλάδα ταν μικρές, φο πανέκτησε τν Θεσσαλία, τν ποία εχε χάση στ πεδίο τς μάχης. μως λλς μ τ τόσα οκονομικ προβλήματα κα μετ τ «δυστυχς πτωχεύσαμεν!» το Τρικούπη, πεχρεώθη ν καταβάλ μίαν πέρογκη ποζημίωση, ψους τεσσάρων κατομμυρίων τουρκικν Λιρν, ς πολεμικ ποκατάσταση στν Τουρκία. λληνικ κυβέρνησις γι ν πληρώσ τ ποσ ατ πεχρεώθη ν παραχωρήσ στν πιτροπ το Διεθνος Οκονομικο λέγχου λες τς θεωρούμενες παρκες προσόδους γι ποζημίωση. Γι τν ξόφληση το δημοσου χρέους κχωρήθησαν στ ΔΟΕ τ μονοπώλια λατος, πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιοχρτων, τσιγαροχρτου, ναξίας σμυρίδος. φόρος καταναλσεως καπνο, τ τέλη χαρτοσήμου κα ο δασμο το τελωνείου Πειραις, κάτι πο θ διετηρετο μέχρι τν εσοδο τς χώρας μας στν ΕΟΚ, τ 1981. θνικ Τράπεζα ναλαμβάνει ν λοκληρώσ τν πόθεση το δανείου πο νέρχεται στ 150 κατ. γαλλικ χρυσ φράγκα μ δύο τράπεζες γαλλικς ς κυρους δανειστές, τράπεζα Rotheschild κα Parisbas. συνθηκολόγησις ατ θ μποροσε ν χαρακτηρισθ ς κρως ταπεινωτικ γι τος λληνες κα τ λληνικ θνος, φο χασαν προσωριν μέχρι τ 1909 ρισμένες π τς λευθερίες γι τς ποες γωνίστηκαν κατ τν διάρκεια τς παναστσεως το 1821. Τ θετικ γι τς θνικς διεκδικήσεις ταν ποχώρησις τν θωμανν π τν Κρήτη, ποία πέκτησε τν ατονομία της τ 1898, πρτο στάδιο γι τν νσωμάτωσή της στν λλάδα τ 1913. θνικ ργ θ παλυνθ ατν τν καιρ κα φτωχ λλς  γρήγορα θ σηκώση κεφάλι 15 χρόνια ργότερα, ταν θ γραφ τ πος τν Βαλκανικν Πολέμων το 1912-1913.
ΟΔΕΓ
φωτογραφα
http://pirforosellin.blogspot.gr/  -  Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου της ιστοσελίδας εφόσον αναφέρεται ευκρινώς η πηγή του και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος(link ). Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.104

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου