Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2015

Η Ιστορία της Σβάστικας, τι ήταν στην αρχαιότητα - Γράφει ο Κωνσταντίνος Σαπαρδάνης

Ο Βωμός της Αυγούστειας Ειρήνης (Ara Pacis Augustae) στη Ρώμη, 30/1/9 π.Χ.
Η Ιστορία της Σβάστικας
Γράφει ο Κωνσταντίνος Σαπαρδάνης
«στην σβάστικα [βλέπουμε] την αποστολή του αγώνα για τη νίκη του Άρειου άνδρα, και, στο ίδιο έμβλημα, τη νίκη της ιδέας της δημιουργικής εργασίας, που σαν τέτοια, πάντα ήταν και πάντα θα είναι αντισημιτική»
Adolf Hitler, Mein Kampf
 Συναντάται σαν διακοσμητικό στοιχείο στην εικονογράφηση ινδικών θρησκειών, όπως του Βουδισμού, του Ινδουισμού και του Τζαϊνισμού, αλλά και σαν σύμβολο της αποδοτικότητας, του αίσιου, του ευοίωνου ή του ευνοϊκού. Η προέλευση της σβάστικας όμως χάνεται στα βάθη του χρόνου, καθώς δεν έχουμε εντοπίσει από πού προέρχεται. Αφομοιώθηκε από τη Δύση πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο σαν σύμβολο καλής τύχης, αλλά η ενσωμάτωση του συμβόλου στην Ναζιστική προπαγάνδα το στιγμάτισε, μέχρι που απαγορεύτηκε σε πολλές χώρες η χρήση του μετά τον 2ο Παγκόσμιο.
Διάφορες συμβολικές ή διακοσμητικές χρήσεις της σβάστικας
Διάφορες συμβολικές ή διακοσμητικές χρήσεις της σβάστικας
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ
 Η ονομασία «σβάστικα» προέρχεται από το σανσκριτικό “svastika”, που σημαίνει «τυχερό ή ευοίωνο αντικείμενο» ή εναλλακτικά «αυτό που σχετίζεται με την ευημερία». Το «su» σημαίνει «καλό», το «asti» σημαίνει «το είναι» και το «ka» είναι κατάληξη το κάνει είτε υποκοριστικό είτε εντείνει τη σημασία. Κατά τον P.R.Sarkar, η βαθύτερη έννοιά του είναι «μόνιμη νίκη». Στα αγγλικά η λέξη swastika καθιερώθηκε τη δεκαετία του 1870, αλλά στην αρχαιότητα ονομαζόταν «γαμμάδιον» ή «τετραγαμμάδιον» επειδή σχηματίζεται με την ένωση τεσσάρων γραμμάτων «Γ». Άλλες ονομασίες είναι «τετρασκέλιον» (σε αντίθεση με το «τρισκέλιον»), «αγκυλωτός σταυρός» ή «κυρτός σταυρός». Η σβάστικα σαν σύμβολο του κόμματος των Ναζί ονομάζεται hakenkreuz, που στα γερμανικά σημαίνει «κυρτός σταυρός».
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ
 Η σβάστικα συναντάται από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα σε όλον τον κόσμο, από τους Ινδιάνους μέχρι τους Ιάπωνες και από το Πακιστάν μέχρι τη Φιλανδία, πολλές φορές χωρίς σαφή διασύνδεση από πολιτισμό σε πολιτισμό. Το γεγονός αυτό προβληματίζει ιστορικούς και αρχαιολόγους, και πολλές θεωρίες έχουν προταθεί για να το εξηγήσουν. Κάποιοι θεωρούν ότι η προέλευσή της έχει τις ρίζες της στον τρόπο που πλέκονταν τα καλάμια για να κατασκευαστεί ένα καλάθι (που μοιάζει με σβάστικα), ενώ άλλοι εξηγούν την παρουσία της στο ευρύ φάσμα πολιτισμών που το έχουμε συναντήσει, με τη θεωρία της συλλογικής συνείδησης του Καρλ Γιουνγκ. Τίποτα δεν είναι σίγουρο όμως για την προέλευσή της. Μια υπόθεση είναι ότι τα τέσσερα χέρια της σβάστικας συμβολίζουν τα τέσσερα στοιχεία της φύσης (ήλιος, αέρας, νερό, γη), ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι συμβολίζουν τις τέσσερις εποχές του χρόνου, με τις ορθές γωνίες να αντικατοπτρίζουν τα δύο ηλιοστάσια και τις δύο ισημερίες. Άλλοι μιλάνε για την αναπαράσταση του αστρονομικού γεωμετρικού μοτίβου κίνησης του ουράνιου βόρειου ελλειπτικού πόλου, που αργότερα ενσωματώθηκε στην Ιρανική μυθολογία όπου το σύμπαν «τεντώνεται» από τέσσερα άλογα. Ο Καρλ Σαγκάν, στο βιβλίο του Comet, κάνει μια υπόθεση βασισμένος στο κινέζικο χειρόγραφο Book of Silk (2ος αιώνας π.Χ.) όπου εμφανίζονται σχέδια από ίχνη κομητών, με ένα να μοιάζει με σβάστικα. Η υπόθεσή του είναι ότι ένας κομήτης στην αρχαιότητα πέρασε ξυστά τη Γη με την κατάλληλη τροχιά και σε κατάλληλη απόσταση, ώστε να σχηματίσει στον ουρανό ίχνος που θυμίζει το σχήμα της σβάστικας, και ήταν ορατό από κάθε άκρη του πλανήτη.
Ο Βωμός της Αυγούστειας Ειρήνης (Ara Pacis Augustae) στη Ρώμη, 30/1/9 π.Χ.
Ο Βωμός της Αυγούστειας Ειρήνης (Ara Pacis Augustae) στη Ρώμη, 30/1/9 π.Χ.
Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ ΣΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ
Τα αρχαιότερο αντικείμενο που φιλοξενεί σβάστικα είναι ένα φιλντισένιο αγαλματίδιο που παριστάνει ένα πουλί και φτιάχτηκε από τον χαυλιόδοντα ενός μαμούθ. Βρέθηκε στην Ουκρανία και χρονολογείται 10.000 χρόνια πριν. Όμως η παλαιοντολόγος Valentina Bibikova ανακάλυψε ότι αυτό το μαιανδρικό μοτίβο της σβάστικας προσομοιάζει ένα φυσικά εμφανιζόμενο μοτίβο στη διατομή του χαυλιόδοντα, οπότε είναι πολύ πιθανό οι Παλαιολιθικοί πρόγονοί μας απλά να αντέγραψαν κάτι που είδαν στη φύση, χωρίς να χρησιμοποιούν το σχέδιο σαν σύμβολο.
Το 3.000 π.Χ. βρίσκουμε την σβάστικα στην περιοχή των σημερινών Πακιστάν-Ινδία. Στην Περσία χρησιμοποιήθηκε στην θρησκεία του Ζωροαστρισμού (6ος αιώνας π.Χ.) συμβολίζοντας τον ήλιο, το άπειρο, ή την αέναη δημιουργία. Κατά κόρον άρχισε να χρησιμοποιείται σαν σύμβολο μεγάλης σημασίας από τον Βουδισμό τον 3ο αιώνα π.Χ., συμβολίζοντας την αιωνιότητα, και μέσω του Βουδισμού το σύμβολο έγινε γνωστό στο Θιβέτ και την Κίνα, οπότε η χρήση της από τον Ινδουισμό, την βουδιστική αίρεση Μπον, τον Ταοϊσμό και τον Τζαϊνισμό, ανιχνεύεται στην εξάπλωση του Βουδισμού.
Στον Ινδουισμό αναπαριστά τον θεό (Μπράμαν) και τις τέσσερις κατευθύνσεις του κόσμου (ή τα τέσσερα πρόσωπα του Μπράμαν). Συμβολίζει επίσης το τετράπτυχο Πουρουσάρτα (στόχοι της ζωής): φυσική τάξη, πλούτος, επιθυμία, απελευθέρωση.
Στον Τζαϊνισμό βλέπουμε μια ακόμα πιο κεντρικής σημασίας χρήση της σβάστικας. Κάθε ιερό βιβλίο και κάθε ναός πρέπει να αρχίζει και να τελειώνει με τον σχεδιασμό μιας σβάστικας, και πριν από κάποια προσφορά (φρούτα ή κέρματα) πρέπει να σχηματιστεί μία, από ρύζι. Τα τέσσερα χέρια της συμβολίζουν εδώ τα τέσσερα μέρη όπου μπορεί να αναγεννηθεί η ψυχή στον κύκλο της γέννησης και του θανάτου: παράδεισος, κόλαση, ανθρωπότητα και χλωρίδα/πανίδα, πριν η ψυχή κατακτήσει τη σωτηρία, και γίνει ελεύθερη και παντογνώστρια.
Ο Ταοϊσμός την χρησιμοποιούσε για να συμβολίσει την ευημερία και την καλή τύχη, και είναι παρεμφερές του συμβόλου Γιν-Γιανγκ.
Την συναντάμε ακόμα και στη Βόρεια Αμερική, όπου τη χρησιμοποιούσαν οι σαμάνοι των Ινδιάνων Ναβάχο.
Το ελληνικό τετρασκέλιον ή γαμμάδιον.
Το ελληνικό τετρασκέλιον ή γαμμάδιον.
 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Στην ρωμαϊκή εποχή, σπάνια βρίσκουμε απομονωμένες σβάστικες, αλλά συχνά σαν επαναλαμβανόμενο διακοσμητικό σχέδιο σε μωσαϊκά ή ψηφιδωτά, συμβολίζοντας την κίνηση, σχεδιασμένο σε ανεμόμυλους ή ανεμόμυλους. Αλληλοσυνδεόμενες σβάστικες βρίσκουμε στο πάτωμα του καθεδρικού του Amiens της Γαλλίας και σε πατώματα στην Πομπηία.
Στην Αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούταν πολύ συχνά, είτε απομονωμένες είτε αλληλοσυνδεόμενες. Την βρίσκουμε (από τον 8ο αιώνα) σε ρούχα, νομίσματα, κτήρια, χρυσά σκεύη, αλλά και σε τατουάζ ιερειών. Ο Πυθαγόρας την χρησιμοποίησε με το όνομα «Τετρακτίς», για να συμβολίσει την ένωση ουρανού και γης, με το δεξί της χέρι να βλέπει στον ουρανό και το αριστερό στη γη. Την βρίσκουμε ακόμα και στα ερείπια της Τροίας, πριν 4.000 χρόνια.
Σβάστικες στην Εκκλησία του Χριστού Παντοκράτορα (13ος-14ος αιώνας) στο Νεσεμπάρ Βουλγαρίας.
Σβάστικες στην Εκκλησία του Χριστού Παντοκράτορα (13ος-14ος αιώνας) στο Νεσεμπάρ Βουλγαρίας.
Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
 Όταν ο Σλήμαν ανακάλυψε τη σβάστικα στην Τροία, την συνδύασε με παρόμοια σχήματα που υπήρχαν σε γερμανικά αντικείμενα (του 3ου αιώνα μ.Χ.) και συμπέρανε ότι ήταν «σημαντικό θρησκευτικό σύμβολο των μακρινών μας προγόνων». Η Γερμανία ενοποιήθηκε σαν χώρα το 1871, και στο πλαίσιο της προσπάθειας εύρεσης νέας ταυτότητας, Γερμανοί εθνικιστές από τα μέσα του 19ου αιώνα άρχισαν να χρησιμοποιούν τη σβάστικα, λόγω αυτής της ινδοευρωπαϊκής προέλευσης (σχετιζόμενη με την έννοια του Άρειου), για να αναπαραστήσουν μια μακρόχρονη γερμανική/αρειανική ιστορία. Ήδη, στη Γερμανία των αρχών του 20ου αιώνα, η σβάστικα εμφανιζόταν σε πληθώρα σημείων, σαν σύμβολο κινημάτων νεότητας, σε αντισημιτικά περιοδικά, σε στρατιωτικές μονάδες εθελοντών ή αντι-κομμουνιστικών παραστρατιωτικών (Freikorps) και σαν σύμβολο της Εταιρίας της Θούλης.
Ο Χίτλερ, στο Αγών Μου, γράφει ότι το κόμμα των Ναζί χρειάζεται τη δικιά του σημαία και το δικό του έμβλημα. Η καινούργια σημαία έπρεπε να είναι «ένα σύμβολο του δικού μας αγώνα» αλλά και «ιδιαίτερα αποτελεσματικό σαν αφίσα». Στις 7 Αυγούστου 1920, στο Συνέδριο του Salzburg, η κόκκινη σημαία με τον άσπρο κύκλο και τη μαύρη σβάστικα έγινε το επίσημο έμβλημα των Ναζί. Ο ίδιος ο Χίτλερ είναι υπεύθυνος για αυτόν τον χρωματισμό. Πάλι από το Αγών Μου: «Στο κόκκινο βλέπουμε την σοσιαλιστική ιδέα του κινήματος, στο άσπρο την εθνικιστική ιδέα, στην σβάστικα την αποστολή του αγώνα για τη νίκη του Άρειου άνδρα, και, στο ίδιο έμβλημα, τη νίκη της ιδέας της δημιουργικής εργασίας, που σαν τέτοια, πάντα ήταν και πάντα θα είναι αντισημιτική».
Η ανακάλυψη του Σλήμαν όμως έκανε τη σβάστικα γνωστή, σταδιακά, σε ολόκληρη τη Δύση. Μπορούσε κανείς να την βρει σε μπρελόκ της Coca Cola, σε μπουκάλια μπύρας Carlsberg, στην αμερικάνικη στρατιωτική στολή και σε αεροπλάνα του στρατού, ακόμα και σε προσκοπικά σήματα. Στην Αγγλία ήταν της μόδας σαν σύμβολο καλής τύχης και πολλές φορές πωλούνταν κολιέ και βραχιόλια με το σύμβολο αυτό.
Σβάστικα σε αμερικάνικο στρατιωτικό αεροπλάνο
Σβάστικα σε αμερικάνικο στρατιωτικό αεροπλάνο
 Η σβάστικα χρησιμοποιείται επί χιλιετίες από την ανθρωπότητα, με συνεχή παρουσία από την Ινδία μέχρι και στον Ρωμαϊκό, Ελληνικό και τον Κέλτικο πολιτισμό, από Τεύτονες, Ιλλυριούς, Σλάβους, Φιλανδούς, Γερμανούς, μέχρι τον Μεσαίωνα και τον 20ο αιώνα, πάντα σαν σύμβολο καλής τύχης, ευημερίας και αέναης κίνησης. Είναι άλλη μια (μικρή) τραγωδία, που 25 μόλις χρόνια χρήσης της σαν έμβλημα μιας φασιστικής ιδεολογίας, έκανε τη σβάστικα σύμβολο του μίσους και της καταστροφής. Μέχρι σήμερα, Ινδουιστές, Βουδιστές και Τζαϊνιστές την χρησιμοποιούν όπως οι μακρινοί τους πρόγονοι, και ίσως κάποτε ξεχαστεί η ταύτιση του συμβόλου με το ναζισμό.
swastika 6
Για πολλές ακόμα φωτογραφίες, κάντε κλικ εδώ και εδώ.

 Πηγές:
 Φωτογραφίες:
Η φαρμακευτική εταιρία “Swastika Drug Co. Ltd” γράφει «Καταραμένος ο Χίτλερ – Αυτό είναι το σήμα μας από το 1922»
Η φαρμακευτική εταιρία “Swastika Drug Co. Ltd” γράφει «Καταραμένος ο Χίτλερ – Αυτό είναι το σήμα μας από το 1922»
Μπρελόκ της Κόκα-Κόλα
Μπρελόκ της Κόκα-Κόλα
Η Άρτεμις
Η Άρτεμις
Βουδιστικό άγαλμα στο Χονγκ Κονγκ
Βουδιστικό άγαλμα στο Χονγκ Κονγκ
Βουδιστικό άγαλμα
Βουδιστικό άγαλμα
swastika 12
Η σβάστικα χρησιμοποιούταν από τους πρώτους Χριστιανούς
Ταφικό ομοίωμα της Joanna of Castile, στον Καθεδρικό της Γρανάδας
Ταφικό ομοίωμα της Joanna of Castile, στον Καθεδρικό της Γρανάδας
swastika 13
Ας μάθουμε τη διαφορά
ΠΗΓΗ =  http://eranistis.net/wordpress/2014/12/04/swastika-history/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου