Σάββατο 21 Μαρτίου 2015

Ο γλυπτός διάκοσμος του Παρθενώνα - ΝΟΤΙΑ ΖΩΦΟΡΟΣ - ΜΕΡΟΣ 1ο

 

ΝΟΤΙΑ ΖΩΦΟΡΟΣ

Στη νότια ζωφόρο εικονίζονται οι ιππείς, τα άρματα με τους αποβάτες και η πομπή της θυσίας στην οποία συμμετέχουν, οι πρεσβύτεροι, οι μουσικοί ή πινακοφόροι, και τα ζώα για τη θυσία με τους οδηγούς. Οι 60 ιππείς συμμετέχουν στην πομπή μάλλον κατά φυλές, γιατί είναι χωρισμένοι σε 10 ομάδες και η κάθε ομάδα διακρίνεται από την ιδιαίτερη ενδυμασία της. Αποτελείται από 47 λίθους με συνολικό μήκος 58,70 μ. Παρατηρώντας τα γλυπτά της ζωφόρου, το μυαλό των αρχαίων Ελλήνων ταξίδευε στους πρόσφατους πολέμους. Οι παραστάσεις αυτές δείχνουν πώς οι πολεμικές δραστηριότητες ενσωματώνονταν στην πομπή των Μεγάλων Παναθηναίων. Έτσι, παρατηρούμε:
1. Τη μεγάλη πορεία με τους ιππείς.



2. Το ίδιο.


3. Τους αποβάτες με τα άρματα τους. Οι αποβάτες ήταν μια ειδική κατηγορία στρατιωτών, οι οποίοι είχαν εκπαιδευτεί να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν από τα άρματα, ενώ αυτά κινούνταν, χωρίς να τραυματίζονται.


4. Μετά τα άρματα, ακολουθεί μια ομάδα ηλικιωμένων ανδρών που συζητούν και ακολουθούν νέοι και νέες που κρατούν διάφορα αντικείμςνα.


5. Τέλος, παρατηρούμε Αθηναίους πολίτες, που οδηγούν τα βόδια και τα πρόβατα για θυσία, προσφορά στη θεά Αθηνά.


Η έκρηξη της βόμβας του Μοροζίνι το 1687 προκάλεσε καταστροφές σε πολλούς λίθους. Έχουν χαθεί 12 λίθοι κι από αυτούς, τους 7 τους γνωρίζουμε μόνο από τα σχέδια του Carrey, ενώ για τους υπόλοιπους 5 δεν έχουμε καμιά πληροφορία. Οι λίθοι φυλάσσονται στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο της Ακρόπολης.

ΛΙΘΟΣ Ν Ι
Παρά την κακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο λίθος, διακρίνεται ο επόπτης και τρεις ιππείς, που φορούν αλωπεκή στο κεφάλι, κοντό χιτώνα, χλαμύδα κι εμβάδες (Μουσείο της Ακρόπολης, Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΙΙ
Σε αρκετά κακή κατάσταση μας έχει σωθεί ο λίθος, διακρίνονται όμως τρεις ιππείς, που αποτελούν με τους τρεις ιππείς του προηγούμενου λίθου την πρώτη ομάδα (Μουσείο της Ακρόπολης).


ΛΙΘΟΣ Ν ΙΙΙ
Ο πρώτος ιππέας φορώντας χλαμύδα καλπάζει πάνω στο καμαρωτό άτι, γέρνοντας προς τα πίσω το γεροδεμένο κορμί του. Ο δεύτερος ιππέας φοράει κι αυτός χλαμύδα, μια και ανήκουν στην ίδια ομάδα, όμως η χλαμύδα είναι τυλιγμένη στο κορμί του. Διακρίνεται και το δεύτερο πόδι του από την πίσω πλευρά του αλόγου, το οποίο προχωρά ήρεμα (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΙV
Δύο ιππείς εικονίζονται σ’ αυτόν το λίθο. Ο πρώτος φοράει χλαμύδα και εξωμίδα, ενώ ο δεύτερος μόνο χλαμύδα (Μουσείο της Ακρόπολης).


ΛΙΘΟΣ Ν V
Στο λίθο παριστάνονταν τρεις ιππείς, ο πρώτος, όμως, δε διακρίνεται καθόλου. Ο δεύτερος που αποτελεί και τον τελευταίο της δεύτερης ομάδας, έχει γυρισμένο προς τα πίσω το κεφάλι του. Ο τρίτος, του οποίου δε σώζεται το κεφάλι, πρέπει να φορούσε χιτώνα ζωσμένο και εμβάδες, όπως και οι άλλοι ιππείς της τρίτης ομάδας (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν VΙ
Στο λίθο αυτό παριστάνονται δύο ιππείς της τρίτης ομάδας φορώντας χλαμύδα και εμβάδες. Όπως και οι περισσότεροι ιππείς της νότιας ζωφόρου, καλπάζουν σοβαροί κοιτώντας μπροστά (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν VΙΙ
Από τους τέσσερις ιππείς που εικονίζονταν στο λίθο αυτόν οι τρεις πρώτοι ανήκουν στην τρίτη ομάδα ενώ ο τέταρτος στην τέταρτη. Εκείνος που διακρίνεται καλύτερα απ’ όλους είναι ο δεύτερος ιππέας και ακριβώς πίσω του φαίνεται το σώμα του προηγούμενου. (Βρετανικό Μουσείο)


ΛΙΘΟΣ Ν VΙΙΙ
Από τους τρεις ιππείς του λίθου διακρίνονται οι δύο πρώτοι. Φορούν χιτώνα, χλαμύδα και εμβάδες.


ΛΙΘΟΣ Ν ΙΧ
Εδώ εικονίζονται οι δυο τελευταίοι ιππείς της τέταρτης ομάδας. Φορούν εμβάδες, χιτώνα και χλαμύδα. Στο κεφάλι του πρώτου διακρίνεται η ταινία. Καλπάζουν σοβαροί κοιτώντας μπροστά. Στην αριστερή άκρη του λίθου διακρίνεται ο λαιμός του άλογου και τα χέρια που κρατούν τα ηνία του ιππέα του προηγούμενου λίθου.


ΛΙΘΟΣ Ν Χ
Στον καλοδιατηρημένο αυτό λίθο διακρίνονται τρεις ιππείς που ανήκουν στην πέμπτη ομάδα. Φορούν χιτώνα, θώρακα, χλαμύδα και εμβάδες. Εκτός από τον πρώτο που φαίνεται ολόκληρος, από το δεύτερο διακρίνεται το κεφάλι, το χέρι και το δεξί πόδι του, ενώ από τον τρίτο το κεφάλι, το χέρι και ένα μέρος του μηρού του (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΙ
Με τους τρεις ιππείς του λίθου αυτό ολοκληρώνεται και η πέμπτη ομάδα ιππέων. Ο πρώτος ιππέας έχοντας το κεφάλι σε στάση 3/4 διαφοροποιείται από τους υπόλοιπους ιππείς, προσθέτοντας κάποια ποικιλία. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα ηνία ήταν ένθετα, γι’ αυτό και δε διακρίνονται σε κανένα άλογο (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΙΙ
Το κεφάλι και το χέρι του δεύτερου ιππέα και το πίσω μέρος του κεφαλιού του τρίτου ιππέα διακρίνονται σ’ αυτόν το λίθο. Τα υπόλοιπα μέρη είναι αποκρουσμένα. Φορούν θώρακα με επωμίδες και δερμάτινες πτέρυγες, εμβάδες (η ενδυμασία του φαίνεται καλύτερα στον επόμενο λίθο). Οι ιππείς αποτελούν την πρώτη τριάδα της έκτης ομάδας (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΙΙΙ
Εδώ εικονίζεται η δεύτερη τριάδα ιππέων της έκτης ομάδας. Ο πρώτος ιππέας επικαλύπτεται από το άλογο του προηγούμενου και διακρίνονται τα πόδια τα χέρια και το κεφάλι. Από τις οπές προκύπτει ότι φορούσε πρόσθετη ταινία. Ο δεύτερος ιππέας με την ενδυμασία της έκτης ομάδας, δηλαδή εμβάδες, θώρακα με επωμίδες και πτέρυγες φοράει στο κεφάλι αλωπεκή. Από τον τρίτο ιππέα διακρίνεται μετά βίας το σώμα (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΙV
Αν και σε αρκετά κακή κατάσταση ο λίθος, διακρίνεται στο κέντρο ένας ιππέας και δεξιά του ο επόμενος. Ανήκουν στην έβδομη ομάδα και φορούν κράνος αθηναϊκού τύπου, μικρό χιτώνα, χλαμύδα και μπότες. Στην αριστερή άκρη του λίθου διακρίνεται το άλογο και τα πόδια του ιππέα του προηγούμενου λίθου (Μουσείο της Ακρόπολης).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧV
Εκτός από τον τρίτο ιππέα, που μόλις διακρίνεται γιατί είναι αρκετά αποκρουσμένος, οι άλλοι δύο ιππείς διατηρούνται σε καλύτερη κατάσταση. Στο κεφάλι του δεύτερου φαίνεται το κράνος με το επαυχένιο, προστατευτικό του αυχένα. Ανήκουν στην έβδομη ομάδα (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧVΙ
Από το λίθο αυτό λείπει το πάνω μέρος. Ο ιππέας δεξιά ανήκει στην έβδομη ομάδα. Διακρίνεται ο χιτώνας, τα χέρια του και το πόδι με τις μπότες (Μουσείο της Ακρόπολης).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧVΙΙ
Σ΄ έναν αρκετά καλοδιατηρημένο λίθο που φυλάσσεται στο Μουσείο της Ακρόπολης διακρίνονται αρκετά καλά δύο ιππείς και αποσπασματικά ο τρίτος. Ανήκουν στην όγδοη ομάδα και φορούν διπλοζωσμένο χιτώνα, δερμάτινη χλαμύδα και εμβάδες.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧVΙΙΙ
Από το λίθο αυτό διακρίνεται καλύτερα το πόδι του μεσαίου ιππέα κι ένα μικρό τμήμα του τρίτου. Αποτελούν την πρώτη τριάδα της όγδοης ομάδας (Μουσείο της Ακρόπολης).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΙΧ
Οι ιππείς της ένατης ομάδας φορούν πέτασο, κοντό χιτώνα, χλαμύδα και εμβάδες. Εδώ διατηρείται σε καλή κατάσταση ο δεξιός ιππέας, τελευταίος της ομάδας του και εικονίζεται στο δεξιό μέρος του λίθου. Στο αριστερό μέρος βλέπουμε το άλογο και το δεξιό πόδι του ιππέα που εικονίζεται στον προηγούμενο λίθο (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧ
Ένα μικρό τμήμα από το κεφάλι του πρώτου ιππέα έχει σωθεί καθώς και το κάτω μέρος του λίθου και φυλάσσονται στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Ο λίθος είναι γνωστός από το σχέδιο του Carrey. Εικονίζονται δύο ιππείς που ανήκουν στην ένατη ομάδα.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΙ
Ο λίθος αυτός που φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο, εκτός από το τμήμα με το κεφάλι του δεύτερου ιππέα, που φυλάσσεται στο Μουσείο της Ακρόπολης, διακρίνονται αρκετά καλά δύο ιππείς και ελάχιστα ο τελευταίος ιππέας. Ο πρώτος ιππέας φορά τον πέτασο που είναι όμως αποκρουσμένος. Ο δεύτερος έχει ριγμένο τον πέτασο στην πλάτη. Και οι τρεις ιππείς ανήκουν στην ένατη ομάδα.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΙΙΙ
Οι τρεις ιππείς που εικονίζονται ανήκουν στη δέκατη ομάδα και φορούν χιτώνα με κοντά μανίκια και εμβάδες. Ο λίθος φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο, εκτός από το τμήμα με τον τελευταίο ιππέα, που βρίσκεται στο Μουσείο της Ακρόπολης.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΙV
Εκτός από ελάχιστα θραύσματα ο λίθος έχει χαθεί και μας είναι γνωστός από τα σχέδια του Carrey. Εικονίζονται οι δύο πρώτοι ιππείς της δέκατης ομάδας. Στο λίθο αυτό τελειώνουν οι 60 ιππείς.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧV
Ο λίθος ήταν ήδη αρκετά κατεστραμμένος όταν τον σχεδίασε ο Carrey και έλειπε το πάνω αριστερό μέρος. Σήμερα, όπως φαίνεται και στην εικόνα, σώζεται μόνο το κεντρικό τμήμα του. Εικονίζεται το τελευταίο άρμα της πομπής των αποβατών το οποίο είναι σταματημένο. Η μορφή που διακρίνεται δίπλα στο λαιμό του αλόγου είναι ενός επόπτη (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧVΙ
Στο λίθο λαξεύτηκε το επόμενο άρμα των αποβατών, που κι αυτό βρίσκεται σε στάση. Μόλις διακρίνονται ο ηνίοχος και ο επόπτης. Ο αποβάτης στηρίζεται στο αριστερό του πόδι, έχοντας λυγισμένο και πλάγια το δεξί. Με το αριστερό χέρι κρατά την ασπίδα, ενώ το δεξί ακουμπά στο δεξιό μηρό, πιθανόν κρατώντας κάτι. Φοράει κοντό χιτώνα (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧVΙΙ
Γνωστός μόνο από τα σχέδια του Carrey ο λίθος αυτό παριστάνει τον ηνίοχο, τον αποβάτη και τον επόπτη. Το άρμα είναι το τρίτο κατά σειρά και το πρώτο που βρίσκεται σε κίνηση.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧVΙΙΙ
Γνωστός από τα σχέδια του Carrey ο λίθος, όπως και ο προηγούμενος, εικονίζει τον ηνίοχο, τον αποβάτη και τον επόπτη. Είναι το τέταρτο άρμα της πομπής των αποβατών.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΙΧ
Από το πέμπτο άρμα που εικονιζόταν στο λίθο αυτό διακρίνονται τα άλογα και ένα μέρος του τροχού του άρματος. (Βρετανικό Μουσείο)


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΧΙ
Με τα άλογα να καλπάζουν και να ανεμίζει η χαίτη τους και τη χλαμύδα του αποβάτη να την έχει πάρει ο αέρας αποδίδεται αριστουργηματικά η ταχύτητα του έβδομου άρματος. Ο αποβάτης, φορώντας κράνος και χλαμύδα και κρατώντας με το αριστερό του χέρι την ασπίδα στρέφει προς τα πίσω το γεροδεμένο κορμί του. Πίσω του διακρίνεται ο ηνίοχος (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΧΙΙ
Στο λίθο αυτό εικονίζεται το όγδοο άρμα. Εικονίζεται ο επόπτης, αν και αποκρουσμένος, να κρατά με το αριστερό του χέρι το ιμάτιό του. Κάτω αριστερά διακρίνεται ο τροχός του άρματος που τρέχει.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΧΙΙΙ
Ο λίθος μας είναι γνωστός από τα σχέδια του Carrey. Εικονίζεται το ένατο άρμα με τον ηνίοχο, τον αποβάτη και τον επόπτη. Το άρμα μαζί με το επόμενο βρίσκονται σε στάση, όπως και τα δύο πρώτα.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΧΙV
Με το δέκατο άρμα που εικονίζεται σ’ αυτό το λίθο τελειώνει η πομπή των αποβατών. Ο επόπτης κρατά το άλογο του προηγούμενου άρματος. Με το αριστερό του χέρι συγκρατεί το ιμάτιο που έχει γλιστρήσει. Στο μέσο της σύνθεση ο ηνίοχος ανεβαίνει στο άρμα και πίσω από το άλογο ο επόπτης. Ο λίθος είναι γνωστός από τα σχέδια του Carrey.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΧV
Από το λίθο αυτό αρχίζει η πομπή των πρεσβυτέρων που ολοκληρώνεται σε τρεις λίθους (XXXV, XXXVI, XXXVII). Συνολικά εικονίζονται 18 γέροντες. Σύμφωνα με τις επικρατέστερες απόψεις οι 10 εκπροσωπούν τις δέκα φυλές και οι 8 είναι οι άρχοντες της πολιτείας. Στο λίθο εικονίζονται οι τέσσερις πρώτοι.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΧVΙ
Άλλες 9 μορφές εικονίζονται στο λίθο, από τον οποίο έχει σωθεί ένα τμήμα και φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΧVΙΙ
Με τις πέντε μορφές τελειώνει η πομπή των πρεσβυτέρων. Η τελευταία μορφή, όπως και οι τρεις επόμενες θεωρήθηκαν από άλλους μελετητές ως κιθαριστές, από το σχήμα του σκεύους που κρατούν κι άλλοι ως πινακοφόροι. Οι πίνακες που κουβαλούν είναι είτε αναθηματικοί είτε έχουν γραμμένα τα πεπραγμένα των αθηναϊκών αρχών, οπότε αυτοί που τους φέρουν είναι γραμματείς ή ταμίες. Η δεύτερη άποψη συμπίπτει με την τελετή των Παναθηναίων, δεν ταυτίζεται όμως με την απεικόνιση της βόρεια ζωφόρου στην οποία συμμετέχουν κιθαριστές κι όχι πινακοφόροι. Το σωζόμενο τμήμα του λίθου φυλάσσεται στο Μουσείο της Ακρόπολης.


ΛΙΘΟΣ Ν ΧΧΧVΙΙΙ
Στο σχέδιο του λίθου εικονίζονται οι τρεις πινακοφόροι (δες τον προηγούμενο λίθο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧLVΙ
Από το λίθο αυτό ως και τον τελευταίο απεικονίζεται η πομπή των νέων που οδηγούν τα βόδια για τη θυσία. Τυλιγμένοι με ποικίλους τρόπους στα λεπτοϋφασμένα ιμάτια τους προχωρούν κοιτώντας μπροστά (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧLVΙΙΙ
Η μονοτονία της πομπής των ήρεμων ζώων διαταράσσεται στο λίθο αυτό από ένα ατίθασο βόδι. Ο οδηγός του προσπαθεί να το συγκρατήσει τραβώντας το σκοινί. Στην προσπάθειά του αυτή στηρίζεται σ’ ένα βράχο και βάζει δύναμη με όλο το κορμί του. Το ιμάτιό του έχει γλιστρήσει από το σώμα του κι η μια άκρη του ήδη σέρνεται στο έδαφος ενώ η άλλη είναι τυλιγμένη στα χέρια του. Ο δεύτερος οδηγός, συμμετέχοντας στην προσπάθεια, προσπαθεί να πιάσει το ζώο από τα κέρατα, όπως φαίνεται από το τεντωμένο χέρι του (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧLΙV
Στο λίθο εικονίζεται το τέταρτο βόδι που προορίζεται για τη θυσία. Ο οδηγός σε στάση 3/4 βαδίζοντας στρέφει το κεφάλι του προς τα πίσω, για να δει προφανώς τη σκηνή του προηγούμενου λίθου. Ο επόμενος οδηγός βρίσκεται πίσω από το βόδι και κοιτάζει μπροστά τον επόπτη που έχει γυρίσει προς τα πίσω και με σηκωμένο το δεξί χέρι δίνει κάποιο παράγγελμα (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧLV
Πέντε μορφές και δύο βόδια εικονίζονται στο λίθο αυτό. Ο πρώτος οδηγός αριστερά προχωρά μπροστά, ενώ ο επόμενος οδηγός, σε κατενώπιον στάση, έχει γυρίσει το κεφάλι του προς τα πίσω και προσπαθεί να στερεώσει με το δεξί του χέρι την ταινία που φορά. Ακολουθούν άλλοι δύο οδηγοί και συνοδεύουν το δεύτερο βόδι. Η τελευταία μορφή είναι υπερβολικά αποκρουσμένη. Ενδιαφέρουσα είναι η θέση των κεφαλιών των βοδιών. Στον προηγούμενο λίθο είναι στραμμένο προς τα πάνω, ενώ σ’ αυτόν του πρώτου βρίσκεται σε ευθεία και του δεύτερου είναι λυγισμένο προς τα κάτω (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧLVΙ
Άλλα δύο βόδια εικονίζονται εδώ. Από τον πρώτο οδηγό έχει σωθεί ένα μέρος του ιματίου του και από τον δεύτερο οδηγό το μισό από το πάνω μέρος του σώματός του. Έχει το κεφάλι του στραμμένο προς τα πίσω. Καλύτερη ήταν η μοίρα για τον τρίτο οδηγό που σώζεται σχεδόν ολόκληρος (Βρετανικό Μουσείο).


ΛΙΘΟΣ Ν ΧLVΙΙ
Ο αποσπασματικά σωσμένος αυτός λίθος είναι ο τελευταίος της νότιας ζωφόρου. Διακρίνονται καλύτερα οι δύο οδηγοί και ο επόπτης που στέκεται κατενώπιον και υποδέχεται την πομπή που πλησιάζει (Βρετανικό Μουσείο)

http://history-pages.blogspot.gr/2012/05/blog-post_9799.html
ΠΗΓΗ =     https://theancientwebgreece.wordpress.com/2015/03/21/%CE%BF-%CE%B3%CE%BB%CF%85%CF%80%CF%84%CF%8C%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BA%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B8%CE%B5%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CE%B1-%CE%B2-%CE%BC/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου